ارزشیابی کیفی - توصیفی

مقاله حاضر به شناسایی موانع پیشروی اجرای ارزشیابی کیفی-توصیفی در کلاس های چند پایه ابتدایی منطقه آموزشی کامیاران به روش پیمایشی پرداخته است. برای دستیابی به این هدف مؤلفه هایی با نظر آموزگاران باتجربه که جزو سؤالات پرسشنامه بود تنظیم گردید. جامعه آماری شامل تمامی معلمان شاغل در مدارس ابتدایی روستایی کامیاران بود. نمونه پژوهش، آموزگارانی بودند که در کلاس های چندپایه روستایی تدریس می کردند انتخاب شدند تعداد آن ها 20 معلم بودند. ابزار مورد استفاده جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آماری توصیفی شامل توزیع،فراوانی و درصد استفاده گردید. دستاوردهای پایانی نمایان ساخت که اصلی ترین موانع پیشرو اجرا ارزشیابی کیفی–توصیفی در کلاس های چندپایه ابتدایی منطقه آموزشی کامیاران از مهم ترین تاکم اهمیت ترین عبارت بودند از: کمبود زمان برای تدریس در کلاس های چندپایه، زیاد بودن مطالب کتاب های درسی، زیاد بودن کار برای اجرای صحیح ارزشیابی کیفی–توصیفی و تهیه ابزارهای ارزشیابی، خستگی و فرسودگی به دلیل فشار کاری و حجم بالای کار، نداشتن انگیزه و رغبت کافی برای اجرای ارزشیابی کیفی–توصیفی توسط آموزگاران باسابقه کاری بالا، نیاز به معلمان آشنا و متخصص در زمینه ارزشیابی کیفی–توصیفی برای تدریس در کلاس های چندپایه و نیاز به همکاری بیشترین آموزگاران و متخصصان تعلیم و تربیت در جهت اجرای هدفمند این ارزشیابی.

این پژوهش به منظور شناسایی موانع و مشکلات اجرایی طرح ارزشیابی کیفی توصیفی و اصلاح و بهود این طرح در مقطع ابتدایی انجام گرفته است. روش پژوهش کیفی بوده و ازلحاظ هدف می توان آن را از نوع کاربردی دانست. جامعه آماری پژوهش را معلمان مقطع ابتدای شهرستان های آبادان و خرمشهر در سال تحصیلی 98-97 تشکیل دادند. نمونه گیری هدف مند بوده و باتوجه به اشباع نظری22 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است و مصاحبه ها ضبط و مکتوب شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل محتوی استفاده شده است و مصاحبه ها توصیف شدند. نتایج پژوهش نشان داد که رویگردانی از نظام ارزشیابی کیفی توصیفی و گرایش به نظام ارزشیابی سنتی نمره گرا، تراکم بالای تعداد دانش آموزان در کلاس درس و کمبود وقت، کمبود آموزش و پشتیبانی معلمان در ارتباط با طرح ارزشیابی کیفی توصیفی، حجم زیاد محتوای کتاب های درسی، کمبود فضا، امکانات و مواد آموزشی و مشکلات معلمان ازجمله مهم ترین موانع و مشکلات اجرایی طرح ارزشیابی کیفی توصیفی در مقطع ابتدایی از دیدگاه مصاحبه شوندگان بوده است.

هدف از انجام پژوهش حاضر، سنتزپژوهی آسیب ها و چالش های اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی در دوره ابتدایی بود. روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع سنتزپژوهی می باشد که در 6 مرحله انجام گرفته است. برای این منظور، اسناد علمی نگاشته شده از سال 2011 به بعد برای بررسی مبانی نظری و عملی پژوهش حاضر، مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا، مطالعات انجام شده در خصوص ارزشیابی کیفی توصیفی طی سال های 1400-1385 در داخل و سال های 2021-1990 در خارج از کشور به عنوان جامعه آماری از طریق پایگاه های داخلی و خارجی جستجو شده و با بررسی های صورت گرفته و با توجه به معیارهای ورودی تعیین شده تعداد 74 مقاله و 3 کتاب استخراج شده و پس از انجام غربالگری سطح نخست از بین این تعداد، 25 مورد کتاب و مقاله داخلی و خارجی به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. در این راستا و بر اساس یافته های حاصل، آسیب ها و چالش های ارزشیابی کیفی – توصیفی در 5 دسته 1- آسیب های مربوط به نظام آموزش و پرورش، 2- آسیب های مربوط به افراد دخیل در فرآیند تعلیم و تربیت، 3- آسیب های مربوط به مدارس چندپایه دوره ابتدایی، 4- آسیب های مربوط به ابزارها و منابع آموزشی و 5- آسیب های مربوط به بازخورد توصیفی، طبقه بندی و بیان شد. نتایج نشان داد که عدم تامین زیرساخت های لازم در بروز این آسیب ها و چالش ها اثرگذار است و با توجه به اهمیت ارزشیابی کیفی - توصیفی در فرآیند یاددهی – یادگیری، ضروری است که راهکارهای مناسب جهت به حداقل رساندن آسیب های آن در پیش گرفته شود.