عرفی شدن فردی

مروری بر نظریه های عرفی شدن نشان می دهد که این تئوری ها کمتر به تأثیر مناسبات فزاینده جهانی بر عرفی شدن مردم جهان پرداخته اند. با توجه به این مطلب، این مقاله کوشیده است رابطه جهانی شدن فرهنگی و عرفی شدن مردم کشورهای جهان را با توجه به متغیرهای زمینه ای اثرگذار بر این رابطه مورد بررسی قرار دهد. این متغیرهای زمینه ای عبارت اند از: سنت های مذهبی غیر اسلامی، سطح توسعه یافتگی، تنوعات قومی، زبانی و مذهبی. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که جهانی شدن فرهنگی رابطه مستقیم و مثبتی با عرفی شدن مردم جهان دارد. البته با در نظر گرفتن سهم کنترلی سایر متغیرهای منتج از نظریه های رقیب (نظریه نوسازی و نظریه بازارهای مذهبی) این اثر به میزان قابل توجهی کاهش یافت. یافته های دیگر مطالعه حاکی از آن بود که اثر جهانی شدن فرهنگی در کشورهای اسلامی، اثری غیر عرفی کننده و در کشورهای غیراسلامی اثری عرفی ساز از خود نشان می-دهد. هم چنین مشخص گردید که جهانی شدن فرهنگی در کشورهایی که از نظر قومی متنوع می باشند، به نسبت کشورهایی که از نظر قومی همگون هستند، اثر عرفی کننده بیشتری دارد. مطالعه حاضر با یافته خلاف انتظاری نیز روبه رو گردید. یافته های مطالعه نشان داد که جهانی شدن فرهنگی کاملاً مخالف انتظارات نظری مطالعه، در جوامعی که از نظر مذهبی همگون می باشند، اثر عرفی ساز بسیار بیشتری به نسبت جوامع ناهمگون مذهبی دارد.

موضوع عرفی شدن از دیرباز دستمایه ی تحقیقات فراوان بوده است با این توضیح که اغلب تحقیقات برای سنجش عرفی شدن میزان دین داری جامعه را می سنجند و حالت معکوس دین داری را عرفی شدن قلمداد می کنند. اما مقاله ادعا دارد که عرفی شدن پدیده ای مستقل از دین داری است و برای سنجش آن نیز باید سنجه های مناسب احصا شوند. لذا نویسنده تلاش دارد با تحدید معنایی عرفی شدن، سطوح، ابعاد و مولفه های آن را نشان دهد. مقاله نشان می دهد که عرفی شدن در سه سطح کلان، میانه و خرد و در سه بعد اجتماعی (جامعوی)، دینی و فردی حادث می شود. عرفی شدن اجتماعی دارای سه مولفه ساختاری، فرهنگی و سازمانی است و در سه حوزه اجتماع، سیاست و اقتصاد اتفاق می افتد. عرفی شدن دینی نیز که در شکل «پذیرش ارزش ها، معیارها و قواعد عرفی» و «منفعت طلبی» نمود پیدا می کند به دو سطح کلان و میانه مربوط می باشد. عرفی شدن فردی، به عرفی شدن انگیزه ها، ارزش ها، عقاید، احساسات، شناخت ها و رفتارهای فرد اشاره دارد.