روابط بین فرهنگی

ایران سرزمینی است با تنوع طبیعی - فرهنگی بسیار بالا که می توان از آن به نحو مطلوبی در روند توسعه و قدرتمند تر شدنش بهره برد. تکثر زبانها و قومیتها یکی از اشکال این تنوع است که به رغم تصویری که عموما به صورت منفی از آن ایجاد شده و گاه آن را به مثابه مشکلی احتمالی برای انسجام و فرآیند شکل گیری روحیه و ساختارهای دولت ملی مطرح کرده اند، می تواند درست برعکس به مثابه ابزاری اساسی برای تقویت این فرآیند به کار گرفته شود. در مقاله حاضر که حاصل بخشی از نتایج یک طرح تحقیقاتی است، تلاش شده است امکانات بالقوه ای را که این تنوع می تواند برای ارتقا سطح علمی کشور به ما ارزانی کند نشان داده شوند. تاکید اصلی مقاله بر تداوم سرزمینی و جهانی اقوام ایرانی است که به کشور ما امکان جذب و مبادله دانشجویان و اساتید و مشارکت در فرآیندهای جهانی تولید علم را در حوزه های جغرافیایی دیگر و شکوفا ساختن همکاریهای منطقه ای و بین المللی در سطوح دانشگاهی و موسسات پژوهشی می دهد. در این مقاله استدلال می شود که مدیریت و سیاست گذاری عمومی در زمینه آموزش و پژوهش استفاده لازم را از این امکانات بالقوه انجام نداده اند و راهکارهایی را برای خروج از این موقعیت در چهار منطقه زبانی - فرهنگی مورد مطالعه، یعنی حوزه های آذری، بلوچ، عرب و کرد ایرانی ارایه می دهد. نقطه اتکای اصلی مقاله موضوع زبان است؛ زیرا زبان عمده ترین سطحی است که در آن هویتهای محلی تعریف می شوند. همچنین مساله نیاز به اتخاذ یک سیاست زبان شناختی مشخص در سطح آموزش عالی که بتواند ما را در موقعیت بهتری برای جذب و گسترش فرهنگی ملی و فرهنگ قومی و محلی مان قرار دهد.

همبستگی ملی یکی از مهم ترین لوازم تداوم حیات اجتماعات ملی در عصر کنونی است. به لحاظ پیوند خاصی که بین دولت و ملت از یک سو و گروه های اجتماعی ـ فرهنگی در درون جامعه ملی از سوی دیگر ایجاد شده است. برقراری همبستگی ملی از چنان اهمیتی در جوامع کنونی برخوردار است که دولت ها برای نیل به آن تمامی تدابیر و روش ها را به کار می گیرند.مطالعات نشان می دهد که پایداری و فراگیری اجتماعات ملی در جوامع متنوع و از جمله ایران متکی به کم و کیف روابط مردم مناطق مختلف با یکدیگر است. توسعه گردشگری و توریسم داخلی یکی از گزاره هایی است که می تواند به ایجاد ارتباطات موثر کمک شایانی نماید.توسعه گردشگری و ارتباط و آشنایی مردم از یک دیگر به ویژه در سه حوزه تعاملی اقتصاد، فرهنگ و اجتماع از یک سو می تواند سبب فراگیری اجتماع ملی شود و همه اقوام را در عضویت اجتماع ملی قرار دهد و از سوی دیگر با تعمیق تعلقات و وفاداری مردم به اجتماع ملی، ثبات و پایداری اجتماع ملی را تضمین نماید.در این پژوهش ضمن اشاره به کارکردهای همبستگی ساز توسعه گردشگری به این مهم اشاره می شود که تقویت انسجام ملی نیاز به ابزارهای فرهنگی دارد؛ زیرا سیاست وحدت در کثرت به عنوان یک راهبرد، ماهیتی فرهنگی دارد. و مسلما توسعه صنعت گردشگری منجر به افزایش شناخت از خود و دیگران می گردد و این یکی از ویژگی ها و ابزار اصلی استقرار انسجام ملی می باشد.

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه یکی از ظرفیت های توسعه کشورهای دنیا، گسترش و تبادل ارتباطات میان فرهنگ ها و تمدن هاست و تحولات دهه های اخیر در حوزه روابط بین الملل است که حاکی از اهمیت مقوله فرهنگ در دست یابی به اهداف و بهبود روابط میان دولت ها است از این رو کسب وجهه و اعتبار بین المللی و نفوذ در افکار عمومی از جمله اهداف مهم دیپلماسی کشورها است. هدف اصلی این تحقیق عبارت است از طراحی الگوی توسعه روابط بین فرهنگی در عصر جهانی شدن و در راستای تحقق آن، این تحقیق به دنبال یافتن پاسخ این سؤال اصلی می باشد که چگونه می توان الگویی مناسب جهت توسعه روابط بین فرهنگی در عصر جهانی شدن طراحی کرد. روش پژوهش: این تحقیق از حیث هدف یک تحقیق نظری و بنیادی و از حیث روش متکی به روش اسنادی و پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل صاحب نظران و مجریان امور فرهنگی در وزارت امور خارجه می باشد. یافته ها: یافته های حاصل از تحقیقات اسنادی حاکی از آن است که فرهنگ می تواند ارتباطات عمیقی بین ملت ها ایجاد کند و یک مقوله پایدار، ادغام گر، فرامرزی، اکتسابی، اشتراکی، وحدت بخش و سازگار آفرین است و می تواند نتایج پایداری در روابط بین الملل ایجاد کند، درحالی که یافته های پژوهش حاکی از آن است که علیرغم تلاش دستگاه سیاست خارجی در راستای تأمین منافع ملی به عنوان متولی توسعه روابط در کشور، این مهم به نحو مطلوبی صورت نگرفته و از تمامی مؤلفه و ظرفیت های فرهنگی کشور در عرصه جهانی استفاده نشده است. نتیجه گیری: از ترکیب نتایج به دست آمده در تحقیقات اسنادی و میدانی و ترکیب آن ها الگویی عملیاتی بومی بر مبنای عامل فرهنگ که حاوی راهکارهایی در سه سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی می باشد جهت افزایش کارایی مؤلفه های فرهنگی و توسعه روابط تدوین گردید.