سایبر تروریسم

رسانه ها و تکنولوژی های نوین ارتباطی؛ باعث افزایش سطح بینش و آگاهی مردم شده و بر کلیه فعالیت های اجتماعی افراد اثرگذاشته است. با ظهور فن آوری های نوین؛ شاهد انقلاب جدیدی در زمینه اطلاع یابی، اطلاع رسانی و ارتباطات در فضای مجازی هستیم. فناوری های جدید؛ زندگی و محیط کار ما را تحت تأثیر قرار داده و بشر بدون فن آوری و بهره گیری از آن امکان عملی برای ادامه حیات خود ندارد. امروزه دهکده جهانی به ذهنیت جهانی و انقلاب اطلاعات به انقلاب ارتباطات تبدیل شده و شاهد تغییر الگوهای ارتباطی در جامعه هستیم. در گذشته؛ رسانه های سنتی، ارتباطی یک سویه با مخاطب آن هم به صورت جمعی، اما امروزه در فضای جدید با وضعیت جدیدی مواجه ایم و الگوهای ارتباطی به فرایندی پیچیده، زنده و تعاملی از طریق کانال های ارتباطی متعدد تبدیل شده است. در این مقاله به موضوعاتی از قبیل: اینترنت و فضای مجازی، برخی از ویژگی ها و کارکردهای شبکه های اجتماعی مجازی، پیامدهای منفی فضای مجازی، سایبر تروریسم، سپس راهکارها و تدابیری که می تواند آسیب ناپذیری امنیت کشورها را در برابر تهدیدات سایبر تروریسم تقویت کند؛ بیان می شود.

زمینه و هدف: به موازات نفوذ گسترده فضای مجازی در هر دو سطح کلان (حاکمیتی) و خرد (شهروندان)، تأمین امنیت آن نیز در کانون توجه قرار گرفته است. هر چند همه فعالیت های بزهکارانه در فضای مجازی از جهات موضوع، انگیزه بزهکار، اهمیت و آثار رفتار ارتکابی یکسان نیستند اما از این جهت که تمام رفتارهای بزهکارانه به نوعی امنیت را در این فضا خدشه دار می سازند با رفتارهای بزهکارانه در فضای حقیقی اشتراک دارند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل راهبردهای نوین پیشگیری از جرائم سایبری انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. داده ها ی پژوهش به شیوه استقرایی - قیاسی و ضمن بهره گیری از منابع کتابخانه ای به بررسی انواع سیاست های پیشگیرانه کیفری و غیر کیفری در عرصه حقوق داخلی و بین المللی پرداخته است. یافته ها: باید در نظر داشت که جرائم در فضای سایبر، در بستری متفاوت و با کیفیت خاصی ارتکاب می یابند بنابراین هر اقدام پیشگیرانه ای اعم از پیشگیری اجتماعی، وضعی و کیفری باید متناسب با این فضا تدارک دیده شود. بر این اساس و با عنایت به ویژگی های خاص جرائم سایبری، رویکرد رویارویی با این جرائم، نیازمند اتخاذ تدابیر پیشگیرانه خاص و در قالب پیشگیری اجتماعی است. نتایج : از جمله اقدامات پیشگیری اجتماعی از وقوع جرائم سایبری می توان به برنامه های خانواده مدار، تدابیر آموزشی - سایبری، بالابردن سواد رسانه ای، تنظیم کدهای رفتاری، اطلاع رسانی و اطلاع گیری، مشارکت و اجماع گری، ارتقای پاسخگویی و شفافیت، فرهنگ سازی و تولید رسانه ای اشاره کرد.

رشد سریع و در عین حال نامتوازن ساختار فضای سایبری، شبکه اینترنت و فضای مجازی را به یکی از فضاهای آسیبپذیر و خطرناک تبدیل کرده است که توجه جامعه جهانی و نهادهای امنیتی، انتظامی و قضائی را بهطور نظاممند و هدفمند بهمنظور پیشگیری و مصونسازی این بستر از تهدیدهای موجود و پدیده نوظهور سایبر تروریسم را در فضای بینالمللی میطلبد. روش کار: با بررسی منابع، مقالات، کتابها، نتایج و مطالعات در حوزه جرایم سایبری، تروریسم بینالمللی و سایبر تروریسم به روش غیر آزمایشی، مقایسهای و کتابخانهای، تهدیدها و مخاطرات سایبر تروریسم و ضرورت پیشگیری از جرایم سایبری در عرصه بینالمللی مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته است. یافتهها: سایبر تروریسم و جرایم سایبری بسیار خطرناکتر از تروریسم کلاسیک و جرایم سنتی هستند و تهدیدهای آن برای امنیت ملی کشورها به خطری بالقوه تبدیل شده که پیشگیری، کشف و مقابله با این پدیده جرمشناختی برای نهادهای پلیسی و امنیتی بسیار پیچیده و مشکلتر از جرایم سنتی میباشد. نتیجهگیری: برنامهریزیهای جهانی و تصویب قوانین بینالمللی، افزایش همکاریهای فنی و آموزشی بینالمللی، توجه ویژه به تصویب قوانین کارآمد و بازدارنده به عنوان راهکار پیشگیری از جرایم سایبری توسط نهادهای داخلی و همکاری فی مابین سازمانهای امنیتی و پلیسی از جمله راهکارهای مبارزه با سایبر تروریسم میباشد.

تروریسم پدیده ی جدیدی نیست، بلکه از جمله پدیده هایی است که همزاد با بشر بوده و با به کارگیری خشونت علیه اشخاص، دولت ها و گروه ها برای پیشبرد زورمدارانه اهداف سیاسی یا عمومی به یکی از تهدیدات مهم بین المللی تبدیل شده است. در جهان معاصر، این پدیده به سبب پیوند با فناورى هاى نوین اطلاعاتى و ارتباطاتى، به یک گرفتارى راهبردى تبدیل شده و توانسته است گروه های کوچک، اما با ساختارهاى پیچیده را به بازیگران برجسته در پهنه بین المللى تبدیل نماید. سایبر تروریسم با هدف از کار انداختن عملیات زیرساخت های بحرانی یک کشور انجام می شوند که با توجه به رشد روز افزون تکنولوژی و ویژگی های منحصر بفرد فضای سایبر، تمامی دولت ها را با چالش های جدیدی روبروکرده است. سؤال اصلی نوشتار این است که با توجه به در دسترس و منحصر بفرد بودن فضای سایبر، چگونه می توان بر تهدیدات سایبر تروریسم علیه منافع دولت ها فائق آمد؟ فرضیه نوشتار در پاسخ به سؤال اصلی این است که در عصر جدید با پیشرفت تکنولوژی و فناوری با تهدیدات جدیدی روبرو شده ایم که دیگر نمی توان مانند گذشته امنیت ملی را تنها در محدوده مرزهای داخلی یک کشور نگاه کرد. امروزه مهاجمان تنها با در دست داشتن یک دستگاه رایانه، تهدیدی برای منافع یک کشور محسوب می شوند. چنین خطر نافذی، تمامی برداشت های رایج و سنتی از مفهوم امنیت ملی را زیر سوال برده است. مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه به رشته تحریر در آمده است.