مؤمنین

جـریـان هـاى فـکـرى و سـیـاسـى نـقش به سزایى در تحولات جامعه و نظام هاى سیاسى دارنـد. از هـمـیـن رو بـراى درس آمـوزى و عـبـرت پـذیـرى از جریان هاى مختلف در گستره تـاریـخ ، شـنـاخـت مـاهـیـت ، اهـداف و عـمـلکـرد آنها امرى ضرورى است . اما نظر به الگو پذیرى انقلاب اسلامى ایران از سیره نظرى و عملى پیامبر اعظم (ص )، ماهیت و ضرورت این مطلب را دو چندان مى کند. هـدف ایـن نـوشـتـار آشـنـایـى اجـمـالى بـا جـریـان هـاى دوران رسـالت رسول خداست اجمالا به بررسى عملکرد مؤ منین به عنوان جریان حق و طرفدار پیامبر در قـالب دو گـروه مهاجر و انصار و نیز جریان هاى مخالف در قالب شرک ، کفر و نفاق مى پردازد و ویژگیها و عملکرد هر یک را بیان مى کند.

موضوع این مقاله پیرامون «ویژگی­های ایمان و مؤمنین در قرآن و سنّت» است. در عصر حاضر، حرکت به سوی پیشرفت و تکنولوژی باعث شده که انسان­ها به صورت ناخودآگاه از اصل و منبع خود دور شوند، و واژه­ی دین و ایمان و اسلام، تنها، به شکل ظاهری و سطحی، آن هم به طور موقّت، مورد استفاده­ی افراد قرارگیرد، در حالی که باطن و محتوای دین هنوز به طور کامل بررسی نشده است. در این پژوهش، تلاش شده تا اندازه­ای حقیقت ایمان وویژگی­های مؤمنین و صفاتی که داشتن آن لازمه­ی هر مسلمانی است، روشن شود. در ادامه، با بیان ماهیّت ایمان، فرق آن با اسلام، رابطه­اش با عمل، و مهم­تر از آن، ارتباط مستحکمی که با ولایت (امامت) دارد، به تقسیم بندی فصول پرداخته و به پاره­ای از ویژگی­های انسان مؤمن از دو بُعد فردی و اجتماعی اشاره شده است. در این پژوهش، از کتب روایی، مانند: اصول کافی، کنز العمّال، غررالحکم، نهج البلاغهو ... از کتب اخلاقی، مانند: صفات و علامات متقّین در خطبه­ی حضرت امیرالمؤمنین، قطره­ای از دریا، جلوه­های لاهوتی و ... و نیز از کتب تفسیری، همچون تفسیر نمونه استفاده شده است. روش تحقیق در این جا، اسنادی و مدارکی (دینی)، ماهیّت آن، نقلی و توصیفی، و روش جمع آوری آن کتابخانه­ای می­باشد. لازم به ذکر است در قسمت­هایی از تحقیق، برای بیان هرچه بهتر مطلب، از اظهار نظرهای شخصی نیز استفاده شده است.

توصیه به خوف و حزن و پرهیز از آن، مقوله ای است که هم مورد توجه بزرگان اخلاق و عرفان قرار دارد و هم آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام به آن پرداخته اند. گاهی نداشتن خوف و حزن، لازمه زیست مؤمنانه تلقی شده و گاهی نیز خائف و محزون بودن، ویژگی منحصربه فرد متقین و لازمه مأوا گزیدن در جنات عدن شمرده شده است. این اختلاف، نه تنها در میان آیات قرآن به چشم می خورد، بلکه بین آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام، به ویژه نهج البلاغه و در میان خود روایات نیز وجود دارد. ما در این مطالعه سعی داریم به شیوه توصیفی و البته تمرکز بر قرآن کریم و استخراج موارد خوف و حزن، تحلیل کنیم که چرا در برخی آیات، اتصاف به خوف و حزن امری ارزشی و توصیه ای است و در برخی دیگر، منهی عنه و مذموم. همچنین سعی داریم همین مقایسه را با نهج البلاغه و فرازهای نورانی آن انجام دهیم و اختلاف یا هماهنگی میان این دو دسته آیات و روایات را بررسی کنیم. بنابر مطالعات انجام شده، می توان چهار حالت برای خوف و حزن مؤمنین فرض کرد: خوف و حزن ممدوح در دنیا و آخرت؛ و خوف و حزن مذموم در دنیا و آخرت که با دقت در منابع معتبر قرآنی و روایی، از میان حالت های مفروض تنها خوف و حزن ممدوح در دنیا پذیرفتنی است.

سنّت آزمایش ملّت ها توسط خداوند، در طول تاریخ بشریّت، وجود داشته است. شاید علت این امتحان و ابتلاء تمییز سره از ناسره و منافق از غیر منافق، بوده است. و این واقعیت را در آیاتی از قرآن شاهد هستیم. در این میان در جوامع دینی، غیر معتقدینی وجود دارند که به دروغ خود را معتقد جلوه می دهند که در بسیاری از مواقع جوامع دینی را به سوی رکود و در نهایت، شکست می کشانند. لزوم مبارزه با این دورویان در آیات و روایات، از موضوعاتی است که تردیدی در آن راه ندارد. قرآن سه دسته منافق را معرفی می کند؛ گروهی که باید با آنها مبارزه شود و جامعه اسلامی را از وجود آنها تهی کرد. دسته دوم کسانی هستند که به جامعه اسلامی پناهنده شده اند و البته هیچ اقدامی علیه جامعه اسلامی نمی کنند یا منافقانی که هم پیمان با جامعه اسلامی هستند. اما در بعضی از آیات به پیامبرصلی الله علیه و آله و مؤمنین دستور جهاد و شدت عمل در جهاد با منافقین می دهد. جنگ تبوک یکی از موقعیت هایی است که خداوند دستور مقابله با منافقین را داده است. در این مقاله درصدد بررسی شیوه رفتاری رسول اللهصلی الله علیه و آله و مؤمنین در مواجهه با منافقین، هستیم.

عمده ترین مسائل فراروی کشورهای درحال توسعه، تمرکز زدایی، دستیابی یه توسعه پایدار و عدالت جغرافیایی است. در این راستا با توجه به اهمیت و نقش تقسیمات کشوری در برنامه ریزی های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و هم چنین اداره بهتر و بهره برداری بیش تر از منابع، چنانچه این مقوله به شکل اصولی انجام گرفته باشد، ساماندهی فضای سرزمینی مطلوب تر خواهد بود و دولت ها نیز در اعمال حاکمیت سرزمینی از حیث ایجاد امنیت اجتماعی و ملی، اداره مطلوب جامعه و خدمات رسانی، موفق تر عمل می کنند. بررسی-های مختلف نشانگر آن است که اگر چه استان شدن قم باعث توسعه آن گردید، با این حال فرایند مذکور می بایست با نگاهی جامع دیده شود، چرا که در حال حاضر از نظر سیاسی، امنیتی، اجتماعی، جمعیتی، زیست محیطی، خدماتی و پدافند غیر عامل، با در نظر داشتن شرایط جغرافیایی، مذهبی و فرهنگی قم، فضای این استان دارای یک سری مسائل پیچیده ای می باشد که در همین راستا، تحلیل ساختار فضایی استان قم و بازآرایی آن، با توجه به ظرفیت های موجود و بالقوه، ضروری می باشد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه اسنادی، ابتدا محیط مذهبی- فرهنگی، اقتصادی- اجتماعی، اکولوژیکی و نیز نظام سکونتگاهی فعلی استان قم مورد مطالعه قرار گرفته و با استفاده از مدل های برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین، ساختار جدید تقسیمات کشوری در راستای عدالت جغرافیایی، تمرکز زدایی، حکمرانی متعالی و تقسیم مناسب سرزمین به واحد های کوچک تر، سه شهرستان جدید در ساختار جدید تقسیماتی این استان تعریف شده است.