صنایع دفاعی

انتقال فناوری، امکان دسترسی و کسب فناوری جهت کاربرد مؤثر آن برای توسعه اقتصادی و رشد فناورانه صنعت و بهبود کیفیت و کارآمدی را فراهم می نماید و زمانی در یک سازمان محقق می شود که برای آن مدلی یکپارچه و نظام مند و متناسب با سطح بلوغ فناوری و ماهیت آن وجود داشته باشد تا فناوری درست شناسایی شود، انتقال یابد و بکار رود. هدف این مقاله، شناسایی عوامل موثر بر انتقال فناوری از بخش تحقیق وتوسعه به صنعت در صنایع دفاعی و ارائه مدل بومی برای آن می باشد. برای این منظور، پس از بررسی ادبیات موضوع و مدل های رایج انتقال فناوری و مصاحبه با صاحب نظران و متخصصان صنایع دفاعی، عوامل موثر بر انتقال فناوری در 6 بعد راهبردی، انتقال دهنده، فناوری، انتقال گیرنده، نتایج و دستاوردها و روش انتقال دسته بندی شدند. در ادامه با استفاده از مصاحبه و نظرسنجی از 10 نفر از متخصصان و همچنین با توزیع پرسش نامه در بین 40 نفر از کارشناسان مرتبط و اجرای آزمون تی، تاثیر این عوامل بر انتقال فناوری در صنایع دفاعی بررسی گردید. در نهایت با توجه به عوامل شناخته شده و بر اساس مصاحبه با کارشناسان مرتبط با موضوع، مدل نهائی و بومی این پژوهش طراحی گردید. بر اساس نتایج این پژوهش، انتقال فناوری باید فرآیندی از ابتدای فاز امکان سنجی پروژه در نظر گرفته شود و در کنار آن، تداوم همکاری انتقال دهنده با گیرنده جهت ارتقای سطح عناصر منتقل شده باید مورد تاکید قرار گیرد. بکارگیری مدل این پژوهش می تواند به موفقیت پروژه انتقال فناوری کمک شایانی نماید.

از اواخر دهه هفتاد شمسی، صنایع دفاعی با این واقعیت روبرو شدند که با ظرفیت های موجود امکان پاسخگویی به همه نیازهای متنوع مشتریان برای آنها وجود ندارد. این موضوع، سیاستگذاران دفاعی را واداشت تا به طیفی از "سیاستهای درون نگر" که حاصل دوران جنگ تحمیلی و تحریمهای دفاعی بودند نگاهی دوباره بیفکنند. ثمره این بازنگری، اتخاذ سیاست "هسته و شبکه" بود که صنایع را ترغیب به استفاده از همه ظرفیت های پیرامونی برای نوآوری می کرد. اکنون، بعد از بیش از یک دهه این سوال مطرح است که سیاست مذکور تا چه حد در ارتقای نوآوری موفق بوده و آیا عواملی مثل سابقه بنگاه در دوران قبل از انقلاب در این امر دخیل بوده است یا خیر. برای پاسخ به این سوالها، نمونه ای شامل 114 بنگاه دفاعی از نظر میزان اقبال به سیاست مذکور، ظرفیت جذب، سابقه همکاری با شرکتهای خارجی، اندازه و عملکرد نوآوری مورد بررسی قرار گرفتند و داده های حاصل با استفاده از رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که سابقه و اندازه نقشی در عملکرد نوآوری ندارند. در مقابل، باز بودن و ظرفیت جذب تاثیر معناداری بر عملکرد نوآوری دارند. بر اساس نتایج این تحقیق، در صورت ترکیب سیاست هسته و شبکه با سیاست هایی برای تقویت ظرفیت جذب می توان شاهد ارتقای بیش از پیش عملکرد نوآوری در صنایع دفاعی بود.

پژوهش حاضر با هدف استخراج ملزومات اجرای یک ویکی سازمانی (ویکی دفاع) برای صنایع دفاعی ایران انجام پذیرفت. روش پژوهش از نوع کیفی بود و جمعآوری دادهها با استفاده از مصاحبه صورت پذیرفت. جامعه آماری و قلمرو مکانی پژوهش متشکل از مدیران، مقاله نویسان و متخصصان حوزه دفاعی کشور در سال 1398 به عنوان مطالعه موردی بود که تعداد 12 نفر به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. همچنین تعداد 6 نفر از ویکی نویسان و مدیران ویکی پدیای فارسی با توجه به قائده اشباع نظری و رعایت ملاک بسنده بودن تعداد حجم نمونه و محتوای مصاحبهها بر طبق اصل اشباع انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه و تحلیل محتوای مصاحبه ها در نرمافزار مکس.کیو.دی.اِی ، مفاهیم مدل از طریق کدگذاریِ باز، محوری و مقوله بندی شده، استخراج شد. بر اساس یافته های حاصل از تحلیل کیفی محتوای مصاحبهها، تم ملزومات ویکیدفاع از 6 طبقه و 12 زیرطبقه استخراج شد که این طبقات از 60 کدِ اصلی و 180 کدِباز، شناسایی شدند. شش طبقه ملزومات اجرایی یک ویکی سازمانی در حوزه دفاعی (ویکیدفاع) شامل سیاستهای اصلی، ساختار اجتماعی، عوامل انگیزاننده و بازدارنده، فرآیندهای اجرایی، فرآیندهای مدیریت دانش و نرمافزار مورد نیاز بود که بر طبق نتایج یک الگوی کاربردی ارائه گردید.

یکی از مهمترین راهبردهای توسعه مسیر شغلی، ارتقا تحصیلات است. تحصیلات هوشمندانه برنامه ریزی برای ارتقا شغلی از طریق ارتقا هدفمند تحصیلات می باشد. داشتن چشم انداز بلند مدت و ویژگی شخصیتی آینده نگر می تواند در دستیابی به تحصیلات هدفمند موثر باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آینده نگری در توسعه مسیر شغلی بر تحصیلات هوشمندانه کارکنان یکی از سازمان های صنعتی حوزه دفاعی با نقش میانجی شخصیت آینده نگر می باشد. روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر نحوه جمع آوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش، کارکنان یکی از سازمان های صنعتی حوزه دفاعی بوده که برمبنای نمونه گیری تصادفی، 225 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده گردید. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های پرسبیترو 2015؛ تیخمیرو 2015؛ جوهر و لیو 2016 استفاده گردید که پایایی آنها به وسیله آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد آینده نگری در توسعه مسیر شغلی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم از طریق میانجی گری شخصیت آینده نگر بر تحصیلات هوشمندانه کارکنان تاثیر معناداری دارد. نتایج پژوهش در حوزه توسعه مسیر شغلی نوآوری هایی به همراه داشته است و به مدیران سازمان های دفاعی در درک تاثیرگذاری رویکرد آینده نگر در توسعه مسیر شغلی بر تحصیلات هدفمند کارکنان با میانجی گری شخصیت آینده نگر کمک می کند.

تکامل صنایع دفاعی و توسعه روز افزون فناوری ها و تغییرات عمده در فضای تهدیدات نظامی جهان نیاز به اعمال تغییرات بمنظور پاسخگوئی به تهدیدات و حفظ توان دفاعی و بازدارنگی کشور در این صنایع را صد چندان نموده است صنایع دفاعی وظیفه تجهیز نیروهای دفاعی را به عهده دارند. مساله اصلی این تحقیق وجود محدودیت های اقتصادی، علمی، تولیدی و... است که به دلیل تحریم ها بوجود آمده و منجر به ایجاد موانع و چالش ها، در صنایع دفاعی شده است. هدف این پژوهش، ارائه یک الگوی هرم سازمانی مبتنی بر نظریه نمایندگی ها برای مقابله با محدودیت ها، با هدف پاسخگویی به نیاز ذینفعان و حفظ توان خطوط تولید محصولات دفاعی است. با این رویکرد اهمیت این پژوهش ضروری می گردد. نوع تحقیق، کاربردی است و با استفاده از روش آمیخته اکتشافی انجام شده روش گردآوری اطلاعات بصورت پیمایش میدانی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه بوده است. روش تجزیه و تحلیل در این تحقیق مبتنی بر روش اکتشافی و با بهره گیری از جامعه 35 نفری از مدیران عالی، میانی، عملیاتی، خبرگان و نخبگان صنایع دفاعی می باشد. از نتایج این پژوهش ارائه یک الگو است که می تواند به حفظ توان تولید در وضعیت بحران و گذار از محدودیت ها از طریق رویکرد نمایندگی ها کمک کند. دستیابی به نظام تولید محصولات در شرایط عدم قطعیت مالی اقتصادی، کاهش هزینه های مستقیم و غیر مستقیم، استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های فراتر از مرزهای سازمان و بکارگیری شبکه نمایندگان صنعتی و خدماتی برای تامین قطعات از ویژگی های این الگو می باشد

هدف این پژوهش، نظریه پردازی در باب موفقیت شبکه های همکاری تحقیق و توسعه در صنایع دفاعی است. برای این منظور با استفاده از راهبرد پژوهشی نظریه پردازی داده بنیان، تجربه ها و پروژه های موفق و کلیدی نوآوری در زیست بوم صنعت دفاعی با رویکردی کیفی و استقرایی مورد مطالعه قرار گرفت و با پشت سر گذاشتن مراحل مختلف مفهوم پردازی نظری های در این زمینه تولید شد. این نظریه حول مقوله محوری «شایستگی دستیابی» تشریح می شود. شایستگی دستیابی بیان می دارد که خلق محصولات نو و افزایش قدرت زایش صنعتی در زیست بوم صنایع دفاعی، مرهون قابلیت شبکه سازی، هم سو سازی و بارورسازی است. شایستگی دستیابی در فرایند بازآفرینی زنجیره ارزش ساز صنایع دفاعی تبلور یافته و شناسایی، ترکیب، کانونی سازی قابلیت های پراکنده و بازآرایی ظرفیت های ناهم سو در داخل و بیرون از صنایع دفاعی را به همراه می آورد. در جریان توسعه شایستگی دستیابی ظرفیت های یک نظام تحقیقاتی، صنعتی در آرایش «هسته های کوچک و شبکه های بزرگ» سامان می یابد؛ به این ترتیب رویش و ریزش ظرفیت ها و همچنین تبادل ظرفیت ها بین دو قطب هسته و شبکه به نحوی انجام می شود که خلق سامانه های اثربخش در بنیه دفاعی کشور، با سرعت، هزینه، ریسک، کیفیت و انعطاف مورد انتظار امکان پذیر باشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی مدل به کارگیری صکوک در تأمین مالی صنایع دفاعی از طریق تبیین رابطه ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) و به کارگیری روش مناسب تأمین مالی صنایع دفاعی از دیدگاه کارشناسان در ایران است. روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، کارشناسان در این زمینه در سال 139۷ هستند. برای انجام این پرسشنامه از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. بر اساس حجم نمونه تعداد ۳۸۵ پرسشنامه تکمیل شده و تحلیل شد. پایایی پرسشنامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از ۷/0 حاصل گردید. از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای آزمون نرمال بودن داده ها و به منظور آزمون کردن فرضیات از معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شده است. نتایج نشان داد که با اطمینان 95 درصد بین ابزارهای مالی اسلامی (صکوک غیرانتفاعی، اوراق با بازدهی ثابت و معین، اوراق با بازدهی انتظاری و اوراق مشتقه) و به کارگیری روش مناسب در تأمین مالی صنایع دفاعی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج پژوهش به اهمیت ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) در ارتباط با به کارگیری روش مناسب در تأمین مالی صنایع دفاعی اشاره دارد و نشان می دهد که با توجه کردن و آگاهی از ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) می توان از آن ها استفاده کرده و مدل تأمین مالی را بهبود بخشید.

صنایع دفاعی ایران، یکی از بخش های مولد و پیشرو در عرصه علم و فناوری است که به طراحی و تولید محصولات و فناوری های دفاعی و غیردفاعی اشتغال دارد. به زعم صاحب نظران، صنایع دفاعی ایران در انجام مأموریت خود که پشتیبانی از نیروهای مسلح است، توانایی شگرفی را نشان داده است؛ اما با توجه به وجود محدودیت در فعالیت های اقتصادی، در انجام این نوع از فعالیت با تنگناهایی مواجهه هستند که مانع چابکی آنها شده است. از آنجا که مطالعه موردی پژوهش، صنایع وابسته به سازمان صنایع دفاع ایران را در برمی گیرد، پرسش اصلی آن است که راه کارهای چابک سازی فعالیت اقتصادی سازمان صنایع دفاع ج.ا ایران چیست؟ براین اساس، در این پژوهش با رویکردی کیفی و راهبرد نظریه داده بنیاد ساختاریافته، از طریق شناسایی الزامات و اقتضائات فعالیت های اقتصادی صنعت دفاعی، با مطالعه متون مرتبط و مصاحبه با افراد خبره و آگاه، مدلی برای چابک سازی آن طراحی و ارائه گردیده است. نتایج نشان می دهد که این صنایع، جهت چابک سازی فعالیت های اقتصادی نیازمند افزایش سرعت، افزایش انعطاف پذیری، افزایش هوشمندی، افزایش آینده نگری و افزایش مشارکت پذیری به عنوان راهبردهای اصلی در فعالیت های اقتصادی هستند که عواملی هشت گانه به صورت مستقیم و عواملی نیز تحت عنوان عوامل محیطی بسترساز و مداخله گر به صورت غیرمستقیم در افزایش قابلیت های چابکی این صنایع در فعالیت های اقتصادی موثر شناخته شده اند. همچنین در ادامه براساس شرایط شناخته شده، راه کارهای چابک سازی نیز پیشنهاد شده است.

فناوری در صنایع دفاعی نقش برجسته ای دارد و با توجه به نقش کلیدی آن در امنیت ملی و توان دفاعی، دولت ها، بودجه های هنگفتی را به این بخش اختصاص می دهند. بهره مندی از توانمندی های فناورانه بخش دفاعی، دستیابی به برنامه های تعیین شده و درنهایت تقویت فناورانه بخش ملی ضروری است و انجام موفقیت آمیز انتقال فناوری به بخش ملی می تواند باعث صرفه جویی ارزی و توسعه بخش ملی نیز گردد؛ که در شرایط تحریم، بهترین مدل برون رفت از فضای وابستگی و مشکلات، اهتمام بیشتر به امر تحقیق و توسعه است. پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین مدل انتقال فناوری از سطح دفاعی به سطح ملی بر مبنای نظر تخصصی خبرگان انجام شده است. بر همین اساس مفهوم سازی، تعیین عوامل تأثیرگذار و راهکارهای عملیاتی برای بهبود فرایند انتقال فناوری از سطح دفاعی به سطح ملی مد نظر بوده است. این پژوهش با توجه به هدف، در دسته پژوهش های کیفی قرار می گیرد و روش اجرای آن نیز  از طریق رویکرد هدفمند نظریه داده بنیاد انجام می پذیرد. مبنای اصلی جمع آوری اطلاعات پژوهش براساس بررسی ادبیات تحقیق و انجام پانزده مصاحبه با خبرگان ملی و دفاعی در این حوزه تا دستیابی به اشباع نظری بوده است. پس از جمع آوری اطلاعات، کدهای مربوط به مصاحبه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته های پژوهش که پس از انجام مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و انتخابی، در قالب مدلی پارادایمی به دست آمده است، نشان می دهد که مدل از 6 مقوله اصلی، 16 مقوله فرعی و 41 مفهوم اصلی تشکیل شده است.اهم نتایج نشان داد که مقوله های پیشرفت فناورانه بخش دفاعی، نیاز فناورانه بخش ملی، تحریم های بین المللی عوامل علی تأثیرگذار بر انتقال فناوری از بخش دفاع به سطح ملی است که منتج به راهبردهای واحدهای میانجی، سازو کارهای ارتباط بخش دفاعی و سطح ملی می گردد و پیامدهای آن تدوین سیاست ها، پیامدهای اقتصادی، پیامدهای فناورانه و پیامدهای سیاسی خواهد بود.

هدف: این تحقیق به منظور ارائه الگوی شناسایی و کنترل کیفیت اقلام فنی در صنعت دفاع انجام شده است. تمرکز بر تکنیک های پردازش تصویر و تبدیل فازی با انتخاب بهینه بخش فازی تعمیم یافته جهت فشرده سازی تصاویر و پردازش داده های تصویر است. روش شناسی: در این تحقیق، از تکنیک تبدیل فازی مستقیم برای فشرده سازی تصاویر استفاده شده و ماتریس ضرایب تبدیل فازی برای پایش داده های استخراج شده با استفاده از نمودار کنترل نسبت بزرگ نمایی تشکیل شده است. جهت اعتبارسنجی نتایج، از نرم افزار متلب بهره گرفته شده است. یافته ها: نتایج نشان دادند که مدل توسعه یافته برخوردار از عملکرد موثر برای کنترل کیفیت اقلام فنی در سیستم های دفاعی است. مدل مبتنی بر بخش فازی مثلثی نیز در کشف عیوب پس از تغییرات شدت روشنایی، بهتر از مدل کوشا و همکاران عمل کرده است. نتیجه گیری: این تحقیق نه تنها اهمیت پردازش تصویر و تبدیل فازی را در صنعت دفاع تأکید می کند بلکه نشان دهنده کارآیی برتر مدل توسعه یافته در دستیابی به کنترل کیفیت اقلام فنی و بهبود فرآیندهای کنترلی است. نتایج مقایسه ای نیز تأیید می کند که مدل مبتنی بر بخش فازی مثلثی، به ویژه در شناسایی عیوب پس از تغییرات نوردهی، از مدل کوشا و همکاران بهتر عمل کرده است. استفاده روزافزون از پردازش تصویر و تبدیل فازی در آینده نشان دهنده اجتناب ناپذیری صنایع دفاع از این تکنیک ها به منظور دستیابی به اهداف، کنترل بهینه و ارتقاء اقلام فنی است.