مؤلفه های اقتصاد مقاومتی

بخش صنعت در سطح دنیا یکی از  پیچیده و حیاتی ترین ارکان اقتصاد یک کشور است است از طرفی منابع انسانی، سرمایه های اصلی و بی بدیل سازمان هستند که موفقیت و بقاء سازمان به آنها بستگی دارد  این تحقیق به بررسی رویکرد مؤلفه های اقتصاد مقاومتی بر بهره وری نیروی انسانی در بخش صنعت می پردازد. روش شناسی تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت گردآوری داده ها از نوع توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری مورد تحقیق کارکنان شاغل شهرک های صنعتی استان کردستان و در طبقات مختلف شغلی هستند که تعداد کارکنان شاغل در سازمان 300 نفر می باشند. در این تحقیق از شیوه نمونه گیری تصادفی استفاده شد. حجم نمونه پژوهش حاضر، تعداد 170 نفر از افراد جامعه آماری می باشد. که با توجه به فرمول کوکران انتخاب شدند. برای تحلیل اطلاعات، در بخش آمار توصیفی از جداول و نمودارهای جمعیت شناختی، شاخص های گرایش مرکزی (میانگین، میانه، فراوانی، مد) و شاخص های گرایش پراکندگی (واریانس، انحراف معیار) و در بخش آمار استنباطی نیز از تحلیل کوواریانس (ANCOVA) استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از نرم افزار SPSS 23 استفاده شد. یافته ها حاکی از این است که بین مولفه های اقتصاد مقاومتی ؛ نواوری و شکوفایی، اصلاح الگوی مصرف، کار جهادگونه، حمایت از تولید داخلی و عوامل تولید داخلی و بهره وری نیروی انسانی رابطه معناداری وجود دارد.

هدف مقاله بازشناسی، تبیین مؤلفه اصلاح الگوی مصرف اقتصاد مقاومتی و ارائه طرح برنامه درسی مبتنی بر آن مؤلفه است که با روش ترکیبی از نوع اکتشافی در دو بخش کیفی (سنتزپژوهی) و کمی (روش دلفی) با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شد. تجزیه و تحلیل در بخش کیفی، کدگذاری و در بخش کمی، روش ضریب نسبی روایی محتوایی (CVR) است. جامعه مورد مطالعه در بخش کمی، متخصصان و در بخش کیفی، مقالات در دسترس پیرامون اقتصاد مقاومتی بوده و نمونه گیری نیز به صورت هدفمند بوده است. در نتیجه پس از استخراج زیرمؤلفه ها و مفاهیم مرتبط با آنها، با بهره گیری از طرحواره سه عنصری برنامه درسی گودلد (عنصر محتوایی- عنصر سیاسی، اجتماعی – و عنصر فنی و حرفه ای) مدل برنامه درسی مبتنی بر مؤلفه اصلاح الگوی مصرف اقتصاد مقاومتی ارائه شد. مدل ارائه شده به آموزش و پرورش جهت پرداختن ویژه به موضوع بسیار مهم و حیاتی اصلاح الگوی مصرف بخصوص در جهان امروز که با کمبود منابع مواجه هستیم پیشنهاد می شود.

اقتصاد مقاومتی یک نیاز مهم برای برنامه ریزی راهبرد کلان نظام اقتصادی کشور است که در چند سال اخیر از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است. نظام اقتصادی قدرتمند، به دلیل آن که می تواند زمینه مقابله با دشمنان را در سایر زمینه ها فراهم نماید، دارای اهمیت بالایی است. از آنجایی که سیره اقتصادی امام علی (علیه السلام) ارائه دهنده ی یک الگوی اقتصادی پویا است، در این تحقیق سعی شده است با استفاده از سخنان آن حضرت در نهج البلاغه و بیانات مقام معظم رهبری این مسئله تبیین گردد. یافته های تحقیق نشان می دهد که بهبود شاخص های کلان اقتصادی، توانایی مقاومت در مقابل عوامل تهدیدزا، استفاده از ظرفیت های دولتی و مردمی، مدیریت جهادی، اصلاح الگوی مصرف، حمایت از تولید ملی و دانش محوری از مهم ترین مؤلفه ها و ارکان اقتصاد مقاومتی است. این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است و به روش کتابخانه ای انجام شده است.

گذشت چهل سال از انقلاب و ورود به گام دوم آن، این مسئله را پررنگ تر می سازد که با وجود پیشرفت های بسیار در بخش های مختلف، ازجمله مسائل علمی، همچون هسته ای، موشکی، پزشکی، نانو و سلول های بنیادین؛ چرا هنوز تا رسیدن به اهداف اقتصادی موردانتظار انقلاب در گام دوم فاصله وجود دارد؛ الگوهای غربی در این زمینه جواب نداده اند و محققان در جست وجوی الگوی اقتصادی مناسب گام دوم انقلاب و راهبردهای مناسب آن هستند. هدف این تحقیق بررسی مؤلفه های اقتصادی گام دوم انقلاب و معرفی راهبردهای اقتصاد مقاومتی به عنوان الگوی اقتصادی گام دوم انقلاب است. روش تحقیق به صورت کتابخانه ای است. مؤلفه های اقتصادی گام دوم انقلاب عبارتند از: مقاومت بلندمدت، مبارزه با چالش درونی و بیرونی، الگویی بومی، ایجاد زیرساخت های اقتصادی عدالت اقتصادی و مبارزه با فساد، حضور فعال جوانان، بهره مندی از فهرست طولانی امکانات. مؤلفه های اقتصاد مقاومتی عبارتند از: مقاومت، دانش بنیاد، جهادی، مولد، درون زا و برون گرا، بلندمدت، عدالت بنیان، مردمی بودن و... که الگویی مناسب جهت پاسخ به مؤلفه های اقتصادی گام دوم انقلاب است.

امروزه تولید، اشتغال، رشد و پیشرفت در گرو بهبود فضای کسب وکار در یک کشور است. اقتصاد مقاومتی نیز به دنبال  تسهیل در تولید و اشتغال و تقویت صنایع مختلف است و دلالت هایی برای بهبود فضای کسب و کار دارد. بررسی میزان مشابهت مفهومی مولفه های اقتصاد مقاومتی و شاخص های فضای کسب وکار می تواند میزان قابلیت استفاده از این شاخص ها را در اقتصاد مقاومتی نشان دهد. پژوهش حاضر با هدف یافتن مؤلفه های بهبود فضای کسب وکار با رویکرد اقتصاد مقاومتی سعی دارد تا از طریق مشابهت سنجی مفهومی مؤلفه های نهادهای خارجی و داخلی فضای کسب وکار با مؤلفه های اقتصاد مقاومتی، به مؤلفه هایی در زمینه بهبود فضای کسب وکار با رویکرد اقتصاد مقاومتی دست یابد. از این رو نخست با استفاده از روش مشابهت سنجی میزان مشابهت مفهومی شاخص های هر گروه در قالب ماتریس مشابهت به دست آمده و سپس از طریق نرم افزار VOS Viewer گراف این مشابهت ها رسم و تحلیل می شود. بررسی گراف مشابهت نشان می دهد که میان مولفه های اقتصاد مقاومتی و  شاخص های کسب وکار متعارف تفاوت مفهومی معناداری وجود دارد و این شاخص ها نمی تواند الگوی مناسبی برای مقاوم سازی صنایع و بنگاه های داخلی براساس اقتصاد مقاومتی باشد. مؤلفه هایی همچون فرآیند اخذ مجوزهای کار، میزان دسترسی به انرژی، هزینه های زمین و ساختمان، نسبت هزینه مالیات در نظام تولید، میزان سرمایه گذاری خردبنیاد و مردمی، اولویت بندی اعتباردهی ، میزان برون گرایی شاخص عدالت محوری در قراردادها، شاخص تاب آوری و حمایت گری از تولید و کار، شاخص کیفیت زیرساخت های تولید، شاخص نظام مشارکتی، نظام قیمت گذاری منصفانه و شاخص تولید دانش بنیانی به عنوان مهمترین شاخص های فضای کسب وکار با رویکرد اقتصاد مقاومتی به دست آمد.