پژوهش های روانشناسی اسلامی

پژوهش حاضر با هدف بررسی شخصیت مقاوم در برابر استرس بر اساس منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش، تحلیل کیفی محتوای متون دینی بود که برای فهم و استنباط آموزه های روان شناختی از متون دینی کاربرد دارد. کلیدواژه اصلی این پژوهش واژه «عزیز» و مشتقات آن در منابع اسلامی بود. یافته های پژوهش نشان داد عزیز با دو واژه «الهُونُ و الهَوانُ» و «الذُّلُ، و الذّلیل» در تقابل معنایی، و با واژهای «ثبات قدم»، «صبر» و «استقامت» شمول معنایی دارد. با بررسی وتحلیل آیا ت و روایات با ریشه عزز ومشتقات آن مشخص شد؛ سازه عزیز یک رگه شخصیتی مرکب از ابعاد شناختی، هیجانی و رفتاری است که از مؤلفه های ۱. تعهد و پایبندی مذهبی 2. جرأت ورزی عاقلانه 3. مهار هیجانی 4. روابط مثبت 5. انگیزش مثبت 6. هوشمندی و زیرکی و 7. صلابت و نیرومندی تشکیل شده است. اعتبار یافته های پژوهش، از سه روش خود بازبینی محقق، چک کردن به وسیله همکاران و تایید پذیری نظری سنجیده شده است. بر اساس یافته های این پژوهش شخصیت عزیز با اتکا به قدرت لایزال الهی در مقابل انواع فشار ها و سختی ها و استرس ها با صلابت و قدرتمند ظاهر شده و با توانمندی های خود بر آنها فائق می شود

این پژوهش با هدف بررسی نقش تعدیل گر خردورزی در رابطه بین مرزهای بیرونی خانواده و کیفیت استفاده از فضای مجازی انجام شد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه ی آماری شامل طلاب متأهل حوزه علمیه قم بوده است. از جامعه ی مذکور 128 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. برای گردآوری داده های پژوهش، از پرسشنامه مرزهای بیرونی خانواده هوشیاری، مقیاس خردمندی ۲۱ سؤالی اشمیت، مالدون و پاندرز و پرسشنامه فضای مجازی تقییان و صفورایی استفاده شد. نتایج با استفاده از روشهای آماری ضریب همبستگی و رگرسیون سلسله مراتبی تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که: الف) بین متغیر مرزهای بیرونی خانواده و کیفیت استفاده از فضای مجازی رابطه منفی معنی دار وجود دارد. ب) بین متغیر استفاده نامناسب از فضای مجازی و خردورزی خانواده رابطه منفی معنی دار وجود دارد. ج) خردورزی در رابطه بین دو متغیر استفاده نامناسب از فضای مجازی و مرزهای بیرونی خانواده نقش تعدیل کننده دارد.

قرآن کریم دستورالعمل زندگی بشر تا روز رستاخیز است و لذا باید همواره پاسخگوی نیازهای وی باشد. لازمه این غرض، جامعیت و جاودانگی این کتاب است که هر دو لازمه خاتمیت نبوت می باشند. استنطاق به معنای "عرضه سوالات به قرآن و دریافت پاسخ" امری فراتر از تفسیر ترتیبی، تفسیر قرآن به قرآن، و تاویل قرآن است. پژوهش حاضر با هدف به دست آوردن دیدگاه قرآن در مورد عوامل آرامش خانواده با روش توصیفی – تحلیلی انجام شد. بدین منظور عوامل آرامش خانواده براساس رویکردها و مدل های معتبر در روان شناسی استخراج، مقوله-بندی و بر قرآن عرضه گردید تا دیدگاه قرآن در این زمینه به دست آید. نتایج پژوهش نشان می دهد که آیات بسیاری در قرآن مرتبط با موضوع پژوهش هستند. عواملی که درباره آرامش خانواده در قرآن بدست آمد عبارتند از 13 عامل تحت عنوان 1) لباس بودن همسران برای یکدیگر 2) انس 3) موده 4) رحمه 5) حسن معاشرت 6) مدیریت مرزها 7) تامین نیازهای اولیه 8) گشایش اقتصادی 9) تمایز نقش های جنسیتی 10) مراجعه به مشاور متخصص و متعهد 11) رشد عقلی و عاطفی 12) سلامت جسمی و روانی و 13) ایمان.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کیفیت استفاده از فضای مجازی و طلاق عاطفی با واسطه های مرزهای خانواده و رضایت زناشویی، انجام شد. این پژوهش از لحاظ روش تحقیق، توصیفی- همبستگی است . جامعه آماری این پژوهش، زنان و مردان ایرانی متأهلی است که حداقل 5 سال از ازدواجشان گذشته باشد. تعداد نمونه شامل 144 نفر می باشد که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل؛ 1. پرسشنامه مرزهای خانواده هوشیاری؛ 2. پرسشنامه رضایت زناشویی جدیری؛ 3. پرسشنامه طلاق عاطفی عبدی؛ 4. پرسشنامه فضای مجازی صفورایی و تقییان بود. یافته ی اصلی پژوهش نشان داد که سه متغیر استفاده نامناسب از فضای مجازی، مرزهای خانواده و رضایت زناشویی از طریق مسیر آزمون شده، 36 درصد واریانس طلاق عاطفی را پیش بینی می کند. به این معنا که استفاده نادرست از فضای مجازی سبب ایجاد آسیب به مرزهای خانواده می شود و آسیب به مرزهای خانواده کاهش رضایت زناشویی را به بار می آورد و نتیجه کاهش رضایت زناشویی ایجاد طلاق عاطفی در زوجین است. آموزش بهره برداری بهینه، بجا و مناسب از فضای مجازی در جلوگیری از آسیب خانواده در ابعاد ساختار مرزی، رضایت زناشویی مؤثر می باشد و از طلاق عاطفی و قانونی پیش گیری می نماید.

خردمندی از مفاهیم و متغیرهای موردتوجه پژوهش های اسلام و روان شناسی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی خودمهارگری در رابطه بین خداآگاهی و خردمندی انجام شد. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی بود و جامعه آماری این پژوهش را زنان و مردان بالای 18 سال شهر تهران در سال 1399 تشکیل می دادند. از میان جامعه آماری تعداد 197 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه سه بعدی خرد آردلت (2003)، پرسشنامه خداآگاهی نورعلیزاده (1390) و مقیاس خودمهارگری رفیعی هنر (1390) استفاده شد. رابطه بین متغیرها با استفاده از ضریب همبستگی و رگرسیون خطی بررسی شد. برای بررسی نقش میانجی خودمهارگری از روش بارون و کنی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد: الف) بین خردمندی و خداآگاهی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛ ب) بین خردمندی و خودمهارگری رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛ ج) بین خداآگاهی و خودمهارگری رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛ د) 85 درصد ارتباط بین خداآگاهی و خردمندی از طریق خودمهارگری قابل پیش بینی است؛ بنابراین خودمهارگری نقش میانجی کامل در رابطه بین خداآگاهی و خردمندی را دارد. نتایج این پژوهش نشان داد تقویت خداآگاهی، از طریق ارتقاء خودمهارگری قادر است خردمندی افراد را افزایش دهد.

پژوهش حاضر با هدف ساخت پرسشنامه سنجش رفتارهای معنوی مادر براساس منابع اسلامی سامان گرفت. برای تحقق اهداف پژوهش از روش توصیفی پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق را متخصصان و کارشناسان روان شناسی اسلامی و دانش آموزان متوسطه شهر قم ساکن پردیسان تشکیل داده اند. از جامعه اول یک نمونه ۲۳ نفری و از جامعه آماری دوم نمونه ای ۳۸۸ نفری به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش حاضر را پرسشنامه «نگرش فرزند نسبت به مادر» و «پرسشنامه رفتارهای معنوی مادر» (محقق ساخته) تشکیل می دهد. پرسشنامه نهائی با 75 سوال مورد تائید قرار گرفت. روایی محتوایی سوالات با استفاده از شاخص های روائی محتوائی و ضریب نسبی روائی محتوائی مورد تائید قرار گرفت. روایی همگرا از طریق همبستگی با پرسشنامه «نگرش فرزند نسبت به مادر» ۳۳/۰ به دست آمد و روایی سازه از طریق تحلیل عامل تاییدی بر روی ۶ مؤلفه تائید شد. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ برابر با ۹۳/۰ به دست آمد. نتایج سنجش نشان داد این پرسشنامه با ویژگی های روان سنجی مناسب می تواند به منظور سنجش رفتارهای معنوی مادر مورد استفاده قرار گیرد.