تکنولوژی های ارتباطی

میشل فوکو (1984-1926) که یکی از متفکران پر نفوذ عصر ما بود، با مرگش در 1984 خلایی پر نشدنی در صحنه روشنفکری به وجود آورد. کمتر تفکری در قرن کنونی به قدر او در تاریخ و فلسفه و ادبیات و علوم اجتماعی و حتی روانپزشکی تاثیر گذارده است. دید تازه ای که او در نتیجه داد و ستد فکری با پیشینیانش مارکس، نیچه، فروید و سارتر نسبت به مساله دانش و قدرت، عینیت و ذهنیت و شناخت و تکوین تاریخی و نقش اجتماعی این مفاهیم ایجاد کرد، اساس معرفت سیاسی را در غرب تکان داد و اندیشه نقاد را به قالبی مستقل از آرمانشهرها و ایدئولوژی های سیاسی ریخت.فوکو تعریفی تازه از قدرت ارایه می دهد، در تعبیر وی قدرت چیزی نیست که در تصاحب فرد یا افراد خاصی قرار گیرد بلکه همگی ما در خدمت قدرت هستیم و قدرت در همه جا وجود دارد. بنابراین نباید قدرت را تنها در اشکال رسمی آن (دولت، هیات حاکمه) جستجو نمود، زیرا قدرت در خرد ترین اجزای جامعه و ظریف ترین روابط انسانی وجود دارد (میکرو فیزیک قدرت). برخی منتقدان بر این باورند که فوکو مفهومی فراگیر از قدرت را ارایه می دهد و اگر قدرت در همه جا باشد دیگر بود و نبود آن فرقی نمیکند و اصولا مقاومت در برابر آن امکان پذیر نیست. هدف این نوشتار این است که برخلاف استدلال فوق احتجاج کرده و امکانات رهایی بخش و ظرفیت های مقاومت در آثار و زندگی او شناسایی نمود

اینکه تحرک اجتماعی در یک جامعه به ویژه از نوع عمودی صعودی چه وضعیتی دارد و تابع چه عواملی است یکی از نشانگرهای قضاوت درباره ی توسعه ی آن جامعه است. هدف از این مطالعه، شناخت نقش مهارت های گفتاری، خودگشودگی، نوشتاری و استفاده از تکنولوژی های ارتباطی در تحرک اجتماعی میان نسلی است. این پژوهش از نوع کمّی بوده و از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری شامل 5.240.090 نفر از شهروندان بالای 30 سال تهرانی بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد. نمونه گیری به صورت خوشه ای چندمرحله ای انجام شده است. نتایج نشان داد؛ مهارت های ارتباطی و متغیرهای جمعیتی با ضریب تعیین19/. بر تحرک اجتماعی شهروندان اثر داشته اند. مهارت نوشتاری با بتای 0.23 و مهارت خودگشودگی با بتای 0.24 در تحرک اجتماعی میان نسلی اثرگذار بودند. بین مهارت گفتاری و مهارت استفاده از تکنولوژی های ارتباطی با تحرک اجتماعی هیچ نوع رابطه معناداری وجود نداشت. متغیر جنس با بتای 0.34- و متغیر وضع تأهل با بتای 0.11 در تحرک اجتماعی اثرگذار بود. بر اساس آزمون t تحرک اجتماعی میان نسلی عمودی از نظر جنسیت به نفع مردان و بر حسب وضع تأهل نیز به نفع مجردها بوده است. مهارت ارتباطی ساکنین شهر تهران، بیشتر از حد متوسط و تحرک اجتماعی میان نسلی برای مردان صعودی و برای زنان نزولی بود.