شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران

یکی از مشکلات صنعت امروز کشور، عدم وجود یک رویکرد مشخص بمنظور افزایش رقابت‌پذیری است. لذا در این مقاله قصد داریم که مدلی برای بررسی و اندازه‌گیری رقابت‌پذیری یا توان رقابتی بنگاه ارائه نماییم. برای استخراج مدل مفهومی، از یک طرف، تئوری‌ها، مدل‌ها، رویکردها و چارچوب‌های مرتبط با رقابت‌پذیری در سطوح مختلف بنگاه، ‌صنعت و ملی و از طرف دیگر تحقیقات پیشین مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آن شناسایی رویکردهای اصلی مورد استفاده در تدوین مدل مفهومی اولیه بود که عبارتند از: رویکردهای سیستمی، دارایی- فرآیند- عملکرد، مبتنی بر قابلیت و مبتنی بر بازار. با استناد به این رویکردها مدلی با سه جزء اصلی منابع ورودی سازمان، موقعیت بنگاه در بازار و توان خلاقیت و نوآوری برای اندازه¬گیری توان رقابتی بنگاه توسعه داده شد. سپس با استفاده از تکنیک‌ تحلیل عاملی و مدلسازی شبکه‌های بیزین، این مدل مورد بررسی قرار گرفت. پس از تأیید مدل، مشخص شد که توان رقابتی شرکت صنایع پتروشیمی ایران به عنوان یک مطالعه موردی بیش از هر چیز وابسته به منابع است

صنعت پتروشیمی یکی از اساسی ترین و مهمترین صنایع موجود در جهان بوده که از آن به عنوان صنعت مادر یاد می شود. بنابراین، با توجه به ارتباط بالا دست و پایین دست این صنعت با سایر صنایع، گسترش ظرفیتهای صنعت پتروشیمی از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی می تواند نقش موثری در رشد و توسعه اقتصادی کشورها در گذار تاریخی آنها داشته باشد. در این مطالعه، چگونگی جذب این نوع سرمایه گذاریها از طریق تدوین یک مدل جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت پتروشیمی به تصویر کشیده می شود، تا پاسخگوی سوال اساسی این مطالعه، مبنی بر شناسایی عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران باشد. سپس ضرایب مدل از طریق روش اقتصاد سنجی داده های تابلویی در دوره زمانی (1372-1381) برآورد و نتایج کسب شده مورد تجزیه و تحلیل می شود. در عمل، نتایج بیانگر تاثیرگذاری عوامل مهمی مانند سود آوری، اندازه اقتصادی صنعت، شدت برون گرایی صنعت و مخارج تحقیق و توسعه بر جلب سرمایه های خارجی در صنعت پتروشیمی است. بهبود و کیفیت بالای این عوامل تواناییهای ناشی از فعالیتهای تولیدی و اقتصادی صنایع پتروشیمی کشور را محقق و آن را به یک صنعت مزیت دار تبدیل می کند، که حتی می تواند از طریق جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، ایران را در پیشبرد مذاکرات خود در سازمان جهانی تجارت یاری رساند.

پژوهش حاضر با هدف ارائه چارچوبی به منظور کسب مزیت رقابتی پایدار با رویکرد کیفی انجام شد. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. پس از مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 17 نفر از خبرگان شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و شرکت های فعال در صنعت پتروشیمی، اشباع نظری حاصل گردید و داده ها با روش تحلیل محتوای جهت دار با نرم افزار اطلس تی آی8 مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. بر اساس یافته های پژوهش، مدل مفهومی مزیت رقابتی پایدار با محوریت سرمایه روان شناختی مثبت و میانجی گریِ ابعاد رفتارِ شهروندیِ سازمانی، سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی، سرمایه فکری(رابطه ای)، مدیریت دانش و رفتارِ کاری نوآورانه، طراحی و ارائه شد. در نتیجه، برای دستیابی به مزیت رقابتیِ پایدار، سرمایه روان شناختیِ مثبت به عنوان عامل محوری برای سایر سرمایه های مرتبط با حوزه منابع انسانی عمل می کند و با ایجاد بانک اطلاعاتی از سرمایه روان شناختیِ مثبتِ کارکنان و تمرکز استراتژی های توسعه منابع انسانی می توان به قابلیتِ پویا برای کسب مزیت رقابتی پایدار دست یافت.

هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی توسعه شایستگی های مدیران عالی و میانی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بود. این پژوهش با رویکرد آمیخته انجام شد. جامعه آماری پژوهش مدیران عالی و میانی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بودند. به منظور جمع آوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه اسناد بالادستی و پیشینه پژوهش در بخش کیفی و پرسشنامه محقق ساخته در بخش کمّی استفاده شد. داده های حاصل از مصاحبه ها با روش تحلیل تم با نرم افزار مکس کیودا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش، مدل شایستگی مدیران در ۳ بعد فردی، میان فردی و اجرایی، ۱۰ مولفه و ۴۶ شاخص و الگوی توسعه مدیران با دو روش کلی توسعه سازمانی و خود توسعه ای طراحی و روش های توسعه لازم برای هر شایستگی موجود در مدل طراحی شده، ارائه گردید.

به کارگیری فناوری های پیشرفته در فضای کسب و کار امروز از اهمیتی بالا برخوردار است. یکی از این فناوری های نوین در ارایه و استفاده از صورت های مالی، «زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی» است که منافع عمده ای در کلیه مراحل تجزیه و تحلیل و گزارشگری تجاری ارایه می کند. در این پژوهش سعی شده عوامل مؤثر بر پذیرش زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و شرکت های تابعه بررسی شوند تا نتایج این ارزیابی به تصمیم گیرندگان و مجریان این نوآوری کمک نماید تا ابعاد مختلف موضوع را با دانش بیشتری مدیریت نمایند و از هزینه ها و تأثیرهای منفی بکاهند. جهت نیل به این هدف پس از مطالعه ادبیات موضوع و پیشینه ی پژوهش، 11 عامل مؤثر بر پذیرش زبان گزارشگری توسعه پذیر گزارشگری مالی شناسایی شدند. سپس مدیران و کارشناسان مالی شرکت با ابزار پرسشنامه نظرسنجی واقع شدند. نظرات ایشان با استفاده از روش مدل معادلات ساختاری مورد تحلیل واقع شدکه درنهایت تأثیر 9 متغیر مستقل بر متغیر وابسته مورد تأیید قرار گرفت.

پژوهش حاضر با هدف ارائه چارچوبی به منظور کسب مزیت رقابتی پایدار با محوریت سرمایه روان شناختی مثبت انجام شده است. این پژوهش بر پایه پژوهش های آمیخته به صورت کیفی و کمی در پارادایم پراگماتیسم است که از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش مدیران و کارشناسان شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت های فعال در این صنعت بودند که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. در بخش کیفی داده های حاصل از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 17 نفر از خبرگان استخراج و با روش تحلیل محتوای کیفی و نرم افزار AtlasTi.8 مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت، مفاهیم، مقولات و الگوی مفهومی استخراج شد. سپس در بخش کمی، اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری و با بهره گیری از مدل معادلات ساختاری(SEM)، مدل نهایی پژوهش، تدوین، ارزیابی و مورد تایید قرارگرفت. نتایج تحلیل مدل معادلات ساختاری از طریق نرم افزار AMOS26 نشان داد که سرمایه روان شناختی مثبت به صورت مستقیم و غیر مستقیم از طریق متغییرهای سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی، سرمایه فکری(رابطه ای)، رفتار شهروندی سازمانی، مدیریت دانش و رفتارکاری نوآورانه بر مزیت رقابت پایدار موثر است. درنتیجه برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار، سرمایه روان شناختی مثبت به عنوان عامل محوری برای سایر سرمایه های مرتبط با حوزه منابع انسانی عمل می کند و سرمایه اجتماعی نیز بعد از آن مهم ترین متغییر است. نتایج پژوهش در برگیرنده شاخص ها و مولفه های دستیابی به مزیت رقابتی پایدار و ارائه مدل کسب مزیت رقابتی پایدار با محوریت سرمایه روان شناختی مثبت در شرکت صنایع پتروشیمی ایران است.