مطالب مرتبط با کلیدواژه

تعادل و تراجیح


۱.

شیخ صدوق و قاعده رخصت: مفهوم، کارکرد، اعتبار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اختلاف احادیث روش های حل تعارض اخبار تعادل و تراجیح اصل رخصت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی
تعداد بازدید : ۱۱۱۴ تعداد دانلود : ۷۰۷
شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه، مجموعه احادیثی را نقل کرده که مفاد مشترک آن ها جواز و اباحه عمل است. وی با پذیرش این گروه از احادیث، بنیاد قاعده ای را بنا نهاده و براساس آن، فتوا نام دارد، یکی از روش هایی است که « رخصت » ، صادر کرده است. این قاعده که در ادبیات شیخ صدوق وی در حل تعارض اخبار به کار گرفته است. لکن این قاعده نسبت به دیگر روش های حلّ اختلاف اخبار، دامنه ای فراگیر ندارد و به دلیل فقدان ضابطه ای مشخص در کاربست، از اعتبار لازم برخوردار نیست و به نظر می رسد که از آن، به عنوان قاعده ای عمومی نتوان یاد کرد. مفهوم شناسی قاعد ه رخصت، تبیین کارکرد آن از منظر شیخ صدوق و اعتبارسنجی قاعده رخصت، ازجمله محورهایی است که در این پژوهش، تحلیل و ارزیابی شده است.
۲.

بررسی مقبولیت روایت عمر بن حنظله۱(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مرجحات تعادل و تراجیح مقبوله عمر بن حنظله شرایط مجتهد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث شرح الحدیث
تعداد بازدید : ۱۲۷۰ تعداد دانلود : ۶۷۵
روایت عمر بن حنظله از جهت مجهول بودن او، به ضعف سندی متصف شده است. متأخرین برای عمل بدین روایت، به خاطر اهمیت و کاربردهای متعدد این روایت در ابواب مختلف فقهی و اصولی، جبران ضعف روایت با مقبول بودنش در نزد اصحاب را ادعا نموده اند. در این مقاله، با ارائه پیشینه این ادعا، و بررسی باب قضا در کتب فقهی، و مبحث تعادل و تراجیح در کتب اصول فقه قبل از شهید ثانی، صحت و سقم این امر بررسی می شود. به نظر می رسد استناد گسترده علامه حلی بدین روایت، و توصیف روایت به «مقبول» توسط شهید اول و محقق کرکی، منشأ ادعای مقبوله بودن این روایت توسط شهید ثانی شده است و کاربرد این صفت برای این حدیث، در شرح لمعه( الروضه البهیه)، و درسی بودن این کتاب از زمان خود تاکنون، منجر به شهرت این روایت به مقبوله شده است.
۳.

بازه زمانی شب زنده داری و حلّ روایات متعارض آن با روش تحلیل مضمونی و اعتبارسنجی قدمایی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۹۰
شب ، زمان اصلی استراحت انسان است و بهترین فرصت برای خلوت با پروردگار و عبادت نیز به شمار می رود. اجرای دو برنامه استراحت و عبادت در یک بازه زمانی مشخص ، نیازمند زمان بندی است. پژوهش پیشِ رو درصدد استخراج «برنامه زمانی شب زنده داری» از میان روایات شیعه با تأکید بر منابع کهن است. به این منظور ، پس از جمع آوری روایات و دسته بندی آن با روش «تحلیل مضمونی» ، نگاه برخی از محدّثان متقدّم درباره زمان شب زنده داری نیز بررسی می شود. سپس برآیند نظرات آنها تبیین شده و «برنامه زمانی شب زنده داری» ارایه می گردد. بر اساس این طرح ، شب زنده داری از نیمه شب تا پایان آن پسندیده بوده و در سحرگاه از فضیلت بیشتری برخوردار است. این برنامه با دو معیار «اشتراک نظر قدما» و «تراکم روایات» ، اعتبارسنجی شده است.