نظام توسعه فنّاوری

در تحقیق انجام شده در زمینه ارتباط دانشگاه، صنعت و دولت برای توسعه فنّاوری، ابتدا با مطالعات کتابخانه ای، تجارب و عملکرد سازمانهای پیرامونی داخلی و ادبیات موضوع در ممالک خارجی، مورد بررسی قرار گرفت. علاوه برآن مطالعه تطبیقی از تجارب پنج کشور انگلستان، استرالیا، تایلند، اندونزی وترکیه انجام شد. سپس مطالعه میدانی در سطح دانشگاهها، صنایع (شرکتها) و برخی از سیاستگذاران و متخصصان به عمل آمد. یافته ها ضمن به تصویرکشیدن وضعیت موجود، میزان تعامل بازیگران نظام توسعه فنّاوری ایران، عوامل ساختاری وغیر ساختاری اثرگذار بر امر ارتباط دانشگاه و صنعت و سازوکارهای مؤثر در توسعه ارتباط متقابل را شفاف می سازند. افزون بر آن با نگرش به دیدگاههای دوبخش علمی وصنعتی تحت بررسی، فرایند مدیریتی کلان و خرد حاکم بر روابط متقابل مطرح می شود و مکانیسمهای اثربخش، نتایج و پیشنهادات اجرایی و کاربردی نیز ارائه می گردد. در این مقاله به داده های گردآوری شده و تحلیل توصیفی یافته های تحقیق مذکور به اختصار اشاره می شود.

ظهور اقتصادهای مبتنی بر دانش، فضای رقابت را در عرصه جهانی به شدت گسترش داده و تغییر و تحولات خاصی را در محیط اقتصادی-اجتماعی منطقه در پی داشته است. در این رابطه کشورهای در حال توسعه، ناچار به اتخاذ سیاست های مناسب علوم و تکنولوژی هستند تا بتوانند پاسخ مناسب و موثری به تغییرات بین المللی بدهند. نتایج این مباحثات و مذاکرات به صورت مجموعه ای از طرح های راهبردی درآمده است که یکی از آنها طرح نظام توسعه فناوری کشور است که گزارش فاز مطالعات اجمالی آن تدوین شده است. بخش اول این مجموعه به وضعیت کلی علوم و فناوری در جهان و ایران اختصاص دارد و در بخش های بعدی، تعاریف و مفاهیم مربوط به نظام توسعه فناوری، مولفه های نظام، اعم از مولفه های پشتیبانی سخت افزاری، نرم افزاری و مولفه مدیریت عالیه نظام آمده است. در ادامه تعدادی از مولفه های مهم پشتیبانی نرم افزاری شامل نهادها، محیط حقوقی، منابع انسانی و منابع مالی نیز توصیح داده شده است. در پایان گزارش دو سند ساختاری و محتوایی که نتیجه مطالعات گزارش می باشند، تدوین گردیده است. سند ساختاری نظام توسعه فناوری حاوی مطالبی پیرامون مشخصات نظام توسعه فناوری کشور، تعاریف پایه، عوامل و مولفه های پشتیبانی نظام، مدیریت عالیه نظام توسعه فناوری، اصول ناظر بر نظام و ویژگی های اساسی آن می باشد. رسالت، ماموریت و تقسیم کار ملی، طراحی کلان نظام و ساختار آن و سپس راهبردها و الزامات حقوقی در ادامه سند ساختاری تعیین شده است. سند محتوایی نظام توسعه فناوری حاوی مطالبی پیرامون موضوعات چالش های جهانی از جنبه های توسعه فناوری، ارزیابی کیفی توسعه فناوری، شاخص های اصلی توسعه فناوری، وضعیت موجود شاخص ها، جهت های استراتژیک و سیاست ای کلان توسعه فناوری و همچنین برنامه ای کلان چند سال آینده نظام توسعه فناوری کشور می اشد.