کنترل تلاش مند

مقدمه: این پژوهش به آزمون مدلی در رابطه با رشد وجدان در اوان کودکی می پردازد. چگونگی ارتباط دو مبنای رشدی محیط تربیتی و ویژگی های سرشتی کودک در رشد وجدان اخلاقی او همواره مورد مطالعه پژوهشگران بوده است. در این مقاله برای بررسی ارتباط میان عوامل درونی و محیطی در رشد اخلاقی کودک، نقش متغیر کنترل تلاش مند در رابطه تعامل مادر کودک و رفتار سازگار با قانون و همدلی که دو جنبه از وجدان هستند، بررسی می شود. روش: بدین منظور 515 کودک پیش دبستانی، به طور تصادفی انتخاب شدند و مادران آن ها پرسشنامه های مربوط به هر سه متغیر را پاسخ دادند. با استفاده از روش تحلیل مسیر برای دو متغیر وابسته همدلی و رفتار سازگار با قانون و زیرمقیاس های تعامل مادر کودک شامل نزدیکی (تعامل مثبت)، وابستگی و تعارض و زیرمقیاس های کنترل تلاش مند، شامل بازداری درونی، تمرکز توجه، خوشایندی محرک ها و حساسیت ادراکی، اثرگذاری تعامل مادر کودک بر ابعاد وجدان در 24 مسیر بررسی شد. شاخص های برازش در همه مسیرهای پیشنهادی مدل، به جز یک مورد، معنادار و مناسب بود. یافته ها: در مجموع، نتایج آزمون مدل، نشان می دهد که تعامل مثبت مادر کودک با واسطه کنترل  تلاش مند بر همدلی و رفتار سازگار با قانون در سن پیش دبستان تأثیر دارد. همچنین نتایج پژوهش، فقدان نقش واسطه ای کنترل تلاش مند کودک را در رابطه مؤلفه وابستگی مادر کودک بر رفتار سازگار با قانون کودک نشان می دهد. نتیجه گیری: این پژوهش، نقش و اهمیت عاملیت، به ویژه کنترل تلاش مند را در سن پیش دبستان، برای نتیجه بخش بودن تعامل مثبت با مادر در درونی سازی ارزش های اخلاقی نشان داد.

هدف این پژوهش تعیین نقش پیش بینی کنندگی کنترل تلاش مند در سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی اجتماعی با واسطه گری ابعاد مقابله بود. در این مطالعه ی توصیفی 388 نفر از دانش آموزان پایه ی ششم شهر یزد (206 پسر و 182 دختر) و مادران آن ها برای شرکت در پژوهش و به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های پژوهش، دانش آموزان پرسش نامه ها ی سرزندگی تحصیلی، خودکارآمدی اجتماعی و پاسخ به استرس و مادران پرسش نامه ی رفتار کودک را تکمیل نمودند. نتایج استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که کنترل تلاش مند، خودکارآمدی اجتماعی را مستقیم و همین طور با واسطه گری مقابله ی درگیرانه به صورت مثبت پیش بینی می کند. علاوه بر این، کنترل تلاش مند، سرزندگی تحصیلی را نیز با واسطه گری مقابله ی درگیرانه به طور مثبت پیش بینی می کند. مقابله ی غیردرگیرانه نقش واسطه ای ایفا نکرد، اما خود، پیش بینی کننده ی منفی هردو متغیر وابسته یعنی سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی اجتماعی بود. در مجموع، یافته ها نشان می دهد که با افزایش کنترل تلاش مند و ارتقای توانمندی های دانش آموزان برای مواجهه با مسائل استرس آور، می توان تا حدودی سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی اجتماعی آن ها را افزایش داد.