انجمن علمی

"در هر اجتماع علمی سازمان هایی وجود دارند که برای تقویت آن اجتماع علمی نقش های متعددی را ایفا می کنند. سازمان هایی که دست آوردهای علمی را منتشر می کنند، مراکز تحقیقاتی و انجمن های علمی از جمله این سازمان ها هستند. بررسی نقش هر یک از این ها در ساختار نظام و اجتماع علمی بخشی از حوزه کاری جامعه شناسی علم است. انجمن های علمی در این میان نقش مهمی دارند. در سال 1378 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با ابلاغ آیین نامه ای، تشکیل انجمن های علمی دانشجویی را اعلام کرد. در مدت بسیار کوتاهی، تعداد زیادی از این انجمن ها در دانشگاه ها ایجاد شد و دانشجویان زیادی به فعالیت در آن ها پرداختند. اهداف زیادی از تاسیس این انجمن ها مدنظر بوده است، لیکن در این مقاله از موضع جامعه شناسی علم به باز تعریف کارکردهای محتمل برای این انجمن های پرداخته می شود. در ضمن، به کمک مطالعه ای تجربی در سه دانشگاه تهران، مازندران و گیلان، میزان تحقق برخی کارکردهای متصور برای آن ها ارزیابی خواهد شد. "

"در مورد وضعیت اجتماع علمی در رشته های مختلف، پژوهش های اندکی در ایران صورت گرفته است. اجتماعات علمی با ایجاد فضای هنجاری و تامین کنترل اجتماعی در تکوین معرفتی و اصلاح فرایندهای آموزشی و پژوهشی نقش برجسته ای دارند. فقدان تربیت موثر دانشجویان و تولید ناچیز دانش و نیز بسیاری از نارسایی ها و کاستی های دیگر را می توان به طور مستقیم ناشی از ضعف تعاملات و ارتباطات در بین اساتید و پژوهشگران رشته های علمی دانست. این مقاله ضمن طرح نظریات جامعه شناختی در مورد اهمیت تعاملات و روابط بین کارگزاران دانش در بهبود و ارتقای فعالیت های علمی، براساس پژوهش انجام شده در میان برخی از اساتید رشته های علوم اجتماعی در تهران به توصیف وضعیت اجتماعی علمی در این رشته می پردازد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که اساتید و پژوهشگران علوم اجتماعی همکاری های پژوهشی اندکی با همدیگر دارند و ارتباطات و تعاملات بین آنها در سطوح سازمانی و انجمنی پایین می باشد"

اجتماع علمی را می توان جمع دانشمندان و محققانی دانست که مطابق قواعد و هنجارهای رسمی و غیررسمی در تعامل با یکدیگر بوده، با اجتماعات علمی دیگر در ارتباط فعال است. اجتماع علمی دارای اجزا و عناصر متنوعی می باشد که از این میان به انجمنهای علمی و ارتباطات علمی اشاره کرد.

هدف: زمینه­های پیدایش و زوال نخستین انجمن کتابداران ایران (اکتا) در این مقاله بررسی شده است. نظریه فضای اجتماعی پییر بوردیو به­عنوان چارچوب نظری برای تحلیل به­کار گرفته شده است. روش/رویکرد پژوهش: اسناد و مدارک دست اول مربوط به انجمن کتابداران ایران بین سال­های 1344 تا 1360 برای به­دست آوردن داده­های پایه مورد استفاده قرار گرفت. داده­های پایه با مصاحبه با فعالان اکتا، که دسترسی به آنها میسر بود، تکمیل شد. روش تدوین تاریخ شفاهی در انجام مصاحبه­ها به­کار گرفته شد. یافته­ها: اکتا در فضای برخوردار از ثبات سیاسی و رونق نسبی اقتصادی ایران، در دهه 1340/1960م. شکل گرفت و با استفاده از منابع عمومی در اختیار وزارت تازه تاسیس آموزش عالی، فعالیت­های آموزشی و انتشاراتی خود را توسعه بخشید. تا یکسال پس از انقلاب اسلامی 1357/1979 اکتا دارای ماهیت علمی و حرفه­ای بود. اعضای تازه وارد به انجمن، بعد از انقلاب، فعالیت­های انجمن را به سمت فعالیت­های صنفی با گرایش خاص سیاسی سوق دادند. این فعالیت­های ایدئولوژیک موجب شد که بسیاری از متخصصان کتابداری از ادامه همکاری خود با انجمن دست بکشند، بودجه آن قطع شود و به­خاطر از دست دادن وجهه علمی بسیاری به آن بدبین شوند؛ تا جایی که بعد از دومین گروه عضو شورای انجمن، بعد از انقلاب، دیگر کسی داوطلب شرکت در فعالیت­های انجمن نشد و انجمن بدون اعلام رسمی منحل شد.

هدف : ارزیابی میزان قابل اعتماد بودن واسپارگاه­های دیجیتال انجمن­های علمی جهان که به­رایگان در دسترس کاربران هستند. روش/ رویکرد پژوهش : قابلیت اعتماد هجده واسپارگاه به­وسیله ابزار « حسابرسی و تایید آرشیوهای مطمئن: معیارها و سیاهه » متعلق به مرکز کتابخانه­های پژوهشی آمریکا بررسی و طبق طرح نمره­دهی همان مرکز، میزان آن مشخص شده است. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از شاخص­های آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. یافته­ها : در سطح زیرساخت سازمانی، تنها واسپارگاه انجمن کتابداری و اطلاع­رسانی استرالیا (55/5 درصد) اطمینان­پذیری خیلی زیاد و سه واسپارگاه ( 66/16 درصد) اطمینان­پذیری خیلی­کم دارند. در سطح مدیریت اشیای دیجیتال، سه واسپارگاه (66/16 درصد) کتابخانه دیجیتال تگزاس، مرکز پژوهش­های تاریخی انجمن تاریخی کانزاس و انجمن بین­المللی کتابخانه­ها و مراکز اطلاع­رسانی آبزیان و علوم دریایی ، اطمینان­پذیری خیلی­زیاد و پنج واسپارگاه (77/27 درصد) اطمینان­پذیری خیلی­کم دارند. در سطح زیرساخت فنی، واسپارگاه انجمن کتابداری و اطلاع­رسانی استرالیا (55/5 درصد) اطمینان­پذیری خیلی­زیاد و نُه واسپارگاه (50 درصد)، میزان اطمینان­پذیری خیلی­کم دارند. نتیجه­گیری : بین امتیازات واسپارگاه­ها در سه سطح زیرساخت سازمانی، مدیریت اشیای دیجیتال و زیرساخت فنی، تفاوت معنی­داری وجود ندارد.

هدف از انجام این پژوهش، تدوین برنامه استراتژیک انجمن علمی مدیریت ورزشی می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی و روش گردآوری داده های آن از نوع توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری را کلیه اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه های دولتی شهر تهران، دانشجویان دکتری مدیریت ورزشی دانشگا ه های دولتی تهران و اعضای انجمن علمی مدیریت ورزشی تشکیل دادند (64 N=). از نتایج به دست آمده، تدوین بیانیه چشم انداز و مأموریت می باشد. نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید انجمن، شناسایی و رتبه بندی شدند و در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی قرار گرفتند که با توجه به یافته ها، موقعیت انجمن در منطقه محافظه کارانه (WO) قرار دارد. با توجه به نتایج حاصل از ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی، ماتریس سوات طراحی گردید. استراتژی هایی که از 4 بخش ماتریس به دست آمد شامل 10 استراتژی است که در انتها، برنامه عملیاتی برای هر کدام از این استراتژی ها طراحی گردید.

هدف از انجام این تحقیق بررسی چالش های پیش روی انجمن علمی مدیریت ورزشی از دیدگاه متخصصان و ارائه ی راه کارهای اصلاحی می باشد. این تحقیق بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و برحسب روش های گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه های دولتی شهر تهران، دانشجویان دکتری مدیریت ورزشی دانشگاه های دولتی تهران و همچنین اعضای انجمن علمی مدیریت ورزشی می باشد. تعداد جامعه 64 نفر و تعداد نمونه با استفاده از جدول حجم نمونه مورگان و کرجسای 44 نفر مشخص شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن توسط 10 نفر از اساتید مدیریت ورزشی و پایایی آن ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به تأیید رسید(86/0 =a). از آزمون بارتلت و آزمون KMO برای بررسی مناسب بودن چالش ها استفاده شد. در بخش آمار استنباطی به منظور رتبه بندی چالش ها از آزمون فریدمن استفاده شد. مهمترین چالش های فراروی انجمن علمی مدیریت ورزشی می توان به وجود سازمان های تقریباً مشابه با انجمن مدیریت ورزشی که موازی کاری را به همراه دارد، همچنین فرار مغزها، برگزارشدن نمایشگاه ها و سمینارها و همایش های ورزشی به خصوص در حیطه مدیریت ورزشی در سطح پایین و همچنین بهره وری پایین نیروی انسانی را اشاره کرد. برای هر کدام از هفده چالش شناسایی شده، راهکارهای عملیاتی ارائه شده است.

حفظ شرافت علم و ارتقای اخلاق علم در ایران مستلزم مشارکت کنشگران علم در تحول ساختاری نهاد علم و بهره گیری از تجربیات جهانی است. در این مقاله، با طرح سه پرسش اصلی به بررسی برنامه ها و عملکرد انجمن های علمی ایران در زمینه اخلاق علم می پردازیم؛ ازجمله اینکه انجمن های علمی برای ارتقای اخلاق علم چه فعالیت هایی انجام می دهند، بر سر راه فعالیت های خود با چه مشکلاتی روبه رو هستند، و درنهایت، این انجمن ها، در جایگاه بخشی از صاحبان نفع و نفوذ علم در ایران، برای ارتقای اخلاق علم چه پیشنهادهایی دارند. برای پاسخ به این پرسش ها، پیمایشی با استفاده از پرسش نامه و طرح پرسش های باز در میان انجمن های علمی ایران صورت گرفت که 113 انجمن پرسش ها را پاسخ دادند و بازگرداندند. تحلیل یافته ها نشان می دهد که انجمن های علمی در ایران به مسئله مندی و ضرورت توجه به اخلاق علم اذعان دارند و پیشنهادهای آنها برای مقابله با هنجارشکنی و پیش گیری از ناراستی های علمی در سه بعد «آموزش»، «الگوسازی حرفه ای» و پی گیری «تغییرات ساختاری و سازمانی» درخور توجه است، اما تحقق این اهداف مستلزم وجود ساختار پشتیبان، امکانات لازم برای پیش گیری از هنجارگریزی، مجازات هنجارگریزان و ازهمه مهم تر صیانت از استقلال انجمن های علمی است، مسئله ای که با توجه به ماهیت انجمن های علمی ایران و جایگاه ساختاری آنها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به سادگی ممکن نیست.

تدوین و اجرای مرام نامه ها و منشورهای اخلاق حرفه ای علم از ضروری ترین و بدیهی ترین اقدامات انجمن های علمی در ترویج اخلاق علم است که معمولاً در چارچوب رشته و فعالیت علمی موردنظر تدوین می شوند. این مقاله با تمرکز بر نمونه ای از مرام نامه های انجمن های علمی در جهان درپی پاسخ به این پرسش است که اصول اخلاق حرفه ای میان انجمن های علمی کدام است؟ و انجمن های علمی بر سر چه اصولی وفاق دارند و این وفاق به چه میزان است؟ برای پاسخ به پرسش های پیش گفته با روش تحلیل محتوای کیفی و کمی متن، به بررسی 235 کد اخلاق حرفه ای مندرج در مرام نامه 28 انجمن علمی پرداختیم. یافته ها نشان داد، باوجود اینکه کدنامه های اخلاق حرفه ای انجمن ها از ساختار چندگانه و متنوعی برخوردارند، درمجموع و با فراوانی متفاوت کدهای اخلاق حرفه ای دربرگیرنده20 کد اصلی هستند. فرهنگ هر رشته علمی متناسب با ماهیت رشته و موضوع آن بر تعیین اصول اخلاق حرفه ای و تناسب رشته با مواردی که از حرفه ای های آن رشته انتظار می رود تأثیر می گذارد. در میان انجمن های علمی بر سر برخی کدها توافق بیشتری وجود دارد، آن ها را «کدهای وفاق» می نامیم این کدها هسته اصلی مرام نامه را شکل می دهند. از آن سو کدهای متنوع و خاصی داریم که آن ها را «کدهای تمایز» می نامیم، این کدها حسب تنوع فرهنگ رشته شکل گرفته است. درمجموع کشف نیمرخ کدهای اخلاق حرفه ای در سطح جهانی دستاورد اصلی این پژوهش است.

علی رغم خصوصیت جهانی علم و تبعا توسعه علمی، در ایران به طور کلی مفهوم توسعه در قالب الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مطرح شده و بر همین اساس انجمن های علمی نیز که در خدمت توسعه علم هستند باید در جهت خصوصیات اسلامی و بومی جامعه ایران باشند. نظر به اشتراکات توسعه به گونه ای که در غرب مطرح شده و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در وجوه مادی مانند رفاه اجتماعی، حضور انجمن های علمی ایرانی در مجامع بین المللی می تواند تسهیل کننده جذب علوم و فنون و تسریع پیشرفت در چارچوب ایرانی اسلامی باشد اما از طرف دیگر در رابطه با حضور انجمن ها در مجامع بین المللی چالش هایی نیز در رابطه با مبانی نظام جمهوری اسلامی، که در اسناد بالادستی از جمله سند چشم انداز بیست ساله انعکاس یافته اند، وجود دارد. از جمله اینکه قرار گرفتن انجمن ها در معرض هژمونی فرهنگ و تمدن غرب در مسیر انتقال علم می تواند این انجمن ها را از چارچوب ایرانی اسلامی خارج کند. در مجموع در اسناد بالا دستی برای جذب علم و فناوری از مراکز تولید آن و در عین حال حفظ خصوصیات بومی جامعه ایران تلاش شده است.  این مقاله به نقش انجمن های علمی ایران در انتقال تجارب و دانش متمرکز است، روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای است.