مدرسه طبیعت

 هدف پژوهش حاضر مقایسه نظریه ذهن، انگیزش پیشرفت تحصیلی و رفتار اجتماعی کودکان مدارس طبیعت و عادی با کنترل وضعیت اجتماعی-اقتصادی بود. این پژوهش، توصیفی از نوع پس رویدادی بوده و از جامعه آماری دانش آموزان 7 تا 11 ساله مدارس طبیعت و عادی استان تهران در سال تحصیلی 95-96 نمونه ای 55 نفری با روش نمونه گیری هدفمند از بین کودکان مدارس طبیعت و 55 نفر نیز از کودکان مدارس عادی با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای موردمطالعه از آزمون نظریه ذهن (TMT)، مقیاس انگیزه تحصیلی (AMS) و مقیاس رفتار اجتماعی کودک (CSBS) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) نشان داد که بین نظریه ذهن کودکان مدارس طبیعت و عادی تفاوت معناداری وجود دارد. کودکان مدارس طبیعت سطوح بالاتری از نظریه ذهن را نسبت به کودکان مدارس عادی نشان دادند. کودکان مدارس طبیعت انگیزه درونی بالاتر برای یادگیری داشتند و رفتار ضداجتماعی آنها پایین تر از کودکان مدارس عادی بود. با در نظر گرفتن نتایج پژوهش، توجه ویژه به اهمیت حضور طبیعت در محیط های آموزشی و فراهم کردن فرصت های یادگیری از طریق آن برای کودکان پیشنهاد می گردد.

افزایش خطر ابتلا به بیماری ها، مشاجرات عمومی درباره تنزل امنیت غذایی و بالا رفتن سطوح آلودگی و انحطاط محیط زیست، چالش های فراروی جوامع است. آن چه در این زمینه قابل تأمل است نقش و اثری است که نظام های آموزشی در آموزش رفتارهای زیست محیطی در کاهش این بحران ها دارند. این مهم در قالب مدارس طبیعت قابل اجرا است. در این تحقیق سعی برآن است تا از افراد سؤال شود تا چه اندازه برای بهره مندی از یک مدرسه طبیعت برای فرزندان خود ارزش قائلند. لذا از طریق طراحی و توزیع 163 پرسشنامه دوگانه-دوبعدی در بهمن ماه 1395 و با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و مدل رگرسیونی لوجیت به منظور سنجش میزان تمایل به پرداخت افراد جامعه و بر اساس روش حداکثر درست نمائی، پارامترهای مدل برآورد گردید. نتایج نشان داد تمایل به پرداخت افراد به منظور بهره مندی از پارک طبیعت پردیسان بعنوان مدرسه طبیعت با متغیرهای درآمد، تحصیلات، نگرانی از تخریب پارک طبیعت پردیسان، رابطه مستقیم و با متغیر پیشنهاد ارتباط منفی و معنی داری داشته است، و افراد ارزش خود جهت این بهره مندی را حدود 10000 تومان اعلام کردند و برای این کار حداکثر تمایل به پرداخت خود را نشان دادند. طبقه بندی JEL: Q27،Q51،Q57

پژوهش حاضر ازنظر هدف "کاربردی" و ازنظر نوع داده ها، "کیفی" و ازنظر شیوه اجرا "نظریه داده بنیاد" (نسخه سیستماتیک) می باشد. داده های این پژوهش حاصل مصاحبه ی نیمه ساختار یافته با 15 تن از مدیران و تسهیل گران مدارس طبیعت و مطالعه اسناد و آثار مکتوب و غیر مکتوب 2 تن از مطلعین و متخصصین موضوعی بوده که به شیوه نمونه گیری نظری و هدفمند انتخاب شده اند. داده های حاصل از مصاحبه در 3 مرحله ی کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شده است. یافته های پژوهش ابتدا در 78 مقوله عمده و سپس در ۲3 مقوله اصلی تقسیم و سپس در شش مؤلّفه مدل پارادایمی پیشنهادی Strauss & Corbin جای گرفته اند. پدیده اصلی "تعیین جایگاه حقوقی و قانونی"به عنوان محور توسعه مدارس طبیعت در ایران است. برخی از مؤلفه و مقوله ها عبارت اند از موجبات علی که شامل: "بستر فرهنگی و اجتماعی"، "تغییر نگاه جامعه و سیاست گذاران نسبت به کودکان "هستند و شرایط زمینه ای: "مبانی دینی و فرهنگی"، "نظام اداری مانع آفرین" همچنین عوامل مداخله ای شامل: "امکانات و منابع مالی"، " زیرساخت ها و فضای فیزیکی"؛ راهبردها: "تحقیق و توسعه"، "همراهی رسانه ها"، و پیامدها شامل : "پیامد فردی"، "پیامدهای اجتماعی و اقتصادی" می باشد.

اولین مدرسه طبیعت ایران، با نام «کاوی کنج» در سال1393در مشهد آغاز به کار نمود. با توجه به آمار ارائه شده در اسفند 1397تعداد61 مدرسه طبیعت در کشور ما مشغول فعالیت هستند. در این پژوهش سعی بر آن است که منابع یادگیری، ویژگی های یاددهی– یادگیری، شیوه های ارزشیابی و نقش کودکان و تسهیلگران در این مدارس موردبررسی قرار گیرد. پژوهش حاضر به روش کیفی از نوع پدیدارشناسی انجام شده است. به منظور انجام پژوهش از بین تسهیلگران مدارس طبیعت که در سال تحصیلی 98 -97 مشغول به کار بودند 12 تسهیلگر به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردید و با آن ها مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفت؛ همچنین به غیراز جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه با تسهیلگران، از مشاهده و بازدید از مدارس طبیعت عضو نمونه و مطالعه پژوهش های پیشین و منابع مرتبط موجود مرتبط با مدارس طبیعت هم استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از استفاده از منابع طبیعی موجود در طبیعت، حیوانات، گیاهان در این مدارس است. از مهم ترین ویژگی های در این مدارس بهره گیری از تجربه، بازی و حواس چندگانه در فرآیند یادگیری است. نقش کودکان در مدارس طبیعت محوریت دارند و معلمان نقش تسهیلگری را ایفا    می نمایند. در این مدارس برخلاف مدارس سنتی بر شیوه های ارزشیابی رایج تأکید نمی شود. 

مقدمه و هدف : کسب آگاهی زیست محیطی نخستین گام در راه پایداری است و اساساً شرط بقای آینده بشریت آگاهی زیست محیطی،  توانایی فهم اصول شناخت محیط زیست و زندگی کردن بر پایه آن هاست هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش آموزش اکتشافی مدرسه طبیعت بر دانش، نگرش، رفتار زیست محیطی دانش آموزان مقطع ابتدایی بود   روش شناسی: از لحاظ روش اجرا، جزء پژوهش های نیمه تجربی (آزمایشی) است. طرح پژوهش نیز، پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش آموزان دوره ابتدایی مدرسه طبیعت در سال تحصیلی 97-96 به تعداد 185نفر بود که از این تعداد یک نمونه 50 نفری از دانش آموزان پایه چهارم به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد و به روش جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش (25) نفر و کنترل (25) قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 10 جلسه 60 دقیقه ای تحت آموزش اکتشافی مدرسه طبیعت قرار گرفت.ا بزار گردآوری داده ها شامل ، پرسشنامه نگرش زیست محیطی دانلاپ و جانسون (2001) ، پرسشنامه رفتار زیست محیطی کایرز (2003) و پرسشنامه دانش زیست محیطی محقق ساخته که پایایی آنها به روش آلفای کرونباخ به ترتیب 85/0؛ 65/0 و 79/0 محاسبه گردید. روایی این ابزارها مورد تایید صاحبنظران و استادان گروه آموزش محیط زیست قرار گرفت.  داده های پژوهش با استفاده از تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  یافته ها و نتیجه گیری : نتایج نشان داد که آموزش اکتشافی مدرسه طبیعت در مقایسه با آموزش سنتی، بر دانش، نگرش و رفتار زیست محیطی دانش آموزان مقطع ابتدائی تأثیر مثبت دارد. با توجه به میزان تأثیر آموزش اکتشافی بر دانش زیست محیطی (37/0)؛ نگرش زیست محیطی (44/0) و رفتار زیست محیطی (74/0) در مقایسه با آموزش سنتی، مشخص شد که آموزش آکتشافی بیشترین تأثیر را بر رفتار زیست محیطی داشته است. پس از رفتار زیست محیطی، نگرش زیست محیطی قرار دارد و در نهایت، کمترین تأثیر آموزش اکتشافی بر دانش زیست محیطی بوده است. در نتیجه بهره گیری از محیط زیست می تواند به عنوان یکی از رویکردها و مؤلفه های موفقیت در امر آموزش و تدریس محتوای دروس مختلف در نظر گرفته شود،