سیاستگذاری سلامت

مقوله سلامت تأثیر انکارناپذیری در توسعه جوامع دارد . همین امر وظیفه سیاست گذاران حوزه سلامت را پیچیده تر می کند . امروزه با توجه به کنترل بیماری های واگیر و افزایش طول عمر افراد، بیماری هایی شایع شده اند که کاملاً به تغذیه انسان ارتباط دارند . اغلب جامعه شناسان امروزی بر این باورند که سبک زندگی افراد می تواند آنان را سالم نگه دارد یا بیمار کند . در این میان جهانی شدن نیز چالش های جدیدی در زمینه های مختلف پیش روی سیاست گذاران سلامت قرار داده است؛ چالش هایی که باعث ایجاد تغییراتی در الگوی مصرف مردم و سبک زندگی آنان به ویژه در حوزه سلامت شده است . از طرف دیگر، رسانه های جمعی نیز علاوه بر حضور گسترده در زندگی افراد، به عنوان منبع اصلی کسب اطلاعات مربوط به سلامتی، اثرات مهمی بر سلامت عمومی گذاشته اند . هدف این مقاله آن است که با روش مطالعه اسنادی و تحلیل ثانویه و با استفاده از یافته های پژوهش های قبلی در زمینه ی مورد بحث، به پرسش های زیر پاسخ دهد : میزان همسویی در دستگاه های متولی امر سلامت چگونه است؟ آیا در این راستا از رسانه های جمعی برای فرهنگ سازی مقوله سلامت به درستی استفاده می شود؟ آیا مردم به عنوان مصرف کنندگان پیام های سلامتی مطابق با سیاست های کلان سلامت زندگی می کنند؟ یافته های این تحقیق نشان از فقدان هماهنگی و هم سویی کامل بین سیاست های بالادستی نظام سلامتی کشور ما با سیاست های رسانه های جمعی، همچنین ناهماهنگی در اجرای سیاست های داخلی وزارت بهداشت و درمان و نهایتاً منطبق نبودن نیازهای مردم با سیاست های رسانه های جمعی دارد .

درآغاز سال۲۰۲۰ میلادی،پاندمی ویروس کرونا متاثر از سرایت ویروس از راه تنفس انسان به انسان،شبکه ارتباطات انسانی را با محدودیت ودولت ها را برای حفظ جان شهروندانشان در یک «وضعیت استثنایی» قرارداد. از این رو پژوهشگر،«چگونگی اثرگذاری هستی شناسی حکمرانی دولت بر سیاست گذاری سلامت برای کنترل پاندمی ها» را با رویکرد انتقادی و روش «توصیفی-تحلیلی» مبتنی بر هشت اندیشه برابری طلبی ،سودمندگرایی ، لیبرالیسم ،شخص گرایی ،قابلیت گرایی ،کمونیستی،مساوات طلبی،بهزیست گرایی، در وضعیت استثنایی پاندمی COVIDE-19 بررسی کرده و در «چیستی مبانی آنتالوژیک حکمرانی دولت در ایران برای کنترل ویروس کرونا »،را با رهیافت فرانظریه و روش «فرایند تاریخی»، نقد می کند تحقیق، به این بحث پرداخته که تقدم پیشینی مبانی هستی شناختی دولت بر سیاست های سلامت سبب می شود تا حکمران سیاسی ، با کنش گری محدود اما کارگزارمحور در مواجه با پاندمی ها تحت تاثیر پارادایم های فلسفی، مفهوم سلامت جوامع انسانی را در معنایی متفاوت بکار ببرد. محقق به این نتیجه رسید که سیاستگذاری سلامت در منطق استثنا ، متاثر از مبانی هستی شناختی این جوامع ،حائز ویژگی «تمرکزگرایی» در شیوه های اعمال قدرت حکمران سیاسی برای حفظ «جمعیتِ اجتماع» است. این در حالی است که سیاستگذاری سلامت در ایران تا انقلاب۱۹۰۶ مشروطه، متاثر از عناصر خردستیز و عرفانگرا در تقابل با امرملی بوده وبعد از آن تا انقلاب اسلامی۱۹۷۸ متاثر ازتفسیر ایدئولوژیک از سنت بوده است. بعداز انقلاب۱۹۷۸، سیاستگذاری سلامت با قرائتی سوسیالیستی از حکمرانی برای عدالت همراه بوده که درسال۲۰۲۰،قوه مجریه در ایران مبتنی بر نظریات حکمرانی «مشارکتی-جهانی»،کوشش کرده برای کنترل شیوع ویروس کرونا سیاستگذاری کند.

مقدمه: امروزه یکی از راه های ارائه مراقبت های بهداشتی و درمانی کارا و اثربخش و دستیابی به اهداف نهایی نظام های سلامت، مشارکت سازمان های مردم نهاد در بخش سلامت می باشد. هدف این مطالعه ارائه الگوی مشارکت سازمان های مردم نهاد در نظام سلامت کشور ایران بود. روش ها: مطالعه حاضر از نوع کاربردی بود که با روش کیفی در سه مرحله متوالی، بین سال های 1400-1397 انجام شد. در مرحله اول، در دو گام مرور متون و اسناد و مصاحبه با 32 نفر از افراد شاغل در وزارت بهداشت، وزارت کشور، دانشگاه های علوم پزشکی تهران و ایران، انجمن های علمی پزشکی و سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه سلامت، وضعیت موجود مشارکت سازمان های مردم نهاد در نظام سلامت ایران بررسی شد. در مرحله دوم، الگوی اولیه مشارکت سازمان های مردم نهاد در نظام سلامت ایران با برگزاری هم اندیشی خبرگان پیشنهاد شد. در مرحله سوم، پس از اجرای دو دور دلفی و رسیدن به توافق جمعی 75 درصد و بیشتر، الگوی نهایی تائید شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که الگوی نهایی مشارکت سازمان های مردم نهاد در نظام سلامت کشور ایران دارای شش بعد اصلی سیاست گذاری و برنامه ریزی، ظرفیت سازی و تقویت سازمان های مردم نهاد ، تأمین منابع و امکانات، سازماندهی و هماهنگی، مشارکت (اجرا)، کنترل و ارزیابی است. نتیجه گیری: انتظار میرود ابعاد اصلی و مؤلفه های فرعی الگوی ارائه شده در این مطالعه، بتوانند به توسعه و تقویت نقش آفرینی کاراتر و مؤثرتر سازمان های مردم نهاد در نظام سلامت کشور ایران کمک نمایند. مشارکت بیشتر سازمان های مردم نهاد در بخش سلامت علاوه بر تسهیل مسیر دستیابی به اهداف نهایی نظام سلامت، در تقویت و بهبود وضعیت سلامت آحاد مختلف مردم جامعه مؤثر می باشد.