لوگوتراپی

«لوگوتراپی» یا معنادرمانی، برگرفته از واژه «لوگوس» یونانی است. «لوگوس» به «روح» و «معنا» اطلاق می شود و با زندگی و مفهوم آن درآمیخته است. ویکتور فرانکل بنیانگذار روش معنادرمانی، بر این باور است که معنای زندگی از جنس یافتن است نه آفریدن. به اعتقاد وی می توان دغدغه های نهایی بشر را با گسترده نمودن چشم انداز او به زندگی و جهان هستی تا اندازه ای برطرف نمود و زخم های روحی ناشی از مشکلات وجودی را التیام بخشید. نادم قیصاری به عنوان شاعر و اندیشمندی که زندگی در محیط پرتلاطم افغانستان، رنج های بسیاری بر او تحمیل کرده، در غزلیّاتش رویکردی ارزشمند نسبت به شیوه های معنابخشیدن به رنج ها، رهایی از ابهامات ذهنی و درمان زخم های روحی ناشی از مشکلات وجودی ارائه نموده که از دیدگاه مکتب معنادرمانی حائز اهمیت است. این پژوهش که با روش تحلیل محتوای غزلیّات نادم برپایه معنادرمانی فرانکل فراهم آمده، به این پرسش پاسخ داده است که توجه به معنا و مقارن های مفهومیِ نظریه فرانکل در غزل و اندیشه نادم قابل ردیابی هست؟ نتیجه بیانگر این است که پذیرش سرنوشت مقدّر، معنایابی رنج، خوداستعلایی، دین گرایی و معنادرمانی با عشق، راهکارهای نادم برای مقابله با ابهامات ذهنی، مشکلات روحی- روانی و درک بهتر زیبایی های زندگی است.  

سابقه و هدف: با توجه به اینکه متغیّر ادراک خدا با بسیاری از مؤلفه های روان شناختی در ارتباط است و متغیّر پیچیده ای محسوب می شود، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر معنی درمانی بر کیفیت رشد ادراک از خدا با توجه به متغیّرهای فردی در میان بیماران نامزد جراحی قلب انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از زمره پژوهش های نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش تمامی بیماران نامزد جراحی قلب باز مراجعه کننده به بیمارستان مرکز قلب تهران بود که از میان این جامعه، نمونه ای به حجم 60 نفر (30 نفر گروه آزمون و 30 نفر گروه کنترل) به شیوه تصادفی انتخاب شدند. مطالعه با کمک ابزار پرسش نامه سه قسمتی جمعیت شناختی، تصور فرد از خدا (بازسازی مقیاس لارنس) و پرسش نامه وضعیت مذهبی خانواده گرنکویست اجرا شد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، اسپیرمن، تی، من ویتنی، تحلیل واریانس و کروسکال والیس تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که در گروه مداخله و کنترل رابطه معنی داری بین متغیّرهای سن، جنسیت، وضعیت تأهل و سطح تحصیلات با نمره کل ادراک خدا وجود نداشت (05/0<P)؛ ولی رشد ادراک خدا ارتباط معنی داری با شدت مذهبی بودن خانواده داشت (0001/0(P=. نتیجه گیری: ادراک خدا متغیّر پیچیده ای است که با بسیاری از مؤلفه های روان شناختی در ارتباط است. یافته های این مطالعه نشان داد که رشد ادراک خدا ارتباط معنی داری با شدت مذهبی بودن خانواده دارد ولی ارتباط معنی داری با سن، جنسیت، وضعیت تأهل و سطح تحصیلات ندارد. بر اساس نتایج مطالعه حاضر احتمالاً مؤلفه های دیگری در کیفیت رشد ادراک خدا مؤثر باشد و نیاز است بررسی های گسترده تر و عمیق تر انجام شود.