توسعه کارآفرینی

از آنجا که دانشگاه ها به عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش منابع انسانی متخصص در جامعه، نقش اساسی دارند، توجه به مقوله کارآفرینی دانشگاهی به توسعه بهتر این امر کمک می کند. شاید تغییر رویکرد دانشجویان و دانش آموختگان از کارجویی به کارآفرینی به سبب درک این مطلب است که در دنیای امروز دانش آموخته ای نسبت به سایرین دارای مزیت رقابتی است که پا را از حوزه دانش و محفوظات خود فراتر گذاشته و در حل مسایل عملی آن محدوده تخصص، مهارت داشته و موفق عمل کند. به همین دلیل است که آموزش کارآفرینی در دو حالت ساخت یافته با برنامه های آموزشی گوناگون و گاهی با صرف وقت زیاد یا کارگاه ها و سمینارهای آموزشی کوتاه مدت مورد توجه بیشتری قرار می گیرد. دانشگاه می تواند و انتظار می رود که با تکیه بر رسالت اصلی خود یعنی آموزش و پژوهش، مسیر کاربری نمودن و بهره برداری از قابلیت های ایجاد شده در دانش آموختگان را از طریق ایجاد SME های دانش بنیان هموار و رشد مداوم دانشگاه، صنعت، دولت و سایر بخش های جامعه را در همه زمینه ها عینیت بخشد. برای دست یابی به این منظور به نظر می رسد باید تغییراتی در نوع و روش آموزش و نحوه تعامل دانشگاه با صنعت انجام شود.

کارآفرینی به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی نقش اساسی درفرآیند توسعه جوامع دارد. کسب و کارهای کوچک بهترین مامن برای فعالیت های کارآفرینانه است واین امر مستلزم آن است که صاحبان و کارکنان کسب و کارهای کوچک از مهارت ها و توانایی های کارآفرینانه برخوردار باشند. دراین مقاله که مستخرج از تحقیقی میدانی است، ضمن پرداختن به برخی مفاهیم کارآفرینی،چالش ها و اهداف آموزش کارآفرینی و چرخه حیات کسب و کارهای کوچک مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه نیز ضمن تعریف مساله، سوالات پژوهش، روش تحقیق، جامعه و نمونه آماری و قلمرو تحقیق بیان شده و در بخش دیگر نیز اطلاعات حاصل از مشاهدات، مصاحبه ها و پرسشنامه تحقیق تجزیه و تحلیل شده و در پایان نیز پیشنهاداتی درباره طراحی و اجرای دوره های آموزش کارآفرینی بیان شده است.

مقوله «کارآفرینی» به عنوان موثرترین نیروی بالقوه اقتصادی در تاریخ جهان، به صورت بحث انگیری از حدود سه دهه گذشته تاکنون ظهور یافته و مطرح شده است. هم گام و هم زمان با این مقوله، پیشرفت های مشابهی نیز در زمینه «آموزش کارآفرینی» انجام شده است. پیشرفت ها و فعالیت های اخیر که در برنامه های آموزشی کارآفرینی و ایجاد کسب و کارهای جدید انجام دشه، بسیار چشم گیر و قابل توجه هستند. تعداد واحدهای آموزشی عالی (دانشگاه و دانشکده ها) که واحدهای درسی مربوط به مقوله «کارآفرینی» را ارایه می دهند از چند واحد در سال 1970 میلادی به 1600 واحد آموزشی در سال 2005 افزایش یافته است. اما این توسعه فوق العاده باعث ایجاد مشکل قانونی کردن و رسمیت دادن به این رشته از حیث علوم دانشگاهی و جامعه آکادمیک می شود. در حالی که برخی مراحل مربوط به فرآیند قانونی شدن این رشته طی چند سال گذشته به اجرا در آمده است؛ هنوز هم مشکلات دیگری پیش روی آن قرار دارد. این مقاله گرایش ها و چالش های موجود در زمینه «آموزش کارآفرینی» در قرن 21 را بررسی می کند.

در این تحقیق به طور کلی سه بعد مورد توجه است: نوع گل، مسقف یا غیر مسقف بودن سیستم کشت و ملکی یا اجاره ای بودن زمین کشت گل. در یافته های تحقیق بر توجیه اقتصادی کشت گل های زیر در مناطقی از استان قم تاکید شده است: گل رز به صورت مسقف بدون احتساب هزینه اجاره، گل مریم و میخک غیر مسقف بدون احتساب هزینه اجاره زمین، گل رز مسقف با احتساب هزینه اجاره زمین، گل داودی مسقف بدون احتساب هزینه اجاره زمین، گل مریم و میخک غیر مسقف با احتساب هزینه اجاره، گل داودی مسقف با احتساب هزینه اجاره، گل رز غیر مسقف بدون احتساب هزینه اجاره، گل باغچه ای و پتوس (گل آپارتمانی) مسقف بدون احتساب هزینه اجاره لحاظ شده اند.

مدیران کارآفرین چه ویژگی هایی باید داشته باشند. آیا مدیران همان کارآفرینان هستند، یا متفاوت از کارآ،رینان؟ چگونه باید نگرش و شخصیت آن ها را شناخت؟ نگرش سنجی یکی از روش های شناسایی این بعد از ویژگی های رفتاری است. ویژگی ها تا حدودی ریشه رفتارها هستند. این مقاله درصدد است با توجه به تنوع ویژگی های رفتاری در کارآفرینان که بر اساس تحقیقات دانشمندان این حوزه جمع بندی شده است، این ویژگی ها را در مدیران شرکت مخابرات ایران اندازه گیری کند. ویژگی هایی از قبیل انعطاف پذیری، پشتکار، عمل گرایی، ریسک پذیری، فرصت طلبی، اعتماد به نفس، قاطعیت، درون گرایی و ... که آنها را جز جدایی ناپذیر شخصیت کارآفرینان می دانند. با توجه به تنوع این ویژگی ها، 15 مشخصه از مجموع ویژگی ها انتخاب و در میان 82 نفر از مدیران شرکت مخابرات ایران توزیع و سپس تحلیل شد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که کارآفرین بودن با سابقه کار، جنسیت و پست سازمانی رابطه نداشته و همچنین میانگین نمرات به دست آمده از پرسشنامه نشان می دهد که در همه ابعاد، نمره ویژگی های مدیران بیش از متوسط نظری (2.5) و در فاصله بین 3 الی 3.3 بوده است. البته به دست آمدن اعداد یاد شده از نظر آماری نشانگر وجود ویژگی های کارآفرینی در مدیران بوده و این حقیقت نیز پنهان نیست که این ویژگی ها به صورت بالقوه است. ممکن است این ویژگی ها در عمل منجر به فعالیت ها و رفتارهای هم راستا نشود. برای مشاهده این تفاوت ها باید بالفعل بودن رفتارها و کارکردهای کارآفرینی را ارزیابی کرد.

مدیران کارآفرین چه ویژگی هایی باید داشته باشند. آیا مدیران همان کارآفرینان هستند، یا متفاوت از کارآ،رینان؟ چگونه باید نگرش و شخصیت آن ها را شناخت؟ نگرش سنجی یکی از روش های شناسایی این بعد از ویژگی های رفتاری است. ویژگی ها تا حدودی ریشه رفتارها هستند. این مقاله درصدد است با توجه به تنوع ویژگی های رفتاری در کارآفرینان که بر اساس تحقیقات دانشمندان این حوزه جمع بندی شده است، این ویژگی ها را در مدیران شرکت مخابرات ایران اندازه گیری کند. ویژگی هایی از قبیل انعطاف پذیری، پشتکار، عمل گرایی، ریسک پذیری، فرصت طلبی، اعتماد به نفس، قاطعیت، درون گرایی و ... که آنها را جز جدایی ناپذیر شخصیت کارآفرینان می دانند. با توجه به تنوع این ویژگی ها، 15 مشخصه از مجموع ویژگی ها انتخاب و در میان 82 نفر از مدیران شرکت مخابرات ایران توزیع و سپس تحلیل شد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که کارآفرین بودن با سابقه کار، جنسیت و پست سازمانی رابطه نداشته و همچنین میانگین نمرات به دست آمده از پرسشنامه نشان می دهد که در همه ابعاد، نمره ویژگی های مدیران بیش از متوسط نظری (2.5) و در فاصله بین 3 الی 3.3 بوده است. البته به دست آمدن اعداد یاد شده از نظر آماری نشانگر وجود ویژگی های کارآفرینی در مدیران بوده و این حقیقت نیز پنهان نیست که این ویژگی ها به صورت بالقوه است. ممکن است این ویژگی ها در عمل منجر به فعالیت ها و رفتارهای هم راستا نشود. برای مشاهده این تفاوت ها باید بالفعل بودن رفتارها و کارکردهای کارآفرینی را ارزیابی کرد.

هدف این پژوهش بررسی کارآفرین درون سازمانی در شرایط موجود و همچنین بررسی دیدگاه ها مدیران میانی در این زمینه، در سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان است. این مطالعه از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه که پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ (0.89) تایید شده، استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه در برگیرنده 114 نفر از مدیران میانی بوده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحت ویندوز انجام گرفته و از آ»ار تحلیلی نظیر ضریب همبستگی، مقایسه میانگین، تحلیل تشخیصی و ضریب رگرسیون چندگانه بهره گرفته شده است. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین تمام متغیرهای سازمان مورد مطالعه (نظام کنترل، تصمیم گیری، ارتباطات، خطر پذیری، تغییر، نوآوری، آموزش و تحقیق، تشکیل گروه، اهداف و پاداش سازمانی) هم درشرایط موجود و هم در ارتباط با دیدگاه مدیران همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج ضریب همبستگی همچنین بیان کننده همبستگی منفی بین میزان کارآفرینی درون سازمانی با سن و سابقه مدیریتی است. نتایج آزمون علامت نشان داد که در وضعیت موجود سازمان در ارتباط با کارآفرینی متغیرهای سازمانی مورد مطالعه غیر کارآفرینانه عمل می کند. آزمون آنالیز واریانس مشخص نمود که در شرایط موجود سازمان (کنترل، آموزش و تحقیق، مدیریت تغییر، اهداف وتصمیم گیری سازمانی) بیشترین تاثیررا بر کارآفرینی درون سازمانی خواهند داشت و نتایج آزمون تحلیل تشخیصی نیز مشخص کرد که در تشخیص مدیران کارآفرین از مدیران غیر کارآفرین متغیرهای نوآوری، پاداش، کنترل، تصمیم گیری و آموزش و تحقیق سازمانی بیشترین نقش را دارند.

هر حوزه علمی نوظهوری با چالش تشریح موضوع متمایز و قلمرو نظری – مفهومی منحصر به فرد خود یا به بیان دیگر هویت علمی مواجه است. وجه تمایز حوزه های علمی در موضوع آن ها نهفته بوده و کارآفرینی نیز به عنوان یک حوزه علمی نوظهور از این قاعده مستثنی نبوده و در جهت نیل به یک هویت علمی متمایز، ناگزیر به عبور از چالش تعریف موضوع خود به عنوان یکی از الزامات بنیادین فعالیت های هویت آفرینی است. تعریف موضوع کارآفرینی به عنوان یک حوزه علمی زمینه وبستر لازم را جهت سامان دهی به فعالیت های آموزشی، پژوهشی و مشاوره آن به خوبی فراهم می کند. وحدت بخشی به فعالیت ها به ویژه یکپارچه سازی آموزش ها و پژوهش های پراکنده بر محور موضوع کارآفرینی موجب تسریع در رشد و توسعه کارآفرینی به عنوان یک حوزه علمی نوظهور می شود. این نوشتار دیدگاه های مختلف را درباره موضوع کارآفرینی به عنوان یک حوزه نوظهور علمی برسی نموده، سپس فرصت را با نگاه فرآیندی بر اساس منطق و استدلال قابل پذیرش همگانی به عنوان موضوع متمایز و یکپارچه ساز نظریه های و چارچوب ها و در عین حال بسیار با اهمیت برای دنیای پویای معاصر ارایه می نماید. در این نوشتار جهت بررسی ونیل به هدف از روش ترکیبی استفاده می شود.