مطالب مرتبط با کلیدواژه

مثل های قرآنی


۱.

نقد و بررسی کتاب تفسیری «روضه الأمثال»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روضه الأمثال کوزه کُنانی مثل های قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۲۹۰
«روضه الأمثال» کتابی در تفسیر أمثال قرآن است. به نظر می رسد این کتاب دارای محاسن فراوان و نیز معایبی غیرقابل إغماض است، از این رو در کنار بهره مندی از مطالب ارزنده آن، به نظر می رسد نقدهایی بر این کتاب در خصوص دیدگاه تفسیر آن وارد باشد، هر چند علمای محقق زحمات زیادی در این زمینه متقبل شده اند اما طبق بررسی های به عمل آمده، عمق و وسعت آثارشان به روضه الأمثال تألیف کوزه کُنانی نمی رسد. البته این کتاب نیز مانند هر أثر دیگری قابل نقد است، ازاین رو نگارندگان به معرفی و نقد و بررسی شکلی و محتوایی مطالب تفسیری آن با روش توصیفی انتقادی و با رویکرد کتابخانه ای می پردازند. به نظر می رسد با دقت و احتیاط و استناد به منابع متقن می توان معایب هر اثری را کاهش داد. نتیجه این که کتاب حاضر در مقایسه با سایر کتاب های أمثال قرآن، از گستردگی و استفاده حدأکثری از منابع، برخوردار است.
۲.

بررسی "وَ لَمّا سُقِطَ فِی اَیدیهِم" در تفاسیر قرآن، ادبیات عربی و ترجمه های پارسیِ قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سُقِطَ فیِ أَیْدِیهِم ترجمه فارسی قرآن کریم کنایه های قرآنی مثل های قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۴
تعبیر ﴿ وَلمَّا سُقِطَ فیِ أَیْدِیهِم ﴾ (اعراف/149) از جمله تعابیری است که مورد توجه قرآن پژوهان و ادیبان قرار گرفته است، از آنجا که در آثار برجای مانده پیش از قرآن، چنین تعبیری یافت نمی شود، در تحلیل ادبی و معنای مراد از آن اختلاف روی داده است. عموم پژوهشگران پس از توضیح مفردات این تعبیر، سعی کرده اند میان معنایِ ظاهری واژگان آن و معنایِ مقصود از آن، ارتباطی تصویر کنند. پژوهش حاضر سعی نموده با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به تبیین ابعاد مختلف این تعبیر بپردازد. نتیجه این تلاش، سیزده دیدگاه گوناگون در تحلیل ادبی- بلاغی آن است که در چهار دسته قرار می گیرند: بیشتر پژوهندگان این تعبیر را کنایه یا استعاره از پشیمانی دانسته اند. برخی آن را به معنای تباهی، از کار افتادن و بی ارزش شدن تلاش آدمی و دستاوردهایش می دانند. گروه سوم، این تعبیر را به معنایِ ناتوانی کامل می شمرند. برخی قرآن پژوهان بر آن هستند که "سُقِطَ فی یده" به معنای مواجه شدن با امر ناگهانی، ناپسند وترسناک است، و پشیمانی، ناتوانی، و تباهی ممکن است در پیِ چنین مواجهه ای روی دهد. دقت در قرائن موجود در آیه 149 اعراف، بررسی فراگیرِ سخنان مفسّران، و جستجو در کاربست های این تعبیر در آثار ادبی، تاریخی و حدیثی، دیدگاه چهارم را تقویت می کند. مترجمان قرآن کریم برای بازگردان این تعبیر راه های مختلفی را در پی گرفتند؛ و در نهایت برای ترجمه فارسی آن، عبارت"و چون ناگاه با ناشناخته ناگواری روبرو شدند" پیشنهاد می شود.
۳.

پژوهشی در تقابل مثل های رایج عصر حاضر با قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۸۲
مَثَل، سخن کوتاه و جذابی است که فهم مسایل دشوار را ساده می کند، از مقوله های مهم در هویت فرهنگی و اجتماعی محسوب می شود و از جمله فنون بلاغی حائز اهمیت در قرآن کریم است. تاثیرگذاری و نفوذ فکری و روانی مثل، می تواند آن را به ابزاری کارآمد برای تبلیغ و نهادینه سازی معارف الهی، یا دستاویزی در جهت واقع نمایی و ترویج باطل بدل کند. لذا تحلیل محتوایی امثال و عرضه آن بر مبانی و مثل های حق قرآن کریم، به منظور آشکارسازی و مقابله با آسیب های فکری-فرهنگی ضروری است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیق و مقایسه به بررسی و تبیین تقابل مبانی و مثل های قرآنی با مثل های رایج عصر حاضر پرداخته است. با بررسی آیات قرآن کریم و تفاسیر آن ها مشخص شد بخشی از ضرب المثل ها با آیات و تعالیم اسلامی ناهماهنگ است که در دو حوزه فکری و رفتاری مورد تحلیل قرار گرفت. دسته اول شامل مثل هایی است که متضمن افکار و عقاید نادرست بوده و با اصول اعتقادی توحید، عدل و معاد سازگار نیست؛ همچون: «آتش که گرفت، تر و خشک می سوزند». مثل های دسته دوم در بعد رفتاری با آموزه های قرآنی ناسازگار بود و انجام برخی واجبات و فرائض را که مورد تاکید خداوند است، مورد فراموشی قرار داده و حتی نادرست و گاه نابخردانه قلمداد می کند؛ مانند: «عیسی به دین خود، موسی به دین خود» و «تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها»