سیره رضوی

یکی ازحوزه های اخلاق کاربردی در بُعد حرفه ای، «اخلاق تبلیغ» است که ساحت های مختلف تبلیغات را در بر می گیرد. در این بین، تبلیغ دین درکارآیی و اثربخشی و جذب حدّاکثری مخاطبان، محتاج اخلاق دینی تبلیغ است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، به بیان خصوصیات حرفه ای مبلّغ دینی دررسالتِ دعوت پرداخته و روشن می سازد که مبلّغ دین علاوه برمهارت دین شناسی و برخورداری از «چشم مسأله یاب» در رصدکردن شبهات، باید درخودسازی وتعامل اخلاقی باخویشتن، پیشقدم بوده و اهل جاذبه باشد. استنباط و تحلیل مؤلفه های «الگوی اخلاق ارتباطی» مؤثّر در تبلیغ مکتب تشیّع با تأکید بر آموزه های رضوی، از مسائل و یافته های مهم این پژوهش محسوب می شودکه عبارتنداز: گفتگوی صلح آمیز «درون مذهبی» و «برون مذهبی»؛ تقویت «هوش عاطفی هیجانی» (EQ)؛ نیازسنجی و ظرفیت شناسی مخاطبان (آشنایی با نیازها، روحیه و زبانِ پیام گیرندگان)؛ دعوت به دین با غیر زبان (شیوه نفوذ در دل)؛ تعصّب گریزی و التزام به عقلانیت؛ و مهرورزی و احترام به عقیده مخالف.

پاسخگویی به شبهات نیازمند دانستن و به کار بردن مهارت هایی است که بخشی از آن ها به توانمندی های علمی نامبردار است. این نوشتار به گونه تحلیلی توصیفی سامان یافته و در پی یافتن روش های علمی پاسخگویی به شبهات در سیره رضوی است. با دقت در سیره امام هشتم شیعیان می توان دریافت که این توانمندی ها به شکلی روشمند به دو دسته عقلی و نقلی تقسیم شده است. بنا بر یافته های این نوشتار،  برخی از روش هایی که امام رضا (ع) در پاسخگویی به شبهات از آن ها بهره می گرفتند عبارت است از: استناد به قرآن مجید و سنت نبوی، توجه به خاستگاه ها و علت های ایجاد شبهه، بهره مندی از برهآن های معقولیت، خُلف و سَبر و تقسیم، توسعه روش شناختی، ابطال لازمه های نادرست شبهه، استناد به انگاره های مورد قبول مخاطب، محسوس سازی معقولات، تبیین صحیح مفاهیم و انگاره های شبهه و بهره گیری از تاریخ صحیح.

مدیر موفق کسی است که در مواجهه با بحران، از موقعیت ها بهترین و سریع ترین بهره را  ببرد. یک مدیر بحران راه حل معقولی برای برطرف کردن شرایط غیرعادی در بازگشت به منافع و ارزش های اساسی تامین می کند. این شرایط غیرعادی معمولا با نشانه هایی مثل تهدید بودن برای ماهیت وجودی و کلیت سازمان، غافلگیرکننده بودن، نیاز به تصمیم فوری و تغییر شناخته می شود. پژوهشگران در زمینه های مختلف مدیریتی دست به مطالعه رفتارهای مدیریتی عام و خاص مدیران الهی زده اند تا اصول مدیریتی در قالب ارزش های اسلامی را کشف کنند. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد کیفی پدیدارشناسی و استفاده از روش تحلیل هرمنوتیک در مطالعه متون انجام شده است. این پژوهش، پاسخی است به چگونگی مدیریت بحران در سیره امام رضا (ع) در ماجرای ولایت عهدی ایشان که مامون عباسی پیشنهاد کرد. در وهله اول مولفه های اصلی و مهم و مرتبط آن دوران را بررسی می شود. همچنین مولفه های فرصت گون و تهدیدآفرین در قالب مولفه های زمینه ای و حکومتی مطالعه می شود. سپس با سیره امام به بررسی اقدامات امام رضا (ع) در مدیریت این بحران، چه مربوط به پیش از بحران برای پیشگیری یا برای آمادگی، چه حین بحران و چه مربوط به مدیریت دوران بعد از بحران پرداخته می شود.

در خانواده، زنان با استفاده از جدیدترین اطلاعات و دانش در رابطه با موضوعات مختلف زندگى و آموزش به دیگر اعضاى خانواده و همچنین دقت و نظارت در انجام دادن صحیح آن ها مى توانند روش هاى نوین و بهینه را جانشین باورهاى غلط و غیراقتصادى اعضاى خانواده کنند و سطح فرهنگى و اجتماعى خانواده را بیش از پیش افزایش دهند. در این پژوهش، بهره وری اقتصادی خانواده از جمله مشارکت زنان در هزینه کرد درآمد خانواده، تغییر و اصلاح رفتارهای مصرفی، نظارت زنان بر نحوه مصرف خانواده، اعمال محبت مادرانه برای ایجاد انضباط اقتصادی و آموزش رفتار درست اقتصادی به فرزندان از جنس تقسیم کار و ایفای نقش و... در خانواده مد نظر است. برای شناسایی مؤلفه های ذکر شده از نظریه های منابع، قدرت، نظریه سیستمی و توانمندسازی استفاده شده است. روش تحقیق پژوهش در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها پیمایشی بود که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای بر 200 زن متأهل شهرستان اهواز انجام شد. تکنیک نمونه گیری استفاده شده نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای است. یافته ها نشان می دهند که متغیرهای مشارکت زنان در هزینه کرد درآمد خانواده، تغییر و اصلاح رفتارهای مصرفی، نظارت زنان بر نحوه مصرف خانواده، اعمال محبت مادرانه برای ایجاد انضباط اقتصادی و آموزش رفتار درست اقتصادی به فرزندان با متغیر وابسته بهره وری اقتصادی خانواده رابطه مثبت دارد. براساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیری، مشارکت زنان در هزینه کرد درآمد خانواده و تغییر و اصلاح رفتارهای مصرفی از تبیین کننده های مهم بهره وری اقتصادی خانواده معرفی شد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که نزدیک به 39 / 0 درصد از واریانس بهره وری اقتصادی خانواده از سوی متغیرهای تحقیق تبیین می شود.

محیط زیست و حقوق حیوانات از موضوعات مهمی که با توسعه زندگی شهرنشینی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و همواره محل بحث و نظر است. در این مقاله تلاش شده به بررسی این موضوع مهم از دید اندیشه رضوی پرداخته شود. سوال اساسی که در این زمینه مظرح و بررسی شده این است که محیط زیست و حقوق حیوانات در اندیشه رضوی چه جایگاهی دارد؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی موضوع مورد اشاره پرداخته است. نتایج مقاله بیانگر این امر مهم است که مطابق آموزه های اسلامی، محیط زیست و حیوانات از اهمیت بالایی برخوردار است. به تبع آموزه های اسلامی به عنوان چارچوب مفهومی و ایدئولوژی حاکم بر اندیشه رضوی، امام رضا(ع) به محیط زیست و حقوق حیوانات توجه زیادی نشان داده اند. توجه امام رضا به محیط زیست در قالب عناصر محط زیست شامل آب، هوا، خاک، گیاهان و حیوانات تبین و تحلیل شده و نتایج حاکی است که در اندیشه رضوی به دفعات در خصوص رعایت حقوق حیوانات و همچنین حمایت از خاک، آلوده نکردن و استفاده بهنه از آب، منفعت گیاهان و هوای پاک برای زیست انسان نکات و توصیه های متعددی انجام شده است. نتیجه اینکه در اندیشه رضوی، پاسداشت و احترام به طبیعت یکی از آموزه هایی است که تأسی و عمل به آن می تواند زمینه برپایی جامعه ای سالم و پویا را فراهم کند.

توجه به کرامت انسانی به عنوان یک موهبت الهی که در میان آفریده ها و موجودات فقط مختص انسان ها است، از دلایل کمال انسانی و تحقق اراده الهی مبنی بر خلیفه اللهی انسان بر روی زمین است. اما فاصله گرفتن انسان از اهداف آفرینش و ضروریات زندگی انسانی و عبودیت پروردگار، مانع تحقق کامل و اساسی این مفهوم در جهان معاصر شده و آسیب ها و چالش های فراوانی را پیش روی این مفهوم نهاده است که لازم است از طریق منابع اصیل و کاربردی در رفع آن ها تلاش شود. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر بررسی آسیب ها و چالش های تحقق کرامت انسانی و راهکارهایی رفع آن ها با الهام از آموزه های رضوی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با استناد به منابع قرآنی – روایی و متون کتابخانه ای و اینترنتی است.یافته های پژوهش نشان داد مهمترین آسیب ها و چالش های تحقق کرامت انسانی در جهان معاصر شامل «خروج انسان از مرکزیت آفرینش، مصرف گرایی و تجمل گرایی، حرص و طمع، شهرنشینی، تخریب محیط زیست، مصرف مواد مخدر، افزایش تنهایی، گسترش فضای مجازی و انحرافات آن، جنگ و خونریزی، فاصله از دین و از بین رفتن حریم خصوصی» است که براساس آموزه های رضوی مهمترین راهکارهای رفع آن ها شامل «برنامه ریزی در امور، انفاق، احترام و تکریم دیگران، قناعت، ایمان و معنویت، پرهیز از خواهش زیاد از دیگران، تقوا و دوری از گناه، دوری از صاحبان رذایل و فضای آلوده مجازی، خودشناسی، عفو و گذشت، دوری از تمسخر و تحقیر، مراقبت از طبیعت و حفظ حرمت و شخصیت دیگران» است.

زمینه و هدف: مهمان و مهمان شدن یکی از مباحث مهم زندگی اجتماعی انسان است و بررسی ها نشان می دهد که محدودیت های زیستی معاصر در کلان شهرها تکریم مهمان را با برخی تکلف ها و چالش ها روبرو نموده است که نسبت به گذشته تغییراتی نه چندان مطلوب داشته است و لازم است تا با بررسی جایگاه مهمان و شیوه های تکریم او در آیات قرآن و سیره رضوی تلاشی در جهت بهبود شرایط آن صورت پذیرد. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه مهمان و تکریم او در آموزه های وحیانی و سیره رضوی با توجه به محدودیت های زیستی جهان معاصر است.روش: پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی با توجه به آیات قرآن و سیره رضوی انجام شده است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد اصل اساسی در تکریم مهمان مهربانی با او و حفظ کرامتش و براساس آیات قرآن، آموزه های وحیانی و سیره رضوی شواهدی چون؛ «گره گشایی از مهمان و برآوردن حاجات او، تشکر مهمان و میزبان از همدیگر، عدم توقع کار از مهمان، کمک و تسهیل رفت و برگشت مهمان، استقبال از مهمان و سلام گرم و مصافحه با او، بدرقه مهمان، توجه به نیازهای مهمان و تلاش جهت رفع آن ها، رابطه متقابل در مهمانی ها و رفت وآمد، رعایت ادب و احترام در مقابل مهمان، محبت و مهربانی در مقابل مهمان و دوری از تکلف در مهمانی» نشان دهنده تکریم مهمان و راهکارهایی جهت تداوم آن در دوره معاصر هستند.

«امر به معروف و نهی از منکر» از مهم ترین فریضه های دینی بلکه عامل برپایی آن ها، اصلاح مستمر اجتماعی و پاسبانیِ پیوسته از حریم جامعه در برابر آفت ها و تهدیدهای گوناگون است. امروزه این فریضه در کانون توجهات اجتماعی و رسانه های داخلی است، ولی تنش ها و کشمکش های فراوانی که از اجرای آن در رسانه های داخلی و خارجی گزارش می شود، بیانگر این نکته است که هم جامعه با جایگاه و اهمیت این موضوع به درستی آشنا نشده و هم مجریان آن، از نظر شیوه های اجرا و بایسته های اخلاقی به مطالعه بیشتر، درک عمیق تر و آموزش جدی تر نیاز دارند. یکی از منابع غنی برای شناخت این موضوع، سیره علمی و عملی امام رضا(ع) است. نویسنده پس از بررسی روایات نقل شده از امام رضا(ع) و گردآوری موارد مرتبط با روش ها و بایسته های اخلاقی این فریضه، تلاش کرده با دسته بندی دقیق، ترجمه روان و توضیح لازم، پژوهشی جامع از دیدگاه آن امام همام را به پیشگاه خوانندگان ارجمند تقدیم کند. مطابق معارف رضوی، کنشگری آمر به معروف و ناهی از منکر با بهره گیری از روش های گوناگون به ترتیب در سه مرحله قلبی، گفتاری و رفتاری و در قالب باورمندیِ آمر و ناهی و آگاه سازیِ علمی و عملی مخاطب نمود دارد. اخلاق مداری و خردمندی، پایه این فریضه است و لازمه خردمندی، صفاتی در نفس آمر و ناهی و چهارچوبی در عمل آن هاست و هرچه این عوامل نمودِ بیشتری داشته باشد، این فریضه نیز اثرگذاری بهتر و ماندگارتر خواهد داشت.