معنویت درمانی اسلامی

زمینه و هدف: تعداد و تنوع استرس هایی که افراد در دوران سالمندی با آن روبرو می شوند، توجه به مقوله سلامت روان و به خصوص سرمایه عاطفی را در دوره سالمندی به یک ضرورت تبدیل کرده است. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان وجودگرایی معنویت محور و معنویت درمانی اسلامی بر سرمایه عاطفی در زنان سالمند انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با پیگیری دوماهه بود. نمونه پژوهش شامل ۳۶ نفر از زنان سالمند تحت پوشش مراکز خدمات جامع سلامت شهر اصفهان بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه ۱۲ نفر) گمارده شدند. گروه های آزمایش تحت درمان وجودگرایی معنویت محور و معنویت درمانی اسلامی قرار گرفتند. از پرسشنامه سرمایه عاطفی به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه ۲۴ و آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان وجودگرایی معنویت محور و معنویت درمانی اسلامی بر افزایش سرمایه عاطفی تأثیر معنادار داشته است. نتیجه گیری : درمان وجودگرایی معنویت محور دو روش درمانی مناسب جهت افزایش سرمایه عاطفی زنان سالمند هستند. آن ها با شرکت در جلسات گروهی این دو درمان این آگاهی را کسب می کنند که می توان در هر پیشامدی معنی و هدفی یافت.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی معنویت درمانی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر خشم نوجوانان انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی بود و از شیوه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه گروه گواه استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش تمامی دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه شهرستان خمینی شهر را شامل می شد که در سال تحصیلی 97-96 در مدارس این شهرستان مشغول به تحصیل بودند. از جامعه مذکور، با روش غیرتصادفی دردسترس 30 دانش آموز انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش به مدت 6 جلسه تحت آموزش معنویت درمانی اسلامی قرار گرفتند. در این زمان، گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خشم کودکان و نوجوانان نلسون (2000) بود. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از پژوهش، از آزمون آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. نتایج نشان داد که تأثیر معنویت درمانی اسلامی بر خشم در مؤلفه های ناکامی، پرخاشگری، روابط با همسالان و روابط با مراجع قدرت در سطح 05/0=α معنی دار است. بنابر نتایج پژوهش می توان گفت با توجه به عواقب نامطلوبی که خشم ممکن است در سنین نوجوانی برای فرد ایجاد کند، معنویت درمانی اسلامی می تواند در جهت کنترل خشم این افراد مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر اثر بخشی معنویت درمانی اسلامی را بر شادکامی دختران نوجوان خانواده های ازهم گسیخته به شیوه نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بررسی می کند. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر متوسطه اول شهرستان اسلامشهر در سال 99-98 هستند که از میان آنان، 30 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه شادکامی آرگیل و کروس لند (1987) است. پس از اعمال مداخله پس آزمون و بعد از 4 ماه، آزمون پیگیری انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس تک متغیره (آنکوا) و کوواریانس چند متغیره (مانکووا) و با نرم افزار Spss تجزیه و تحلیل شدند. نتایج آماری حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که معنویت درمانی اسلامی بر شادکامی در دختران نوجوان خانواده های از هم گسیخته اثربخشی معنادار دارد. همچنین میانگین نمره گروه آزمایش در پس آزمون بیشتر از گروه کنترل و به لحاظ آماری معنی دار است و به ترتیب امتیازات مقیاس های رضایت خاطر، رضایت از زندگی، بهزیستی فاعلی، حرمت خود و خلق مثبت شرکت کنندگان از نظر عضویت در گروه (آزمایش و کنترل) در مرحله پس آزمون تفاوت معنی داری دارند (01/0P<). بنابر این روش معنویت درمانی اسلامی بر شادکامی به طور معناداری مؤثر و این روش جهت بالا بردن میزان شادکامی نوجوانان دختر خانواده های ازهم گسیخته کاربردی است.

با توجه به مشکلات سازگاری در مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم، پژوهش حاضر به دنبال بررسی اثربخشی کیفیت زندگی مبتنی بر معنویت درمانی اسلامی بر سازگاری اجتماعی مادران دارای کودک اتیسم بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم در سال 1397 بود که به مرکز راه تربیت شهرستان اردکان مراجعه کردند. از جامعه آماری پژوهش، ۴ نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل بود. کیفیت زندگی مبتنی بر معنویت درمانی اسلامی طی 8 جلسه آموزش داده شد و پرسشنامه ها در جلسه اول (خط پایه)، سوم، پنجم و هشتم درمان، جهت سنجش سازگاری اجتماعی مادران اجرا شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل نگاره ای تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نشان داد، کیفیت زندگی مبتنی بر معنویت درمانی اسلامی بر سازگاری اجتماعی مادران دارای کودک اتیسم شهرستان اردکان تأثیر معناداری دارد. نتایج نشان داد درمان کیفیت زندگی مبتنی بر معنویت درمانی اسلامی به بهبود مشکلات روانی مادران کودکان اوتیستیک ازجمله سازگاری اجتماعی این کودکان کمک می کند.