مکان محور

زمینه و هدف: آموزه های مرتبط با پیش گیری وضعی، «موقعیت ارتکاب جرم» را یکی از عوامل اساسی جرم محسوب می کند. «مکان» می تواند از نظر ایجاد یا تأثیر بر موقعیت جرم، به عنوان یکی از شاخص های بنیادین، در محور تحلیل های پیش گیری وضعی قرار گیرد. هدف مقاله حاضر، بررسی نقش مکان در پیدایش موقعیت جرم و تبیین ارتباط میان «مکان» با تدابیر پیش گیرانه وضعی است. چگونگی شناسایی مکان های جرم خیز و عوامل مؤثر در پیدایش آن ها، مهم ترین اهداف فرعی است. روش شناسی: مقاله حاضر از نظر هدف، کاربردی است و مطالب آن به روش اسنادی با استفاده از منابع اصلی کتابخانه ای (کتاب ها و مقالات تألیفی، ترجمه ای و ...) و ابزار فیش نویسی تألیف شده است. یافته ها: در بخش اول مقاله، معیارهای ماهیتی درباره «مکان» به عنوان یکی از عوامل اصلی موقعیت جرم و تعامل مؤثر آن با تدابیر پیش گیری وضعی مورد بررسی قرار می گیرد. بخش دوم این مقاله، به تحلیل جرم شناختی اماکن و محل های بحرانیِ جرم و ارائه تدابیر پیش گیرانه وضعی مرتبط با آن ها می پردازد. نتایج: سیاهه جرایم با توجه به ویژگی های مکانی توزیع می شود. بزه کاران با توجه به ویژگی های جرم شناختیِ حاکم بر منطقه یا محل، در انتخاب مکان ارتکاب جرم، دست به محاسبه هایی منطقی می زنند. بر این مبنا، می توان با توجه به «مکان»، به تدابیر پیش گیرانه جهت بخشید و به مؤثرترین شیوه، منابع محدود پیش گیری را صرف بحرانی ترین اماکن کرد.

منظر روستایی به عنوان پدیده ای حاصل تعامل انسان با محیط را می توان نتیجه سیر اندیشه ساکنین و متأثر از عوامل فرهنگی و کالبدی روستا دانست. خوانش منظرین شرط لازم فهم کلی در راستای توسعه مکانمند روستا منطبق بر مؤلفه های مکانی و هستی آن است. این نوشتار با رویکردی کل نگر، براساس مشاهدات میدانی و انطباق آنها با منابع کتابخانه ای، مدلی از خوانش منظر بر مبنای مفهوم مکان ارائه کرده است. در این راستا طی مطالعه موردی روستای درب گنبد، بر اساس الگویی شامل سه مرحله منظر آن را مورد خوانش قرار داده است: نخست بررسی آثار روشنفکری همچون سفرنامه ها، اسناد و کتب تاریخی که تصویری کلی نسیت به عناصر منظر و ساختارهای آن را در اختیار خواننده قرار می دهند. دوم بررسی و شناخت هسته، مرکز و علت شکل گیری روستا به منظور درک علت هستی شناسانه و کلی آن.  سوم بررسی وجه تسمیه به منظور فهم علت یا علل شکل گیری کلیت شهر. نتیجه گیری پژوهش حاکی از آن است که منظر روستا را حاصل رابطه معنادار بین عناصر رودخانه، دشت (مزارع کشاورزی)، امام زاده و کوه می داند. این عناصر در ارتباط با هم واحد هایی را تشکیل داده اند که این واحدها نیز در ارتباط با یکدیگر کلیت واحدی به نام روستا را پدید آورده است. مدل توسعه روستای درب گنبد در صورتی که روستا را به مثابه یک کل واحد از اجزای تشکیل دهنده خود در نظر بگیرد، به صورت متعادل و پایدار شکل خواهد گرفت. هرگونه مداخله ای درنظام روستا چنانچه با در نظر گرفتن رابطه معنادار بین این عناصر باشد موجب ارتقای منظر روستا مبتنی بر استعدادهای مکانی آن خواهد بود.

هدف: در سطوح مختلف آموزشی به ویژه آموزش عالی شیوه کاربست الگوهای یادگیری با توجه به نوع و ساختار عملی و نظری درس ها است که تعیین می کند میزان پایداری یادگیری چگونه می باشد. این پژوهش باهدف ارزیابی رویکردهای یادگیری مشارکتی و خود راهبر فردی دروس مکان محور پرداخته است. یادگیری مشارکتی مبتنی بر آموزش گروهی مباحثه محور و یادگیری خود راهبر مبتنی بر مطالعه فرد و ارائه آن است. روش شناسی: تحقیق حاضر بر روش ارزیابی تحلیلی - تطبیقی با ماهیت کاربردی بنیان یافته است. جمع آوری داده ها از دو شیوه کتابخانه ای و میدانی منطبق بر یادگیری مشارکتی چو و باولی و یادگیری خود راهبر فیشر انجام گردیده است. جامعه آماری پژوهش شامل 75 دانشجوی رشته جغرافیا می باشند که با دو نوع محتوای درسی نظری و عملی مکان محور الگوی یادگیری مشارکتی و خود راهبر را طی نموده اند. متغیرهای پژوهش دربرگیرنده سه مؤلفه یادگیری مشارکتی (بازخورد، پویایی گروه و انجام پروژه) و سه مؤلفه یادگیری خود راهبر (انگیزش، خودتنظیمی و فراشناخت) می باشد. شیوه تحلیل داده ها با استفاده از مدل های رادار، تحلیل واریانس چندمتغیره (مانوا)، تی دو نمونه مستقل و اندازه اثر در نرم افزار spss 27.1 بوده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد اثر الگوی یادگیری مشارکتی و خود راهبر در آموزش درس های مکان محور دانشگاهی بالاتر از حد متوسط بوده که دراین بین الگوی یادگیری مشارکتی برای درس های عملی و الگوی یادگیری خود راهبر فردی برای درس های نظری مطلوبیت بیشتری دارد. بین الگوی یادگیری و نوع محتوای درس با سطح اطمینان 95 درصد و سطح معناداری قابل قبول تفاوت معنادار وجود داشته، طوری که متغیرهای الگوی یادگیری مشارکتی و الگوی یادگیری خود راهبر با توجه به نوع درس (نظری و عملی) عملکرد متفاوتی را ارائه می دهند. نتیجه: اندازه اثر رویکردهای یادگیری در محتوای درس بسیار قوی ارزیابی شده است که دراین بین رویکرد خود راهبر اندازه اثر قوی تر نسبت به رویکرد مشارکتی دارد.

پیشینه و اهداف هم افزایی الگویی آموزشی برگرفته از رویکرد ساختن گرا است که بنیاد اصلی آن مبتنی بر برنامه ریزی گروهی و مشارکتی است. الگوی هم افزایی در آموزش دروس مکان محور به دلیل ساختار داده مکانی آن، بیشترین کاربرد را دارد. بنیاد دروس مکان محور مبتنی بر محتوای جغرافیایی است. روش ها : این پژوهش با روش تفسیری مبتنی بر گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای اسنادی به بررسی روش هم افزایی آموزش دروس مکان محور رشته آموزش علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان پرداخته است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد الگوی هم افزایی با اهرم مشارکتی خودراهبر، با تأکید بر کار گروهی دانشجو و تسهیل گری مدرس، می تواند در یادسپاری و تصویرسازی ذهنی داده های مکانی به شیوه مؤثری عمل نماید. پیاده سازی مدل هم افزایی متناسب با مراحل خود، به صورت گام به گام می باشد؛ بدین گونه که مدرس به عنوان تسهیل گر با توان هدایت گر، مشارکت محور، دانش گرا، اعتمادساز، انسجام بخش و هم افزا عمل می نماید. نتیجه گیری: هم افزایی با هدایت مدرس به شیوه خودراهبری گروهی با طی مراحل گروه بندی، تعریف، تسهیل گری، ایجاد هم افزایی، اعتباریابی، طبقه بندی، چرخش مفاهیم، اشتراک گذاری و ارزیابی، مطالب درسی مکان محور را آموخته، با تصویرسازی ذهنی، یادسپاری پایدار آن را کسب می کند. 

توجه به ساختار فضایی-مکانی همراه با سازمان فضایی آموزش سازنده گرا شیوه ای است که هم پداگوژی سازندگرا را مطلوبیت بخشیده و هم محیط آموزشی را فعال و پویا می نماید. این پژوهش با روش تحقیق توصیفی- تبیینی با ماهیت کاربردی به بررسی رویکرد سازنده گرای آموزش واحدهای درسی مکان محور جغرافیا پرداخته است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان رشته جغرافیا سال سوم و چهارم دانشگاه های زنجان( دولتی و فرهنگیان) با حجم نمونه 100مورد بوده است. شاخص های مورد استفاده در تبیین رویکرد سازنده گرا برگرفته از نظریه پنج ارزشی لبو با هشت شاخص اصلی بوده که با لحاظ تنوع مکانی- فضایی کلاس ماهیت یافته است. روش گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه و تجزیه وتحلیل داده ها در غالب آزمون های توصیفی(میانگین، انحراف معیار و واریانس) و آمار استنباطی مبتنی بر آزمونt نمونه های زوجی (وابسته یا همبسته)، رگرسیون چند متغیره خطی، مدل اثر مستقیم ساختاری و نمودار میانگین روندی(با ضریب تعیین) می باشد. نتایج مطالعه نشان می دهد بکارگیری رویکرد سازنده گرایانه در مقایسه با قبل از بکارگیری آن، دارای اختلاف میانگین معنادار (با مقدار 8/0)گرایش به مطلوبیت می باشد. همچنین شاخص های جمع گرایی و مشارکت بیشترین تاثیر را در رویکرد سازنده گرایی دروس مکان محور داشته اند. رویکرد سازنده گرا دروس مکان محور جغرافیا در فضای کلاسی مبتنی بر ابزار کارگاهی(کارگاه جغرافیا)فضای باز(میدانی) و مکان ترکیبی بیشترین اثر گذاری را بر رویکرد آموزش سازنده گرایی واحدهای درسی مزبور دارند.