اختلاف مذهبی

بحث و سخن درباره اعتبار خبر موثّق به دلیل فراوانی مصادیق آن در منابع حدیثی شیعه، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در یک نگاه کلی، دانشمندان شیعه را می توان به دو گروه دسته بندی کرد: گروهی باور به اعتبار حدیث موثّق دارند که این نظر خود دو دیدگاه را شامل می شود، برخی خبر موثّق را به طور مطلق و بعضی دیگر تنها موثّقاتی را که مشهور بدان ها عمل کرده اند، معتبر می دانند؛ گروه دیگر، مخالف دسته نخست، به دلیل عدم احراز شرایط ایمان و عدالت در راویِ غیرِ امامی مذهب، برای حدیث موثّق اعتباری باور ندارند. در این نوشتار، افزون بر اشاره به دیدگاه های مختلف و معتقدان هر یک، دلایل باورمندان عدم اعتبار خبر موثّق، مورد بحث و مداقه قرار گرفته و در نهایت، به این نکته اشارت رفته است که اختلاف مذهبی نمی تواند دلیل مطلق بر بی اعتباری خبر موثّق باشد.

«جرم ناشی از نفرت» مفهومی اجتماعی است که در اوایل دهه 90 میلادی به کار برده شد و مصادیق فراوان در کشورهای مختلف یافته است. این مفهوم آن دسته از جرایمی را شامل می شود که براساس نفرت موجود نسبت به دسته ای از افراد جامعه، بنابر اختلافی ایدئولوژیک یا طبیعی، با قربانی از سوی مجرم رخ می دهد. آثار مخرب اجتماعی این گونه جرایم موجب شده است اقداماتی برای از بین بردن و مقابله با آن، به خصوص در کشورهای اروپایی و آمریکا، صورت گیرد. با این حال، این اصطلاح در ادبیات حقوقی ایران واژه ای بیگانه است. این مقاله پس از ارائه گزارشی از این دسته جرایم در خارج و داخل ایران، با تقسیم عوامل به سه دسته دولت، نهادهای دینی و ایدئولوژیک، و جامعه، به تبیین تأثیر هریک در ارتکاب چنین جرایمی می پردازد و با توجه به فضای چند فرهنگی ایران و قرار گرفتن در منطقه پرآشوب غرب آسیا، راهکارهایی را پیشنهاد می نماید که می تواند مانع از تبدیل اختلاف مذهبی و قومی به نفرت و خشونت گردد.

ازدواج زن و مرد مسلمان که ملتزم به مذاهب فقهی مختلف هستند، در برخی از مسائل به خصوص احوال شخصیه، در محاکم قضایی موجب اختلافاتی می شود ازجمله  سه طلاقه کردن زوجه در یک مجلس که بر مبنای مذهب امامیه، طلاق رجعی، اما بر مبنای مشهور اهل سنت، از نوع بائن است. موضوع این پژوهش بر اساس بررسی های پژوهشگر در برخی از استان های مرزی به علت کثرت استفاده از سه طلاقه در یک مجلس و سکوت قانونگذار در این زمینه، تأثیر متفاوت طلاق (بائن و رجعی) و اینکه طلاق حقی یک طرفه، اما آثار آن بر دو طرف مؤثر است، انتخاب شده است که به بررسی و پاسخ به این پرسش می پردازد که در اجرای سه طلاقه نظر کدام یک از زوجین لحاظ می شود و بر چه مبنایی باید عمل کرد؟ از طرف مذهب شیعه یک طلاق واقع شده و بر اساس برخی از فتاوی اصلاً طلاقی محقق نشده، اما بر اساس مذهب اهل سنت سه طلاق واقع شده است. این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و نرم افزارهای مرتبط فراهم آمده، درصدد یافتن راه حلی مناسب برای این اختلاف نظر میان مذاهب است. یافته این پژوهش حاکی است که بر مبنای قاعده الزام، جایگاه حق و قاعده تسلیط و نیز برخی فروع حتی از طریق اصل احتیاط در فروج، با توجه به شرایط می توان به این مسئله پاسخ داد.