اعزام دانشجو به خارج

با توجه به اهمیت اعزام دانشجو به خارج برای کسب دانش و مهارتهای نوین برای توسعه کشور و اهمیت این موضوع در آموزش عالی در سطح دنیا، لازم است تا توجه ویژه ای به مشکلات فرایند مذکور و تلاش برای ارتقای وضعیت موجود انجام شود. این مطالعه بر روی دانشجویان بورسیه ایرانی اعزام شده به بریتانیا در سال 1382 انجام شد و این گروه از دانشجویان با استفاده از پرسشنامه استاندارد شده در خصوص عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی و طول مدت تحصیل خود در مقطع دکتری پاسخ دادند. نتایج این تحقیق نشان داد که مهم ترین عوامل موثر بر طول مدت تحصیل دانشجویان به ترتیب اولویت عبارت بودند از: ضعف زبان انگلیسی، عدم توانایی استاد راهنما در هدایت دانشجو و نامتناسب بودن میزان دریافتی با هزینه های زندگی. در عین حال، مهم ترین حیطه موثر، عوامل مربوط به حیطه استاد راهنما بود. همچنین، 57% پاسخ دهندگان تاثیر فشار اقتصادی را زیاد تشخیص داده بودند. به نظر می رسد در نظام بورسیه باید در انتخاب استاد راهنما و همچنین، آماده سازی دانشجویان برای تحصیل در خارج از کشور تدابیری اندیشه شود. دانشجویان ایرانی به دلیل زحمت در گرفتن پذیرش قبل از اعزام، کمتر در انتخاب استاد راهنمای خود سختگیری میکنند؛ همچنین، شاید آنها به اهمیت توانمندی برتر در زبان انگلیسی واقف نباشند که همین امر رسالت های نظام های بورس دهنده را افزایش می دهد. همچنین، لازم است تا حمایت کافی مالی از دانشجویان به عمل آید تا ایشان بتوانند در آرامش به تحصیل مشغول باشند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی هزینه تحصیلی و صلاحیت علمی دانش آموختگان اعزامی به خارج در مقایسه با دانش آموختگان همتراز داخل کشور در طول برنامه های اول و دوم و سوم توسعه بوده است. روش تحقیق این پژوهش از نوع توصیفی (اسنادی و پیمایشی) است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه اعضای هیات علمی با رتبه حداقل استادیار در دانشگاه های کشور که تعداد آن ها 13649 نفر، همچنین شامل کلیه اسناد و مدارک مربوط به اعزام دانشجو به خارج است و از این جامعه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 386 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود که روایی آن از طریق اخذ نظرات از متخصصان و پایایی آن با اجرای مقدماتی 30 پرسشنامه، محاسبه و ضریب آلفای آن 75/0 به دست آمده است. داده های به دست آمده ضمن توصیف، با توجه به هر یک از سوالات پژوهش، با استفاده از روش های آماری آزمون تحلیل واریانس، آزمون کروسکال والیس تجزیه و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که هزینه تحصیل در دانشگاه های معتبر خارج در طول سه برنامه توسعه، بالاتر از دانشگاه های داخلی است و هزینه تحصیل در دانشگاه غیر دولتی داخل (دانشگاه آزاد اسلامی) پایین تر از دانشگاه های دولتی داخل و دانشگاه های خارج از کشور است. در خصوص صلاحیت های علمی-آموزشی بین دانش آموختگان داخل و خارج تفاوت چندانی وجود ندارد؛ در زمینه صلاحیت های علمی- پژوهشی و اجرایی، اعضای هیات علمی دانش آموخته خارج نسبت به دانش آموخته دانشگاه دولتی و غیر دولتی همتراز داخل کشور، رتبه بالاتری دارند.