اجتهاد تمدن ساز

مسئله اصلی در مقاله بررسی «ابزارهای اصلی برای فهم گزاره های دینی در مقیاس کلان» است. این بحث در پارادایم کلام شیعی، دینِ تمدنی، فقه و اصول فقه جواهری مطرح است. در این دستگاهِ معرفتی، «اجتهاد» عبارتست از «کشف الحکم عن مدرکه» و «حکم» عبارتست از: «الاعتبار الشرعی المتعلق بأفعال العباد»؛ و به علت قیدِ «افعال العباد» در تعریف حکم، رویکرد رفتاری فردی به خود گرفته است. داعیه تمدن سازیِ اسلام و مواجهه با نیازها در مقیاس اجتماعی و بین المللی، سبب شده است تا تلاش برای استخراج دیدگاه اسلام در مقیاس جمعی و با رویکرد استخراج «فرآیندها»، مورد توجه جدی قرار بگیرد. ضرورت «حجت بودن» برای استناد به دین، سبب تمرکز بر روش شناسیِ چنین تلاشی شده است. این مقاله، به چنین مقصودی می پردازد و نتیجه آن در سه محور اصلی عبارتست از: 1- تغییر تعریف حکم به «الاعتبار الصادر من الشارع لتنظیم حیاه الانسان» 2- تغییر هویت «وضع الفاظ» از وضع برای مصادیق، به وضع برای روح معنا (فرآیند) 3- استفاده از منطق سیستم ها برای جمع ادله. مقصود از منطق سیستم ها، دیدنِ هر «حکم» به عنوان یک پردازشگر برای تبدیل ورودی های مربوطه اش به خروجی مورد نظرش است که در آن نقطه شروع پردازش، هسته مرکزی، مراحل، نقاط بحران، مبتنی بر ادله، تعریف شده باشد.

مسئله اصلی در مقاله چیستی فقه حکومتی و بررسی «ابزارهای اصلی برای فهم گزاره های دینی در فقه حکومتی» است. بر اساس نظریه نگرش سیستمی به دین در این دستگاهِ معرفتی، «اجتهاد» عبارتست از «کشف الحکم عن مدرکه» و «حکم» عبارتست از: «الاعتبار الشرعی المتعلق بأفعال العباد» داعیه تمدن سازیِ اسلام سبب شده است تا تلاش برای استخراج دیدگاه اسلام در مقیاس جمعی و با رویکرد استخراج «فرآیندها»، مورد توجه جدی قرار بگیرد. ضرورت «حجت بودن» برای استناد به دین، سبب تمرکز بر روش شناسیِ چنین تلاشی شده است. و نتیجه آن اتخاذ راهبردهای 1- دین محوری منابع اطلاعات 2- دین استراتژیک 3-نگاه شبکه ای به هستی 4- پارادایم محوری بر اساس پارادایم شبکه ای دین 5- موضوع شناسی و مساله شناسی در تمام لایه های هرم نیازها 6- تعیین مرزهای سیستم بر اساس شبکه اهداف دین 7- منطق اجتهاد جواهری 8- گسترش هویت «حکم» 9- گسترش هویت «وضع» 10- منطق فقه تفریعی در تطبیق 11 - استفاده منطق سیستم ها در جمع دلالی در مراحل عملیاتی زیر میباشد: 1- تولید شبکه مسائل و موضوعات زندگی 2- تولید فرآیندهای پایه سیستم 3- تولید ماتریس کلیدواژه ها 4- عملیات تحلیل گزاره ها 5- ترجمه گزاره دین به زبان فرضیه علمی 6- موقعیت یابی فرضیه در الگوی پیشرفت و نقشه تمدنی

مسأله اصلی در این مقاله بررسی «چگونگی حرکت به سمت فقه تمدنی و تدوین توضیح المسائل تمدنی» است. این بحث در پارادایم کلام شیعی و فقه و اصول فقه جواهری است. در این دستگاهِ معرفتی، «اجتهاد» عبارت است از: «کشف الحکم عن مدرکه» و «حکم» عبارت است از: «الاعتبار الشرعی المتعلق بأفعال العباد» و به علت قیدِ «افعال العباد» در تعریف حکم، روی کرد رفتاری فردی به خود گرفته است. داعیه تمدن سازیِ اسلام و مواجهه با نیازها در مقیاس اجتماعی و بین المللی، سبب شده است تا تلاش برای استخراج دیدگاه اسلام در مقیاس جمعی و با روی کرد استخراج «فرآیندها»، مورد توجه جدی قرار بگیرد. با نظر به تعریف «فقه تمدنی» که «العلم بالاحکام الشرعیه المتعلقه بالتفاعلات و التعاملات فی الهیاکل و المُنظَّمات لحصول العدل و التحسینات» است، فعال سازیِ این دانش نیاز به شناخت از «مقیاس کلان»، «روابط و فرآیندها» در «ساختارها و سازمان ها»، برای اکتشاف راهبردها از ادله نقلی دارد. در این مقاله، تلاش شده است تا الزامات شناختی و عملیاتی برای تحقق دانش فوق ارائه گردد و بر اساس ایده «فقه تمدنی»، شبیه سازیِ یک «توضیح المسائل تمدنی» نیز صورت گیرد.