حسین سلیمیان

صنعت نفت و گاز نقش مهمی در رشد و توسعه کشور دارد. از طرفی این صنعت با چالش های بی شماری همچون بی ثباتی قیمت، کاهش سرمایه گذاری، بهبود عملکرد کارکنان و ... مواجه شده است. در این راستا یکی از پدیده های مرتبط با فناوری های اطلاعات و ارتباطات که می تواند باعث ایجاد تحول مثبت در صنعت نفت و گاز شود قراردادهای هوشمند می باشد. لازم است که قبل از بکارگیری، ابعاد قراردادهای هوشمند مورد آسیب شناسی قرارگرفته و مهم ترین و موثرترین آنان شناسایی شوند. هدف از این پژوهش شناسایی و تعیین اهمیت ابعاد مدل آسیب شناسی قراردادهای هوشمند در صنعت نفت و گاز بود. در این تحقیق از روش تحقیق آمیخته برای رسیدن به هدف پژوهش استفاده شده است.در فاز کیفی و با مراجعه به خبرگان مدل آسیب شناسی قراردادهای هوشمند احصاء و در بخش کمی به تعیین مهم ترین ابعاد از طریق روش دیمتل اقدام شد نمونه آماری در بخش کمی تعداد 25 نفر از خبرگان بودند. می توان گفت که عوامل ساختاری کلان، عوامل ساختاری خُرد، عوامل محتوایی و عوامل فرهنگی- اجتماعی به ترتیب دارای بیشترین اهمیت هستند.

موفقیت سازمان ها افزون بر تدوین استراتژی، در گرو همسوسازی استراتژی هاست. یکی از حوزه های وظیفه ای مهم که شرکت ها درآن به تدوین استراتژی می پردازند عملیات است. همسویی استراتژی های عملیات را همسویی افقی می گویند. هدف مقاله حاضر ارائه ی الگویی برای همسوسازی افقی استراتژی های حوزه عملیات است. بدین منظور الگوریتمی ابتکاری ارائه شده، با استفاده از آن همسویی افقی استراتژی های عملیات در صنایع غذایی و شیمیایی(شوینده ها) تحلیل شده اند. برای به دست آوردن مدل همسویی، ابتدا با روش توصیفی پیمایشی، نوع استراتژی عملیات مورد استفاده هر شرکت در نمونه ی آماری مشخص شد. سپس با استفاده از روش توصیفی همبستگی، و لحاظ کردن متغیر عملکرد، مدل عملیاتی مناسب همسویی به دست آمد. داده های این مطالعه با استفاده ازروش های داده کاوی (Data mining) و با نرم افزار Clementine از نظر همسویی مطالعه شده اند. نهایت این که در صنایع یادشده همسویی مناسب شناسایی و راهکارهای لازم ارائه شده است.

راهبرد در سه سطح کلان شرکت، واحدهای کسب وکاروبخش های وظیفه ای تعریف می شود. چگونگی همسویی این سه سطح برای موفقیت سازمانها اهمیت دارد. یکی ازواحدهای وظیفه ای که مسئولیت تولید محصولات رابه عهده دارد عملیات است.حال سؤال آن است که همسویی راهبرد عملیات با راهبردی کسب وکار راچگونه می توان ایجاد کرد. بدین منظورالگویی ارایه می شود که باآن به چگونگی انجام همسویی پاسخ داده شود. الگو ازسازه های راهبرد کسب وکار، ابعاد رقابتی وحوزه های تصمیمات راهبردی عملیات تشکیل شده است. برای تبیین الگو ابتدا این سؤال مطرح است که باتوجه به نوع راهبرد کسب وکار کدام بعد رقابتی انتخاب میشود و سپس براساس بعدرقابتی منتخب راهبردهای عملیات مناسب کدامند. برای پاسخ به این سؤالات 160 شرکت در صنایع غذایی و شیمیایی انتخاب و مورد تحقیق قرارگرفته اند. تحقیق از منظر هدف، کاربردی است. برای تحلیل داده ها نیز، ابتدابا روش توصیفی-پیمایشی، نوع راهبرد کسب وکار، بعد رقابتی و راهبرد عملیات مورد استفاده هر شرکت در نمونه آماری مشخص گردید. سپس با استفاده از روش توصیفی- همبستگی، ارتباط بین آنها مشخص شد تا مدل عملیاتی همسویی به دست آید. برای به دست آوردن روابط همسویی، مراحلی تدوین شده که برآن اساس برای هر شرکت یک کد و بر اساس مشابهت کدها 25گونه همسویی مشخص شد. نتایج بیانگر آن است که عملکرد شرکتها با توجه به گونه همسویی راهبرد آنها متفاوت می باشد .به عبارت دیگر همسویی در بین شرکتهای موفق وناموفق به شکل معناداری متفاوت است. از25 گونه همسویی با در نظر گرفتن عملکرد، هفت گونه همسویی مناسب تشخیص داده شد و از آنها برای تبیین الگوی عملیاتی همسویی استفاده شد. نتایج همچنین از رویکرد مصالحه درابعاد رقابتی حمایت می کند