ترجمه فارسی قرآن کریم

از جمله حوادث بسیار مهم دوره ظهور و برقراری حکومت امام زمان (عج)، موضوع رجعت است که برای امکان وقوع آن به آیات 82 و83 سوره نمل، آیات 55، 72، 254 و 259 سوره بقره و 43 سوره ص استناد شده است. رجعت امری مسبوق به سابقه است چرا که پروردگار نظیر آن را در باره امت هاى گذشته اجرا فرموده است. بدین معنی که افرادی که از این دنیا رفته اند، دوباره به آن باز می گردند و رجعت نیز از منظر لغوی به همین معناست، یعنی بازگشت به دنیا قبل از برپایی قیامت. در فرهنگ دینی شیعه مراد از رجعت بازگشت گروهی از نیکان و نیز برخی انسان های فاسق و ظالم به این دنیا پیش از قیامت است. رجعت با بازگشت انسان ها در قیامت تفاوت دارد و طبق روایات در دوران ظهور امام زمان (عج) غیر از افرادی که در آن دوره زندگی می کنند، عده ای از مؤمنان مخلص و کافران مطلقی که در گذشته زندگی می کرده اند بر خواهند گشت. این پژوهش بر آن است تا به-صورت موردپژوهانه در آیات 82 و 83 سوره نمل نشان دهد که مترجمان فارسی قرآن تا چه حدی این موضوع را در ترجمه فارسی آیات مذکور از سوره نمل بازتاب داده اند.

تعبیر ﴿ وَلمَّا سُقِطَ فیِ أَیْدِیهِم ﴾ (اعراف/149) از جمله تعابیری است که مورد توجه قرآن پژوهان و ادیبان قرار گرفته است، از آنجا که در آثار برجای مانده پیش از قرآن، چنین تعبیری یافت نمی شود، در تحلیل ادبی و معنای مراد از آن اختلاف روی داده است. عموم پژوهشگران پس از توضیح مفردات این تعبیر، سعی کرده اند میان معنایِ ظاهری واژگان آن و معنایِ مقصود از آن، ارتباطی تصویر کنند. پژوهش حاضر سعی نموده با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به تبیین ابعاد مختلف این تعبیر بپردازد. نتیجه این تلاش، سیزده دیدگاه گوناگون در تحلیل ادبی- بلاغی آن است که در چهار دسته قرار می گیرند: بیشتر پژوهندگان این تعبیر را کنایه یا استعاره از پشیمانی دانسته اند. برخی آن را به معنای تباهی، از کار افتادن و بی ارزش شدن تلاش آدمی و دستاوردهایش می دانند. گروه سوم، این تعبیر را به معنایِ ناتوانی کامل می شمرند. برخی قرآن پژوهان بر آن هستند که "سُقِطَ فی یده" به معنای مواجه شدن با امر ناگهانی، ناپسند وترسناک است، و پشیمانی، ناتوانی، و تباهی ممکن است در پیِ چنین مواجهه ای روی دهد. دقت در قرائن موجود در آیه 149 اعراف، بررسی فراگیرِ سخنان مفسّران، و جستجو در کاربست های این تعبیر در آثار ادبی، تاریخی و حدیثی، دیدگاه چهارم را تقویت می کند. مترجمان قرآن کریم برای بازگردان این تعبیر راه های مختلفی را در پی گرفتند؛ و در نهایت برای ترجمه فارسی آن، عبارت"و چون ناگاه با ناشناخته ناگواری روبرو شدند" پیشنهاد می شود.

ازآنجاکه قرآن کریم به زبان عربی نازل شده است ، فهم دقیق واژگان و ترجمه آن همواره برای غیر عرب زبانان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. توجه به معنای دقیق واژگان مهم ترین گام در ترجمه صحیح و رعایت امانت داری به شمار می رود. در این میان، واژه «اساور» که چهار بار در قرآن به کار رفته وبه عنوان یکی از نعم بهشتی معرفی شده، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با بهره جستن از روش توصیفی- تحلیلی طی مراحلی به بررسی معانی واژه قرآنی «اساور» و واکاوی ترجمه های فارسی آن پرداخته است. در وهله نخست، واژه اساور از جهت معنایی مورد تحلیل لغوی، سیاقی و بررسی آراء مفسران و تاریخ شناسان قرار گرفت. نتیجه بررسی ها در این مرحله نشان داد که اساور جمع سوار به معنای هر زیوری است که مربوط به دست بوده و آن را مانند حلقه احاطه می کند. در مرحله بعد،ترجمه های قرآن به زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفت. نتائج در این خصوص حاکی از آن است همه مترجمان متاثر از نتیجه مرحله اول بوده اند. نکته مهم آن که هیچ یک از لغویان، مفسران و مترجمان به ماهیت آخرتی بودن مفهوم اساور توجهی نکرده و آن را هم تراز واژه اسوره که در یک آیه و برای زینت دنیایی استفاده شده، قرار داده اند.