رپ

سال های اخیر شاهد رشد انفجاری گروه های موسیقی زیرزمینی در ایران بوده است. این گروه ها از سویی نگرانی والدین را سبب شده و از دیگر سو مسئولان فرهنگی کشور را به تکاپو واداشته اند. پایین بودن سن، محتوای صریح و انتقادی و گه گاه معارض با ارزش ها و کدهای اخلاقی جامعه، دسترسی به فناوریهای نوین تولید و نشر جدید و از جمله اینترنت و تولیدات موسیقایی این گروه ها بسیار زود این موسیقی را تبدیل به زبان نسل جوان و یکی از عناصر فرهنگ جوانان در ایران تبدیل کرده است. با این حال، مفهوم «زیرزمینی بودن» نزد این گروه ها با مفهوم جهانی آن اندکی متفاوت است. زیرا، تولیدکنندگان این موسیقی از سویی به سبب مخالفت با ارزش های فرهنگی و موسیقایی حاکم، تمایل به زیرزمینی بودن دارند و از دیگر سو، در پی دستیابی به مخاطبان بیشتر، متمایل به «روزمینی بودن». مقاله حاضر درپی آن است که پدیده رشد گروه های زیرزمینی موسیقی در ایران را به مثابه پدیده ای جهانی – محلی بررسی کند و تعامل جوانان ایرانی را با آن روشن سازد. این مقاله پس از بررسی شرایط اجتماعی شکل گیری و رشد گروه های زیرزمینی موسیقی در ایران، از میان گروه های زیرزمینی بر گروه های راک و رپ که شهرت بیشتری از دیگر گروه های زیرزمینی به دست آورده اند، متمرکز خواهد شد

این مقاله مطالعه ای معناشناسانه از «موسیقی مقاومت» است و تلاش دارد ساختار کلی حاکم بر موسیقی مقاومت در ایران را تحلیل کند. روش اجرای این مطالعه تحلیل انتقادی گفتمان بوده و از روش کشف و استخراج مفاهیم فرهنگی «مقاومت» در متن ترانه های موسیقی عامه پسند از طریق مقایسه تاریخی تولیدات موسیقی مقاومت در دو دوره قبل از انقلاب و دوره حاضر نیز استفاده کرده است. حوزه مطالعاتی و علمی مقاله همانا مطالعات فرهنگی و رسانه بوده، اما به حوزه مطالعاتی جامعه شناسی هنر نیز ربط ساختاری دارد، زیرا این نوع هنر حاصل تأثیر و تأثر سازوکارهای بومی جامعه ایرانی در دوران معاصر است. در عین حال، آنجا که به ناگفته های فرهنگی و جلوه های نهان جامعه ایرانی می پردازد، به مطالعات فرهنگی ایرانی نزدیک میشود و چون این موسیقی همچون رسانه ای زندگی روزمره نهان را به سطح می آورد به حوزه مطالعات فرهنگی نیز مربوط می شود. این مقاله از این جهت مطالعه ای چندرشته ای را درباره موسیقی، هنر و اجتماع ایرانی عرضه می کند و مدعی است جلوه هایی از زندگی ایرانی، از جمله زمینه های رشد رپ فارسی و تفاوت آن با رپ ایرانی، را کشف و معرفی می کند که تاکنون از آن غفلت شده است. برای مطالعه موسیقی مقاومت ایرانی به دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی توجه کرده ایم، زیرا معتقدیم مقایسه این دو دوره دانش نوینی را درباره جامعه ایرانی و تحولاتش آشکار می سازد. ضمناً جنس متون مطالعه در این مقاله ما را برآن داشت که از تحلیل انتقادی گفتمان و رویکرد ون-دایک استفاده کنیم.

موسیقی رپ به عنوان یکی از صورت های متأخر موسیقی، با اقبال قابل توجهی از اقشار مختلف جوامع و به ویژه جوانان مواجه شده است. کشور ایران نیز از این روند جهانی مستثنی نبوده و مصرف این نوع موسیقی در میان جوانان ایرانی امری شایع است. این مصرف یقیناً همراه با سطوحی از تأثیرگذاری بر سبک زندگی شنوندگان خواهد بود. مروری بر موسیقی رپ نشان می دهد که برخلاف ارزش نازل موسیقایی آن، محمل مهمی جهت طرح مهم ترین مسائل اجتماعی از جمله شهر نشینی شده است. این مقاله در نظر دارد تهرانی را که توسط موسیقی رپ فارسی برساخته شده و در برابر تهران جهان خارج قرار دارد، مورد مطالعه قرار دهد. بنابراین سؤال اصلی این پژوهش آنست که موسیقی رپ فارسی، شهر تهران را چگونه بازنمایی میکند؟ جهت پاسخگویی به این سؤال با استفاده از نمونه گیری هدفمند، 11 آهنگ با بیشترین اقبال مخاطب و با موضوع تهران انتخاب شده و تلاش می گردد با استفاده از روش تحلیل مضمونی، اصلی ترین مضامین برساختی از تهران در این صور موسیقایی شناسایی شود. یافته ها نشان می دهد که مضمون اصلی برساختی از تهران، بازنمایی آن به عنوان یک «شهر ضداتوپیا» است که ویژگی هایی همچون شکاف اقتصادی، کالایی شدن، حس ریاست، شهر کثیف، تهران ترا، شهر دزدان، پوچی زندگی و تهران بی قانون بر آن مترتب است.