کتاب علوم اجتماعی

تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی در مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان که نتایج آن در این مقاله ارائه شده با این هدف انجام شده که به این پرسش پاسخ دهد که «در متون آموزشی علوم اجتماعی تا چه میزان به مفاهیم و پیام های مربوط به آب پرداخته شده است؟» برای پاسخگویی به این پرسش و انجام پژوهش پس از مطالعات نظری مقدماتی الگوی مورد نظر برای تحلیل محتوا استخراج و پس از تعیین روایی و پایایی الگو کار تحلیل آغاز شد. در این تحقیق، از روش تحلیل محتوا بهشکلتجزیهوتحلیلکمیاستفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، کتاب های علوم اجتماعی اول ابتدایی تا پایان دبیرستان بوده است. بر این اساس نمونه آماری با جامعه آماری برابر می باشد به بیان دیگر مطالب برای احصای دقت بیشتر در نتایج، تمام شماری شده است. یافته های حاصل از تحلیل محتوای متون کتاب های علوم اجتماعی، نشان می دهد میزان مطالب مربوط به آب بسیار کم بوده و از سوی دیگر تنها 2 مطلب در خصوص صرفه جویی و یک مطلب در زمینه استفاده بهینه در مصرف آب در کتاب های علوم اجتماعی منعکس شده است. بر این اساس به نظر می رسد برخی فصول کتب علوم اجتماعی در مقاطع تحصیلی مختلف به علت عدم توجه کافی به آموزش شیوه های مصرف بهینه آب نیاز به بازنگری مجدد دارد.

امروزه آموزش برای صلح، در کنار رشد و توسعه پایدار، برابری، حقوق بشر و اهداف مربوط به آن، نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در واقع انسان ها باید خود را به عنوان جزئی از یک اجتماع مردمی آرام و صلح طلب بدانند و از طریق گفت وگو و مذاکره، به مشارکت و همکاری بپردازند؛ چنین دستاوردی تنها از طریق آموزش صلح به صورت نظام مند امکان پذیر خواهد بود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی قبل و بعد از سند تحول بنیادین بر مبنای مؤلفه های هفت گانه آموزش صلح یونسکو (1999) بوده است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و بر مبنای روش کیفی_کمّی و با استفاده از تحلیل محتوای قیاسی مایرینگ انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب های قبل از سند مؤلفه های بین المللی گرایی، دموکراسی و حفظ فرهنگ ها بیشتر از بقیه مؤلفه ها مورد توجه و اهمیت بوده، ولی مؤلفه خود و دیگری کمترین اهمیت را داشته است، در حالی که این مؤلفه در کتاب های بعد از سند، از بیشترین توجه و اهمیت برخوردار شده است. این پژوهش می تواند به مسئولان نظام آموزش و پرورش یادآوری کند که نسبت به افزایش فراوانی مؤلفه های صلح یونسکو در محتوای این کتاب ها اهتمام ورزیده و طبق مدل رودخانه ای برانتمایر، هر یک از مؤلفه ها به طور متوازن در بین پایه ها توزیع شوند؛ تا فراگیران با شناخت خود، همدلی و احترام نسبت به هم و با رعایت برابری و عدالت و بیان آزادانه عقاید خود با دیگران به صورت مؤثر و سازنده ارتباط برقرار کنند.