لاپراسپکتیو

در این مقاله با استفاده از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل، سناریوهایی را برای مسائل فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ ارائه خواهیم کرد. در پژوهش سالانه «آینده پژوهی ایران ۱۳۹۵» با پویش و پایش محیط ایران و از طریق روش های متفاوت گردآوری داده و اخذ نظرات خبرگان و کارشناسان حوزه های مختلف، تعداد 195 متغیر مشخص شده که برای ایران در سال ۱۳۹۵ دارای اهمیت متوسط به بالا هستند. از میان این متغیرها، تعداد هفت مورد در حوزه فضای مجازی تعریف می شوند و برخی دیگر از متغیرها نیز در ارتباط با فضای مجازی قرار داشتند. در این مقاله با مبنا قرار دادن هفت متغیر اصلی و سایر متغیرهای مرتبط، شش گمانه برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ برساخته ایم. سپس از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل برای ساخت سناریوها استفاده شده است. بدین منظور ابتدا احتمال وقوع هر یک از گمانه ها با نظر خبرگان تخمین زده شده، پس ازآن اثرات متقابل وقوع یا عدم وقوع هر یک از گمانه ها بر یکدیگر را نیز تخمین زده ایم تا ماتریس های احتمالات شرطی این شش گمانه شکل بگیرد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Smic-Prob Expert که یکی از ابزارهای آینده نگاری راهبردی مکتب فرانسوی (لا پراسپکتیو) است استفاده شده است. از طریق نرم افزار، موقعیت ۶۴ سناریوی ممکن برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ به همراه تخمین احتمال هرکدام محاسبه شده است. نتایج نشان داد سناریوهای دارای بیشترین احتمال که مبتنی بر تداوم وضعیت کنونی هستند، آینده مطلوبی برای فضای مجازی ایران در سال پیش رو ترسیم نمی کنند.

در عرصه برنامه ریزی به ویژه برنامه ریزی توسعه خدمات بهداشتی و درمانی، تصمیم گیران به رهیافت های جدید برای پاسخگویی به تغییرات و روش های پیش بینی تغییرات آینده نیاز دارند تا آمادگی بیشتری برای آینده داشته باشند. در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی استفاده می گردد که بدین منظور از بررسی اسناد و پیشینه ها و انجام مصاحبه ها استفاده شده است. جامعه پژوهش این تحقیق، خبرگان بخش سلامت در حوزه مکران هستند که با روش هدفمند انتخاب شده اند. برای تحلیل داده های کیفی از تحلیل تم و برای تدوین سناریوها، از روش تحلیل مورفولوژیک و نرم افزار مورفول، تکنیک چرتکه راینر و سنجش مطلوبیت فرض ها استفاده شده است. پس از شناسایی و بررسی عوامل اثرگذار، 9 عامل به عنوان مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر توسعه خدمات بهداشتی درمانی در منطقه مکران شناسایی گردید و داده ها برای تحلیل در نرم افزار مورفول قرار گرفت. 4988 سناریو به عنوان سناریوهای مقدم یا مرجح نرم افزار شناسایی گردیدند و ده سناریو برتر که احتمال معناداری آن ها در سطح بالاتری می باشد از این بین استخراج شدند. پژوهش حاضر سناریوهای پیش روی توسعه خدمات بهداشتی درمانی در منطقه سواحل مکران در افق 1415 را شناسایی نموده است .

در حال حاضر جهان شاهد گذار اقتصادی از قدرت های بزرگ غربی به سمت بازارهای نوظهور است. بحران های جدید به خصوص کووید 19، پیشرفت های عظیم و هژمونی غرب با محوریت ایالات متّحده آمریکا و اتّحادیه اروپا را به چالش کشیده اند. درحالی که در آغاز هزاره، حرکت اتّحادیه اروپا به سمت اتّحادیه اقتصادی و سیاسی، یک روند غیرقابل مقاومت و برگشت ناپذیر تلقّی می شد، با شیوع کووید 19 و تشدید سایر بحران های موجود، در شرایط پیچیده تری قرار گرفت. در این نوشتار این پرسش ها مطرح شده اند که در دورنمای 2050، اولاً مهم ترین کنش گران اقتصاد سیاسی جهانی چه کشورهایی هستند؟ و دوماً اتّحادیه اروپا چه جایگاهی در بین سایر کنش گران اقتصاد سیاسی جهانی دارد؟ به عبارتی هدف اصلی مقاله این است که با سنجش وزن سایر کنش گران در اقتصاد سیاسی جهانی مهم ترین رقبای اتّحادیه در دورنمای 2050 را شناسایی کند و با استفاده از تحلیل نرم افزاری جایگاه اتّحادیه را در بین این کنش گران مشخص سازد. در این نوشتار تلاش شده به دو پرسش مذکور با استفاده از برگزاری پنل خبرگی و روش تحلیل ساختاری مکتور (دو روش آینده پژوهی) و بهره گیری از بروزترین منابع موجود، پاسخ داده شود. سازمان دهی مقاله به این شیوه است که ابتدا مروری صورت گرفته بر چارچوب نظری مقاله که نهادگرایی است و سپس مهم ترین کنش گران آینده اقتصاد سیاسی جهانی بررسی شده اند. در ادامه تحلیل داده های پژوهش به وسیله نرم افزار مکتور (یکی از روش های مرسوم در مکتب لاپراسپکتیو (la prospective)) انجام شده و درنهایت جمع بندی ارائه شده است.