خلق دانش

امروزه نه تنها سازمان های تجاری بلکه سازمان های آموزشی نیز به مقوله اجتماعات کاری علاقه مندند. یک اجتماع کاری، محدوده ای از افراد است که توسط روابط غیررسمی تجربیات خود را انتقال می دهند. در سال های اخیر، محققان بسیاری در تحقیقات خود به موضوع اجتماعات کاری پرداخته اند و برمبنای اهداف تحقیقاتی خود، مجموعه ای از عوامل را به عنوان عوامل موفقیت اجتماعات کاری برشمرده اند. در تحقیق حاضر، سعی بر آن است که با مرور موثرترین تحقیقات صورت گرفته در سال های اخیر، عوامل موفقیت اجتماعات کاری دسته بندی و تأثیر این عوامل بر دانشگاه ها به عنوان یک سازمان آموزشی بررسی گردد. براین اساس، یافته های تحقیق بیانگر این است که در میان عوامل موفقیت اجتماعات کاری، عامل سازمان، بهینه سازی تعاملات، زیرساخت مناسب ، ابزارهای حمایتی، سیاست های کلان و حمایت سازمانی بیشترین تاثیر را بر موفقیت اجتماعات کاری دارند. این تحقیق می تواند کمک شایانی به تسهیل فرآیند تشکیل اجتماعات کاری و موفقیت آن ها در دانشگاه ها با توجه به عوامل شناخته شده نماید و به تبع آن دانشگاه ها را از مزایای حاصل از اجتماعات کاری برخوردار سازد.

در عصر دانایی محوری، سرمایه انسانی به یکی از مهم ترین سرمایه های ارزشمند و ارزش آفرین سازمان های پیشرو تبدیل شده است. چنین سازمان هایی تلاش می کنند برای حفظ جایگاه رقابتی خود پیوسته سرمایه های انسانی خود را توسعه دهند. یکی از روش های مؤثر در این زمینه اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش در سازمان است. در این راستا پژوهش حاضر به این مسئله اساسی می پردازد که اقدامات مدیریت دانش چگونه و تا چه میزان می توانند به توسعه سرمایه های انسانی سازمان مساعدت کنند. برای بررسی این موضوع تأثیر فرایند مدیریت دانش (چهار مرحله خلق، ذخیره سازی، کاربرد و تسهیم دانش) بر چهار بعد از سرمایه انسانی (خبرگی، مهارت، تجربه و دانش) بررسی می شود. روش تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران و کارکنان معاونت مدیریت و توسعه وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران در شهر تهران به تعداد 359 نفر تشکیل می دهند. که با نمونه گیری تصادفی انجام شده 186 نفر آن ها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که اقدامات مدیریت دانش بر همه ابعاد بررسی شده از سرمایه انسانی تأثیری معنادار و مثبت دارد و اجرای اثربخش اقدامات مدیریت دانش در سازمان به توسعه هرچه بیشتر سرمایه انسانی سازمان می انجامد. در پایان پیشنهادهایی به مدیران و پژوهشگران ارائه گردیده است.

در عصر دانایی محوری سازمان های پیشرو می کوشند زیرساخت های مورد نیاز برای اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش را فراهم کنند و کارکنان خود را تشویق می کنند تا به گونه ای فعالانه در فرایندهای مدیریت دانش مشارکت کنند و به خلق و تسهیم دانش سازمانی مساعدت کنند. یکی از این زیرساخت های توانمندساز سرمایه انسانی است که به یکی از مهم ترین سرمایه های ارزشمند و ناملموس سازمان تبدیل شده است. در این راستا در این پژوهش به این مسئله اساسی پرداخته می شود که سرمایه انسانی چگونه می توانند به توسعه خلق دانش سازمانی کمک کنند. بدین منظور تاثیر چهار بعد از سرمایه انسانی (خبرگی،مهارت، تجربه  و تحصیلات) بر ظرفیت خلق دانش سازمانی بررسی می شود. روش تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری آن نیز شامل950 نفر مدیران و کارشناسان بانک اقتصاد نوین در تهران است که با نمونه گیری تصادفی انجام شده، 274 نفر آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد همه ابعاد بررسی شده سرمایه انسانی بر ظرفیت خلق دانش سازمانی تاثیری معنادار و مثبت دارند. بر این مبنا پیشنهادهایی به مدیران و پژوهشگران ارائه می شود.

دانش منبع کسب مزیت رقابتی پایدار محسوب می شود و به منظور دستیابی سازمان ها به چنین مزیت رقابتی، خلق دانش می تواند به عنوان یک فرصت جدید، مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق، اجتماعات کاری به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای خلق دانش در یک سازمان آموزشی مدنظر قرار گرفته است.در راستای گسترش و توسعه این مبحث، ابتدا به طور جامع و فراگیرانه معیارهای موثر بر اجتماعات کاری با تمرکز بر خلق دانش مشخص و بررسی گردید و در نهایت 18 معیار به عنوان معیارهای موثر بر اجتماعات کاری که بر خلق دانش در   سازمان های آموزشی موثرند، شناسایی گردید و در قالب پرسشنامه ای، در جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه پیام نور تهران- شمال توزیع شد و تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. بر مبنای تحلیل های آماری، عوامل کلیدی موفقیت اجتماعات کاری که در شش گروه" سازمان"، "بهینه سازی تعاملات"، "زیرساخت مناسب"، "ابزارهای حمایتی"، "استراتژی و اهداف" و "حمایت سازمانی" دسته بندی شدند، تاثیری فزاینده بر فرآیند خلق دانش در مطالعه موردی دارند که تاثیر عوامل "استراتژی و اهداف" و "سازمان" بر خلق دانش بسیار چشمگیرتر است. این تحقیق می تواند راهنمایی برای مراکزی آموزشی باشد تا با تغییراتی در ساختار و اهداف و استراتژی های خود   بتوانند زمینه را برای تسهیل تشکیل اجتماعات کاری و فرایند خلق دانش برای دانشجویان خود فراهم آورند.

پژوهش حاضر به بررسی تأثیر ساختار سازمانی بر خلق دانش در دانشگاه های افسری ارتش جمهوری اسلامی ایران، پرداخته است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و از روش توصیفی برای جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، اساتید و اعضای هیئت علمی وزارتی دانشگاه های افسری آجا به تعداد 250 نفر است. نمونه مورد نظر با توجه به جدول مورگان، 148 نفر برآورد شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه عوامل سازمانی خیراندیش (1393) و پرسشنامه خلق دانش نوناکا و تاکوچی (1995) بهره برداری شده است. برای ارزیابی و اطمینان از صحت پرسشنامه، روایی و پایایی آن، تعداد 30 پرسشنامه به صورت آزمایشی توزیع گردید که میزان اعتبار آن از طریق نرم افزار 16 SPSS و با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ ، عدد 96/0 حاصل شد که نشان از اعتبار بالای این پرسشنامه بود. جهت تجزیه و تحلیل سوالات پژوهش، از روش های آمار استنباطی تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. بررسی کلی فرضیه های پژوهش نشان می دهد در سطح 99% ابعاد مختلف ساختار سازمانی، بر خلق دانش تأثیر دارد. همچنین نتایج بررسی تک به تک میزان تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته نشان می دهد که، تشکیل شبکه ها و انجمن های علمی بیشترین میزان تأثیر را برابر 33 درصد بر خلق دانش دارد. نتایج حاکی از آن است که، تیم گرایی و پاداش به تیم با 20 درصد تأثیر بسزایی بر خلق دانش دارد. همچنین در این پژوهش مشاهده شد که دیگر متغیرهای ساختاری شامل پست های رسمی دانشی و انعطاف پذیری، نیز تأثیر مستقیمی بر خلق دانش می گذارند. در مورد متغیرهای رسمیت و تمرکز نیز یافته ها حاکی از تأثیر بالا و معکوس این دو متغیر بر خلق دانش دارند. به عبارت دیگر با کاهش میزان رسمیت و تمرکز، بر میزان خلق دانش افزوده می شود و بالعکس

هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وضعیت مؤلفه های مدیریت دانش و همچنین بررسی تفاوت وضعیت موجود و مطلوب مدیریت دانش در پردیس فنی دانشگاه تهران است. برای سنجش مؤلفه های مدیریت دانش (در چهار بُعد: خلق دانش، تسهیم دانش، بکارگیری دانش و ذخیره دانش) بر اساس مدل عمومی نیومن ابزار پژوهش ساخته شد. این ابزار، بعد از تعیین روایی و پایایی در بین 118 نفر از کارشناسان آموزشی دانشکده های فنی به اجرا در آمد. داده های بدست آمده با استفاده از آزمون تی تک متغیره و آزمون تی وابسته برای ارزیابی وضعیت و تفاوت بین وضع موجود و مطلوب مدیریت دانش مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که به جز دانشکده های مواد، مهندسی شیمی و گروه علوم پایه در بقیه دانشکده ها وضعیت مدیریت دانش در مجموع نامطلوب نیست. علاوه بر این به بررسی وضعیت موجود و مطلوب هر یک از مؤلفه ها در هر یک از دانشکده ها پرداخته که تنها در گروه مهندسی صنایع شکاف معنی داری بین وضعیت موجود و مطلوب مدیریت دانش مشاهده نمی شود.

نشاط و پویایی علمی حیاتی ترین عامل در رشد و تعالی مراکز علمی و دانشگاهی است و پژوهش حاضر به دنبال تبیین فرآیند شکل گیری آن در این مراکز است. داده ها مبتنی بر نمونه گیری نظری و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 22 نفر از مطلعان کلیدی گردآوری شد. در چهاردهمین مصاحبه، اشباع نظری داده ها حاصل شد. به منظور رواسازی یافته ها، مصاحبه ها تا بیست و دومین نفر ادامه یافت. نتایج حاصل از این مطالعه به اساتید شرکت کننده در این پژوهش ارائه و نتایج مطالعه، تأیید شد. تحلیل داده ها در چارچوب نظریه برخاسته از داده ها به شکل گیری و بازنمایی «فرآیند نشاط و پویایی علمی» در مراکز علمی و دانشگاهی در قالب نظریه ای بنیادین با محوریت «خودتعالی جویی حکمت گرا» منتهی شد. این نظریه در نگاهی کلان تر با این گزاره تبیین می گردد که پدیده نشاط و پویایی علمی، برآیندی از فرآیند منظم و یکپارچه تأثیر و تأثر میان پدیده های «نشاط و پویایی عمومی» و «تعامل چندوجهی با محیط پیرامونی»، است. در این مطالعه این تعاملات چندسطحی و چندبعدی به تدوین «مدل چهار حلقه ای نشاط و پویایی علمی» منتهی شد.

مقدمه: این پژوهش با هدف طراحی مدل مدیریت دانش در سازمان ورزش شهرداری تهران با استفاده از روش کیفی داده بنیاد با رویکرد استراوس و کوربین انجام گرفت. جامعه آماری شامل صاحب نظران مدیریت دانش و مدیران اجرایی سازمان ورزش شهرداری بود که با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با آنها تا حد اشباع نظری پیش رفت.روش پژوهش: برای تجزیه وتحلیل داده ها، از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد که در مجموع 58 کد باز به دست آمد و در پنج مقوله شرایط علی (فرهنگ سازمانی، زیرساخت فناوری، سرمایه گذاری بلندمدت، نقشه راه)، شرایط زمینه ای (حمایت مدیران عالی، چرخه عمر سازمان، نیروی انسانی خبره و پراکندگی مراکز سازمان)، شرایط مداخله گر (نقش حاکمیت، حقوق مالکیت مادی و معنوی و رقبا)، راهبردها (توانمندسازی منابع انسانی، دانش محور شدن سازمان، اجرای راهبرد مدیریت دانش، طراحی مجدد سیستم پاداش و طراحی مجدد ساختار) و پیامدها (بهبود تصمیم گیری، توسعه و خلق دانش جدید، افزایش خلاقیت و نوآوری و هویت بخشی) دسته بندی شدند.یافته ها: با توجه به انجام مراحل کدگذاری، 58 کد باز در 20 مقوله و 5 مؤلفه (شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدهای مدیریت دانش در سازمان ورزش شهرداری تهران) شناسایی شدند.نتیجه گیری: با توجه به اینکه فضای سازمان از شکل سنتی در جهت دانش محوری تغییر کرده است، سازمان ورزش شهرداری تهران، باید ضمن سازگاری با تغییرات، راهبرد های مدیریت دانش خود را تنظیم کنند.

هدف: این پژوهش با هدف تعیین تاثیر قابلیت حسگری بازار بر نوآوری با توجه به نقش میانجی خلق دانش و تعدیلگر گرایش استراتژیک به کارآفرینی در شرکت بیمه نوین به انجام رسیده است.روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی – پیمایشی از نوع همبستگی است.برای گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش از پرسشنامه الشانتی و امیگوالی (2021) برای سنجش چهار مولفه قابلیت حسگری بازار،گرایش استراتژیک به کارآفرینی، خلق دانش و نوآوری استفاده شد.پایایی پرسشنامه در حالت کلی با استفاده از فرمول ضریب آلفای کرونباخ 781/ برآورد گردید. جامعه آماری مورد مطالعه، کلیه کارشناسان و مدیران ستاد شرکت بیمه نوین به تعداد 414 نفر می باشد که با بهره گیری از فرمول حجم نمونه کوکران، 200 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای انتخاب نمونه ها از روش تصادفی ساده استفاده شد.یافته های پژوهش: نتایج حاصل از بکارگیری مدلسازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار لیزرل نشان داد که قابلیت حسگری بازار به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق نقش میانجی خلق دانش بر نوآوری تاثیرگذار است. همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که گرایش استراتژیک به کارآفرینی تاثیر قابلیت حسگری بازار بر خلق دانش را تعدیل می کند.نتیجه گیری: بدون تردید خلق دانش به عنوان یکی از ابعاد و عناصر مدیریت دانش نقش بسیار ارزشمندی در فعالیت انواع سازمان ها دارد و حس گری بازار سبب می شود تا سازمان ها با درک بهتر و دقیق تر نیازهای مشتریان خود، با آگاهی و شناخت بیشتری به دنبال تامین خواسته ها و انتظارات آنان باشند.