مطالعات بین فرهنگی

در این مقاله‘ اعتبار سازه ای و روایی متن فارسی پرسشنامه گیبسون و دمبو (1984) برای اندازه گیری خود اثر بخشی معلمان دبیرستانها ارزیابی و تجزیه و تحلیل می شود. با استفاده از پنج مرحله ای که بوهرنستات (1984) برای ارزیابی اعتبار سازه ای وسایل اندازه گیری مشخص کرده است‘ تحلیل عاملی نتایج حاصل از 1730 دبیر دبیرستانهای شهر تبریز با روشهای چرخشی و غیرچرخشی‘ به استخراج دو عامل – که همخوانی کامل با عوامل استخراج شده در مطالعه گیبسون و دمبو (1984) و ویلفوک و هوی (1990) داشتند – منجر گردید. از این میان‘ نه گویه برای اندازه گیری بعد اثربخشی شخصی و هفت گویه برای اندازه گیری بعد اثربخشی تدریس حاصل شد. 16 گویه حاصل از این تحلیل‘ بار دیگر برای تأیید ساختار نظری سازه عنوان شده و همچنین ارزیابی روایی آن‘ مورد تجزیه و تحلیل عوامل تأییدی قرار گرفتند. سه سؤال اساسی در این تحقیق مطرح بود: اول اینکه‘ ابعاد خود اثربخشی معلمین در ایران کدام اند؟ و آیا این ابعاد در جوامعی که از لحاظ تاریخی‘ فرهنگی‘ اجتماعی‘ و نظامهای آموزشی متفاوت هستند‘ ثابت اند؟ دوم‘ چگونه ابعاد مورد بحث با نظریه (تئوری) خود اثربخشی باندورا مربوط اند؟ و سوم‘ پایداری درونی متن فارسی پرسشنامه مذکور چگونه بوده است و این متن تا چه حد باصورت انگلیسی آن همخوانی دارد. نتایج حاصله‘ حاکی از همسانی (ایزومورفیسم) بسیار زیاد متن انگلیسی با ترجمه فارسی‘ اعتبار سازه ای و روایی بسیار زیاد‘ همچنین ثبات عملکرد‘ قابلیت تکرارپذیری و بازیافت پذیری این وسیله – هم از لحاظ نظری و هم از نظر تجربی – در زمینه های تاریخی‘ فرهنگی‘ اجتماعی و آموزشی متفاوت است

فرم رجحان به فعالیتهای سیاهه کروی فردی (فرم رجحان به فعالیت های سیاهه کروی فردی) ، ابزاری جدید در زمینه سنجش تیپ های رغبت مسیر شغلی بر اساس مدل کروی مسیر شغلی است. به منظور هنجاریابی و تعیین پایایی و روایی این ابزار ، یک نمونه 451 نفری از دانش آموزان دبیرستانی(210 مرد و 241 زن) به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند تا فرم رجحان به فعالیت های سیاهه کروی فردی و رغبت سنج تحصیلی و شغلی هالند را تکمیل کنند. بنابر نتایج تحلیل به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS 16 ، به روش محاسبه همسانی درونی، با استفاده از آلفای کرونباخ، پایایی خوبی در همه مقیاس های هجده گانه مشاهده شد (70/0= min ، 86/0= max ، 79/0= m ، 04/0= SD ) ، ضرایب بازآزمایی نیز پایایی قابل قبولی را در همه زیر مقیاس ها نشان داد 71/0= min ، 77/0= max ، 75/0= m ، 02/0= SD ). محاسبه ضرایب همبستگی نمره های در زیر مقیاس های هجده گانه، روایی (از نوع سازه همگرا و واگرا، و ساختاری) مناسبی را در تمام مقیاس ها، بجز در مقیاس خدمات شخصی نشان داد . به منظور ارایه معیاری برای تبدیل نمره های خام به نمره های استاندارد T ، جدول میانگین و انحراف معیار برای تمام زیرمقیاس ها به تفکیک جنسیت ارایه شد. نتایج شواهدی را در حمایت از روایی و پایایی مقیاس ها و قابلیت سنجش رغبت های مسیر شغلی با این ابزار و همچنین مدل کروی، در مطالعات بین فرهنگی نشان داد. چند مورد پیشنهادهای پژوهشی نیز در بخش بحث و نتایج ارائه گردید.