انجمن مدنی

هدف: زمینه­های پیدایش و زوال نخستین انجمن کتابداران ایران (اکتا) در این مقاله بررسی شده است. نظریه فضای اجتماعی پییر بوردیو به­عنوان چارچوب نظری برای تحلیل به­کار گرفته شده است. روش/رویکرد پژوهش: اسناد و مدارک دست اول مربوط به انجمن کتابداران ایران بین سال­های 1344 تا 1360 برای به­دست آوردن داده­های پایه مورد استفاده قرار گرفت. داده­های پایه با مصاحبه با فعالان اکتا، که دسترسی به آنها میسر بود، تکمیل شد. روش تدوین تاریخ شفاهی در انجام مصاحبه­ها به­کار گرفته شد. یافته­ها: اکتا در فضای برخوردار از ثبات سیاسی و رونق نسبی اقتصادی ایران، در دهه 1340/1960م. شکل گرفت و با استفاده از منابع عمومی در اختیار وزارت تازه تاسیس آموزش عالی، فعالیت­های آموزشی و انتشاراتی خود را توسعه بخشید. تا یکسال پس از انقلاب اسلامی 1357/1979 اکتا دارای ماهیت علمی و حرفه­ای بود. اعضای تازه وارد به انجمن، بعد از انقلاب، فعالیت­های انجمن را به سمت فعالیت­های صنفی با گرایش خاص سیاسی سوق دادند. این فعالیت­های ایدئولوژیک موجب شد که بسیاری از متخصصان کتابداری از ادامه همکاری خود با انجمن دست بکشند، بودجه آن قطع شود و به­خاطر از دست دادن وجهه علمی بسیاری به آن بدبین شوند؛ تا جایی که بعد از دومین گروه عضو شورای انجمن، بعد از انقلاب، دیگر کسی داوطلب شرکت در فعالیت­های انجمن نشد و انجمن بدون اعلام رسمی منحل شد.