مطالب مرتبط با کلیدواژه

تدوین قرآن


۱.

بررسی و نقد دیدگاه ونزبرو در باره تثبیت نهایی متن قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۷ شماره ۸۸

کلیدواژه‌ها: تحلیل ادبی تدوین قرآن ونزبرو تاریخ گذاری متو

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی عدم تحریف قرآن
تعداد بازدید : ۳۰۱۰
اساسی¬ترین رویکرد شکاکانة خاورشناسان به وثاقت متون کهن اسلامی، در اواخر دهة 1970 از سوی جان ونزبرو ارائه شد. او با نامعتبر خواندن اسناد روایات و اطلاعات منابع رجالی و فهرست نگاری¬ها، این نظریه را مطرح ساخت که در تاریخ گذاری همه متون کهن اسلامی، حتی قرآن، باید از شیوة تحلیل ادبی استفاده کرد. تحلیل ادبی او از کهن¬ترین متون اسلامی در حوزة تفسیر، حدیث، سیره و قرآن به این استنتاج تاریخی انجامید که همة این آثار، اواخر قرن دوم یا اوایل قرن سوم هـجری تدوین شده¬اند. این مقاله به تبیین و نقد نظریه ونزبرو در باره تثبیت نهایی متن قرآن می¬پردازد.
۲.

تدوین مصحف با بازنویسی آیات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال نوزدهم مرداد ۱۳۸۹ شماره ۱۵۲

کلیدواژه‌ها: مصحف جمع قرآن تدوین قرآن بین الدفتین صحف زیدبن ثابت بازنویسی آیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۰ تعداد دانلود : ۹۵۵
چگونگی جمع قرآن در شمار مسائلی است که میان پژوهشگران علوم قرآن همواره مطرحبوده است. برخی بر این باورند که قرآن، نخستین بار در زمان ابوبکر، توسط زیدبن ثابتتدوین شد. اما حتی از نوشته های محققان اهل سنت و تصریحات آنان نیز به دستمیآید که قرآن در عصر پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله به طور کامل نوشته شد. آن حضرت و عده ای ازصحابه، از جمله کاتبان وحی، دارای قرآن کاملی بودند که در آن، آیات هر سوره به طورمنظم مرتب شده بود. پس، تلاشی که زید به دستور ابوبکر پس از رحلت رسول الله صلیالله علیه و آلهبرای جمع قرآن انجام داد، تنها بازنگاری آیات بود؛ بدین صورت که آیات را از روینوشت افزارهای مختلف جمع کرد و روی اوراق و برگه ها نوشت.
۳.

تک نگاری فاج درباره مجمع البیان و نکاتی درباره آن

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ خرداد و تیر ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۴۶) 41 - 48

کلیدواژه‌ها: بوریس فاج تفسیر مجمع البیان طبرسی تفاسیر معتزلی قرائت های هفت گانه مصحف عثمانی وثاقت قرآن تدوین قرآن تفاسیر قرآن تحریف قرآن تفسیر التهذیب حاکم جشمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۶۱۵
در اواخر قرن چهارم در بغداد، بحث از قرائت های هفت گانه و مصحف عثمان و روایت های ناظر به جمع و تدوین قرآن، موضوع مناقشه برانگیزی بوده است. اما از آنجا که متن های تفسیری مختلف هنوز منتشر نشده و تفاسیر قرآنی بسیاری از قرن چهارم و پنجم هنوز به صورت خطی باقی مانده، نمی توان به طور کامل از انعکاس مجادلات اخیر و تأثیر آن بر مفسران آن دوران سخن گفت. اما در برخی از تفاسیر منتشر شده از قرن پنجم و هفتم هجری می توان سرنخ هایی از موضوع اخیر یافت. به تازگی بورس فاج در تک نگاری خود درباره مجمع البیان، نکات مفیدی درباره بهره گیری طبرسی از تفاسیر معتزلی آورده است. فاج به تفسیر التهذیب حاکم جشمی اشاره کرده و ابتدا مطالبی درباره او آورده و اشاره نموده که تقریباً قطعی است که طبرسی از التهذیب حاکم جشمی یا منابع مشترکی استفاده کرده اند. نویسنده در نوشتار حاضر بحث وثاقت مصحف عثمانی و قرائت های هفت گانه را مورد مداقه قرار داده است و در این زمینه، دیدگاه فاج را درخصوص تفسیر مجمع البیان ارائه می نماید.
۴.

شکل و ساختار قرآن

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ آذر - اسفند ۱۳۹۳ شماره ۵ و ۶ (پیاپی ۱۴۹ و ۱۵۰) 7 - 22

کلیدواژه‌ها: شکل قرآن ساختار قرآن تدوین قرآن تثبیت قرآن مطالعات قرآنی زبان قرآن سبک قرآن گونه های ادبی قرآن سوره های قرآن ویژگی زبان شناختی قرآن ویژگی سبکی قرآن ویژگی ادبی قرآن آیات قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۲ تعداد دانلود : ۵۹۷
هرگونه ارزیابی و اظهار نظر درباره شکل و ساختار قرآن به دیدگاه پژوهشگر درباره چگونگی تدوین و تثبیت آیات قرآن بستگی دارد. نویسنده در این مقاله به بررسی زبان و سبک قرآن به طور کلی پرداخته است و بر همین اساس، گونه های ادبی خاصی که در قرآن گرد آمده را به لحاظ محتوا و صورت بررسی می نماید. وی همچنین ارتباطات درون متنی، یعنی گونه های مختلف ارتباط بخش های مجزا در هر سوره را مورد واکاوی قرار می دهد. نویسنده در راستای این اهداف، نوشتار خود را با ارائه مطالبی پیرامون تدوین و تثبیت نهایی قرآن آغاز می کند. سپس بحث تدوین قرآن را مطرح و روند تثبیت نهایی متن قرآن را مورد مداقه قرار می دهد. بررسی ویژگی زبان شناختی، سبکی و ادبی قرآن از دیگر مباحث مورد توجه نویسنده می باشد. وی در ادامه، فواصل و ساختارهای آیات را به مثابه معیاری برای تاریخ نگاری تقریبی برشمرده و تناسب میان دسته های آیات را به مثابه یک معیار قلمداد می نماید. در نهایت، نوشته را با تشریح اجزای ساختمانی سوره ها به پایان می رساند.
۵.

مروری بر مقاله مطالعات قرآنی غیر مسلمانان تا قرن نوزدهم میلادی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ آذر - اسفند ۱۳۹۳ شماره ۵ و ۶ (پیاپی ۱۴۹ و ۱۵۰) 123 - 127

کلیدواژه‌ها: شکل قرآن ساختار قرآن تدوین قرآن تثبیت قرآن مطالعات قرآنی زبان قرآن سبک قرآن گونه های ادبی قرآن سوره های قرآن ویژگی زبان شناختی قرآن ویژگی سبکی قرآن ویژگی ادبی قرآن آیات قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۲۷۶
هرگونه ارزیابی و اظهار نظر درباره شکل و ساختار قرآن به دیدگاه پژوهشگر درباره چگونگی تدوین و تثبیت آیات قرآن بستگی دارد. نویسنده در این مقاله به بررسی زبان و سبک قرآن به طور کلی پرداخته است و بر همین اساس، گونه های ادبی خاصی که در قرآن گرد آمده را به لحاظ محتوا و صورت بررسی می نماید. وی همچنین ارتباطات درون متنی، یعنی گونه های مختلف ارتباط بخش های مجزا در هر سوره را مورد واکاوی قرار می دهد. نویسنده در راستای این اهداف، نوشتار خود را با ارائه مطالبی پیرامون تدوین و تثبیت نهایی قرآن آغاز می کند. سپس بحث تدوین قرآن را مطرح و روند تثبیت نهایی متن قرآن را مورد مداقه قرار می دهد. بررسی ویژگی زبان شناختی، سبکی و ادبی قرآن از دیگر مباحث مورد توجه نویسنده می باشد. وی در ادامه، فواصل و ساختارهای آیات را به مثابه معیاری برای تاریخ نگاری تقریبی برشمرده و تناسب میان دسته های آیات را به مثابه یک معیار قلمداد می نماید. در نهایت، نوشته را با تشریح اجزای ساختمانی سوره ها به پایان می رساند.
۶.

بازخوانی کیفی و زمانی جمع و تدوین قرآن (با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱ 139 - 156

کلیدواژه‌ها: جمع قرآن تدوین قرآن علامه طباطبایی آیت الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۰۶
مسئله جمع و تدوین قرآن از صدر اسلام تاکنون، میان مسلمانان معرکه آراء بوده و در کتب تفسیری و روایی معتبر شیعه و اهل سنت از این مبحث، سخن به میان آمده است.اهمیت بررسی بحث مورد نظر به طور عام، از این روست که برخی از افراد و گروه ها، کیفیت جمع آوری قرآن را دستاویزی برای اثبات تحریف شدن مصحف قرار داده و از آن سوء استفاده کرده اند.این مقاله با استفاده از شیوه توصیف و تحلیل، آرای علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی را در حوزه کیفیت و زمان جمع آوری مصحف شریف بررسی نموده است. نتایج این بازخوانی این است علامه در زمینه جمع و تدوین قرآن، بر جریان تاریخی همچون جمع قرآن توسط زید و به دستور ابوبکر استناد می کند و در مجموع، جمع قرآن را به نوعی در سه مرحله می دانند: 1. در زمان حیات پیامبر|؛ 2. بعد از رحلت حضرت و توسط امام علی×؛ 3. در دوران حکومت عثمان، ولی آیت الله جوادی با دلایلی این گونه روایات و جریانات را رد می نماید و با ذکر این مرحله جمع قرآن را در عهد رسول خدا| عنوان می کند و دو مرحله دیگر را با توجیهات فراوانی، نمی پذیرد.
۷.

سنت های مختلف در قرآن: بررسی تحلیل ونزبرو از داستان شعیب در قرآن و ارزیابی پیامدهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 552 - 529

کلیدواژه‌ها: بیانات پیامبرانه تاریخ گذاری تحلیل ادبی تدوین قرآن داستان شعیب ونزبرو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۹۱
در نظر ونزبرو متن قرآن متشکل از واحدهایی کوتاه و مجزاست که در طی فرایندی تدریجی بسط یافته اند و کنار هم قرارگرفته اند. با این فرض هدف از تحلیل ادبی متن قرآن شناختن این واحدهای مستقل، که ونزبرو آن ها را بیانات پیامبرانه می نامد، و بررسی فرم های مرتبط با آن ها و مراحل تاریخی گسترش آن هاست. در این راستا وی برای نمونه به تحلیل تحریر های مختلف داستان شعیب در قرآن می پردازد و تحریر های مختلف این داستان را نمایانگر وجود سنت های مختلف و مستقل در قرآن می داند که تفاوت در الگوی روایت در این تحریر ها ریشه در اختلاف و استقلال آن سنت ها از یکدیگر دارد. به زعم ونزبرو این تفاوت به گونه ای است که بیش از یک نسل برای پدید آمدن آن لازم است و از این امر به عنوان شاهدی برای تدوین دیرهنگام متن نهایی قرآن، یعنی اواخر قرن دوم، استفاده می کند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی-انتقادی به تبیین و ارزیابی تحلیل ادبی ونزبرو از آیات مرتبط با داستان شعیب در قرآن و نتایج آن می پردازد و نشان می دهد که تحلیل ونزبرو بر پایه فرض هایی کلی استوار است که اعتبار آن ها محل مناقشه است.