استراتژی عملیات

در فضای کسب و کار کنونی که پیچیدگی، پویایی و غیر‌قابل پیش‌بینی بودن از ویژگی‌های اصلی آن است، مدیران عملیاتی با چالش‌های عمده‌ای روبرو هستند. استفاده از اصطلاح اقتصاد شبکه‌ای نشان دهنده نقش دانش و همکاری توأم با اشتراک مساعی در فعالیت‌های اقتصادی عصر حاضر است. یکی از الگوهای نوین مدیریت عملیات برای فعالیت در اقتصاد شبکه‌ای، «مدیریت زنجیره تأمین» است که با توجه به الزامات اقتصاد نوین به طور جدی مورد توجه مدیران کسب‌و‌کار و محققان مدیریت قرار گرفته است. با توجه به این مهم در این نوشتار تلاش می‌شود ضمن تبیین نقش مدیریت زنجیره تأمین در موفقیت بنگاه‌ها در صحنه رقابتی فزاینده کنونی در قالب شکل‌گیری شبکه‌های همکاری، الگویی برای تقویت و توسعه نقش عملیات در ایجاد و حفظ مزیت رقابتی از طریق تدوین و توسعه استراتژی عملیات ارایه شود. در این راستا ابتدا وضعیت و ابعاد کلیدی مدیریت عملیات در فضای اقتصادی نوین مورد بحث قرار می‌گیرد. پس از تبیین جهت گیری و چارچوب تحقیق حاضر به بررسی ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق مرتبط با موضوع مقاله پرداخته می‌شود. در این زمینه ابتدا مفاهیم و ابعاد کلیدی مدیریت زنجیره تأمین به‌طور مختصر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. سپس مفهوم و فرایند استراتژی عملیات مختصراً بررسی می‌شود. پس از این‌که مبانی نظری تحقیق تبیین شد، الگوی پیشنهادی که مشتمل بر مفهوم و فرایند استراتژی عملیات در محیط زنجیره تأمین است معرفی و هر یک از مراحل آن شرح داده می‌شود.

بهکارگیری استراتژی عملیات در صنایع مختلف بهواسطه ارائه چارچوبی برای تصمیمگیری مناسب بسیار حائز اهمیت است. در این میان، صنایع غذایی از مهمترین زمینههایی است که شرکتهای فعال در این صنعت ملزم به اتخاذ یک استراتژی عملیات مشخص، بهخصوص در شرایط بحران اقتصادی مثل رکود تورمی هستند. در این مقاله با بهکارگیری مدل ماتریس استراتژی عملیات، چارچوبی برای تدوین استراتژی عملیات ارائه میشود. در این ماتریس، منظر بازار در قالب اهداف عملکردی (شامل کیفیت، سرعت، قابلیت اعتمادپذیری، قابلیت انعطافپذیری و هزنیه) و منظر قابلیتهای عملیات در چهار ناحیه تصمیم (شامل ظرفیت، شبکه تأمین، تکنولوژی فرآیند و توسعه و سازماندهی) با هم در نظر گرفته میشود. در این پژوهش، بر پایه رویکرد توصیفی- تحلیلی، به مطالعه و تجزیهوتحلیل پژوهشهای پیشین و ارزیابی شرایط مشابه در کشورهای دیگر پرداخته میشود. براساس تحلیلهای صورت گرفته، راهکارهایی برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک که میتواند یک برنامه راهبردی را در اختیار مدیران ارشد در شرایط رکود تورمی قرار دهد، ارائه میشود. بر این اساس مناسبترین راهکار، اتخاذ تصمیمات مرتبط با توسعه و سازماندهی است که در این راستا، کاهش هزینهها و افزایش کیفیت در یک چرخه پیوسته میتواند منجر به بهبود وضعیت رقابتی شرکت گردد.  

بررسی عملکردهای مالی در شرکت های مختلف همواره مورد توجه و بررسی بوده است تا آنجا که شرکت های گسترش یافته به تحلیل های علمی در این خصوص پرداخته اند. مدیریت زنجیره تامین نیز در این خصوص همواره استفاده می شود. در این مقاله به بررسی رابطه بین تناسب زنجیره ی تأمین و عملکرد مالی شرکت ها پرداخته ایم. یعنی در مورد نسبت بندی بین تأمین محصولات و عدم قطعیت تقاضا ها و همچنین طرح های اصلی زنجیره تأمین تحقیقاتی انجام داده ایم. در این بررسی ها شیوه های مختلف هزینه های مثبت و منفی در شرکت ها مورد بررسی قرار گرفته اند.

امروزه در سازمان های دولتی کشور موضوع بهره وری و ارتقای سطح آن چندان مورد توجه قرار ندارد و کارکنان اغلب در پی انجام وظایف روزمره خود می باشند که از طرف مدیران به آنها الزام می گردد. با توجه به اینکه ارزیابی عملکرد و پرداخت پاداش/ تنبیه کارکنان صرفاً بر مبنای روش های سنتی تأثیر بسزایی در ارتقای کارایی و بهره وری ندارد، در این پژوهش با هدف ارتقای سطح بهره وری، در ابتدا از فناوری بلاکچین خصوصی و تحلیل پوششی داده ها جهت تفکیک واحدهای کارا و غیرکارا در یک سازمان دولتی استفاده شده است و در ادامه با کاربرد مباحث و قضایای تئوری بازی، انواع استراتژی ها و عملکردهای مدیریت سازمان و کارکنان در نقش دو بازیگر اصلی پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که بکارگیری راهکارهای ارائه شده بر مبنای نقطه تعادل و بهینه تعیین شده می تواند در راستای ارتقای سطح بهره وری مورد توجه مدیران سازمان های دولتی قرار گیرد.

موفقیت سازمان ها افزون بر تدوین استراتژی، در گرو همسوسازی استراتژی هاست. یکی از حوزه های وظیفه ای مهم که شرکت ها درآن به تدوین استراتژی می پردازند عملیات است. همسویی استراتژی های عملیات را همسویی افقی می گویند. هدف مقاله حاضر ارائه ی الگویی برای همسوسازی افقی استراتژی های حوزه عملیات است. بدین منظور الگوریتمی ابتکاری ارائه شده، با استفاده از آن همسویی افقی استراتژی های عملیات در صنایع غذایی و شیمیایی(شوینده ها) تحلیل شده اند. برای به دست آوردن مدل همسویی، ابتدا با روش توصیفی پیمایشی، نوع استراتژی عملیات مورد استفاده هر شرکت در نمونه ی آماری مشخص شد. سپس با استفاده از روش توصیفی همبستگی، و لحاظ کردن متغیر عملکرد، مدل عملیاتی مناسب همسویی به دست آمد. داده های این مطالعه با استفاده ازروش های داده کاوی (Data mining) و با نرم افزار Clementine از نظر همسویی مطالعه شده اند. نهایت این که در صنایع یادشده همسویی مناسب شناسایی و راهکارهای لازم ارائه شده است.