فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت

امروزه با گسترش علم و فناوری شاهد به کارگیری هوش مصنوعی در زندگی انسان هستیم. یکی از کاربردهای هوش مصنوعی، کاربرد آن در تولید چت جی پی تی می باشد.هدف از پژوهش حاضر، ارائه تحلیلی سیستماتیک از اثرات کاربرد چت جی پی تی در آموزش، بر اساس ادبیات موجود در این حوزه می باشد. برای انجام این پژوهش از روش فراتحلیل مبتنی بر بیانیه پریزما استفاده شده است و پایگاه های داده انتخاب شده وب علم، اسکوپوس،گوگل اسکولار می باشند. جستجوی ادبیات بین ماه مه و ژوئن 2023 با شناسایی اولیه 154 رکورد انجام شد که در نهایت ۱۲ مطالعه مورد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها مبین این امر بود که ادغام هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار مکمل و پشتوانه آموزشی بزرگ در فرآیند یاددهی-یادگیری، با افزایش تجارب یادگیری و تقویت تعامل بیشتر بین دانش آموزان و معلمان، تأثیر مثبتی بر فرآیند یاددهی-یادگیری دارد. البته باید این نکته را در نظر داشت که به کارگیری و اجرای موفقیت آمیز این برنامه ، مستلزم آشنایی معلمان با عملکرد آن است. در نهایت باید گفت یافته های حاصل از این پژوهش، مبنای محکمی برای تحقیقات و تصمیم گیری های آینده در مورد استفاده از چت جی پی تی در زمینه آموزش فراهم می کند.

هدف این پژوهش شناسایی قوت و ضعف برنامه چندرسانه ای دیکته یار و ارائه راهکارهایی جهت بهبود برنامه می باشد. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل مضمون بود. حوزه مورد مطالعه کلیه معلمان استفاده کننده از برنامه دیکته یار در مقطع ابتدایی شهر یاسوج درسال تحصیلی 1403-1402 بود . روش نمونه گیری هدفمند ازنوع ملاک محور استفاده شد. حجم نمونه تا رسیدن به اشباع نظری 15 نفر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. تجزیه و تحلیل داده های به شیوه آتراید استرلینگ با استفاده از نرم افزار MAXQDA12 انجام شد. یافته ها نشان داد که نقطه قوت برنامه چند رسانه ای دیکته یار شامل 18 کد سازمان دهنده و 5 کد فراگیر (نقاط مثبت برنامه برای معلم ،برای اولیا ،برای دانش آموزان ،نقاط قوت فنی و آموزشی ) می باشد. نقاط منفی برنامه شامل 36 کد سازمان دهنده و 2 کد فراگیر (محدودیت های فنی و آموزشی ) می باشد .راهکارهای بهبود برنامه شامل 9 کد سازمان دهنده و 4 کد فراگیر (حمایتی ،محتوایی ،فنی و فراگیرکردن برنامه )بدست آمد. در نتیجه برنامه چندرسانه ای دیکته یار بعنوان یک برنامه ارزان قیمت و مبتنی بر الگوهای آموزشی به منظور کاهش ضعف ها و معایبی که دارد با ارایه راهکارهای بدست آمده از این پژوهش بیش از پیش و موثرتر می توانددر سیستم های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.

قدرت ایگو و نحوه به کارگیری مکانیسم های دفاعی در برابر رویدادها و در زمان تجربه هیجانات ناخوشایند، از جمله عوامل مرتبط با تداوم رفتار خود آسیبی است. بر اساس مباحث مطرح شده و با توجه به در دسترس نبودن داده های مرتبط در این زمینه، به پیش بینی قدرت ایگو بر اساس روابط بین موضوعی و احساس تنهایی پرداخته شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم پزشکی قم در سال تحصیلی 1402-1401 در سه مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به تعداد 1034 نفر بود. روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت تصادفی ساده بود که از بین آنها تعداد 387 نفر براساس فرمول برآوردحجم نمونه کلاین با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه روان شناختی قدرت ایگو مارک استروم، سابینو، تورنر و برمن (۱۹۹۷)، پرسشنامه روابط موضوعی بل (1995)، پرسشنامه احساس تنهایی راسل و پیلوا و کورتونا (1980)) بود؛ پایایی پرسشنامه ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ به ترتیب برابر با 87/0، 95/0، 82/0 به دست آمد. در راستای آزمون فرضیه های اصلی تحقیق از الگویابی معادلات ساختاری با بهره گیری از نرم افزار LISREL و تعیین شاخص-های مجذور کای استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد قدرت ایگو می تواند بر روابط موضوعی و احساس تنهایی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم پزشکی قم نقش معنادار داشته باشد؛ همچنین روابط موضوعی از طریق قدرت ایگو اثر غیرمستقیم مثبت بر احساس تنهایی و اثر مستقیم و مثبت بر قدرت ایگو و احساس تنهایی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم پزشکی قم دارد. نتایج همچنین نشان داد مدل پیشنهادی روابط علی بین متغیرهای قدرت ایگو، روابط موضوعی و احساس تنهایی، از برازش قابل قبولی برخوردار است.

مطالعه حاضر با هدف طراحی محیط های یادگیری مبتنی بر مهارت حل مساله با رویکرد تلفیقی میان رشته ای، و تاکید بر حوزه های تربیت و یادگیری، با استفاده از چارچوب نظری الگوی برنامه درسی اکر، در درس علوم پایه سوم ابتدایی صورت گرفته است که براساس هدف، کاربردی و از منظر روش پژوهش از نوع آمیخته (کیفی- کمی) است. روش تحقیق تحلیلی- توصیفی با پیمایش نظرات متخصصان می باشد. این پژوهش در دو مرحله طراحی و اعتباریابی انجام شده است. در بخش کیفی برای طراحی فعالیت ها بر اساس چارچوب برنامه درسی اکر، با توجه به مهارت حل مساله، از روش سندکاوی اسناد معتبر علمی و مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. جامعه آماری شامل صاحبنظران، اساتید و متخصصین رشته برنامه ریزی درسی و معلمان دوره ابتدایی در سال 1402-1403 بوده که به روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 21 نفر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. تحلیل داده ها، همزمان با جمع آوری اطلاعات، بر اساس روش کیفی استراوس و کوربین انجام شده است. در بخش کمی برای اعتباریابی برنامه درسی طراحی شده از روش خودبازبینی و چک کردن به وسیله متخصصان مشارکت کننده (تکنیک کنترل اعضا) با استفاده از پرسشنامه 10 سوالی محقق ساخته استفاده شد. تحلیل داده های این بخش به روش آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزارspss5 انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با ایجاد فرصت های عملی برای یکپارچه س ازی مفاهیم میان رشته ای، معلمان می توانند زمینه یادگیری پایدار و مرتبط با زندگی واقع ی را با تقویت مهارت حل مسئله و استدلال در تمامی حوزه های تربیت و یادگیری فراهم س ازند و دانش آموزان را برای مواجهه موثر با مسائل زندگی اجتماعی آماده کرده و فرایند کسب تجربه را برای دانش آموزان شاداب کنند.

تدوین و اعتباربخشی مدل مناسب سنجش بهره وری: با رویکرد تحول دیجیتالی در فرایندهای سازمانی آموزش و پرورش استان مازندران می باشد. روش تحقیق بخش کیفی، تحلیل محتوا با مقوله بندی استقرایی وگردآوری داده ها به تعداد 12 نفر به روش مصاحبه نیمه ساختار یافته تا حصول به اشباع نظری، به شیوه غیرتصادفی و تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. در فاز دوم تحقیق با رویکرد کمی با هدف برازش الگوی مفهومی حاصل از فاز کیفی انجام گرفت با مقوله بندی استقرایی، پرسشنامه طراحی، تدوین و توزیع گردید. نتایج بخش کیفی نشان داده است ابعاد پرسشنامه سنجش بهره وری: با رویکرد تحول دیجیتالی در 5 مولفه اصلی تحول پشتیبانی دیجیتالی، تحول نیروی انسانی دیجیتالی، تحول در مدیریت دیجیتالی، تحول در نرم افزار دیجیتالی و تحول در سخت افزار دیجیتالی در سطح کوچکتر از 01/0 معنادار می باشند. در بخش کمی نیز تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که میزان بارعاملی بین سوالات پرسشنامه و متغیرهای مکنون مربوط به خود بلحاظ آماری معنادار بوده وهمچنین نتایج شاخص های برازش مدل و همچنین مقدار آلفای کرونباخ در سطح مطلوب و قابل استنادی قرار دارد. بنابراین می توان بیان کرد که میزان تحقق رویکرد تحول دیجیتالی در فرایندهای سازمانی آموزش و پرورش استان مازندران کمتر از مقدار مطلوب می باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میزان استفاده و نگرش به شبکه های اجتماعی مجازی در پیش بینی سرزندگی و رضایت تحصیلی دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را همه دانش آموزان پسر دوره اول متوسطه شهرستان راسک در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به تعداد ۲۱۵۰ نفر تشکیل داد که از بین آن ها تعداد ۳۵۶ دانش آموزان به صورت در دسترس و به شکل آنلاین به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه میزان و نگرش به استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی حجازی و همکاران (۱۳۹۵)، پرسشنامه سرزندگی تحصیلی دهقانی زاده و همکاران (۱۳۹۱) و پرسشنامه رضایت تحصیلی مطلق و همکاران (۱۳۸۷) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه هم زمان در SPSS-26 انجام گرفت. نتایج نشان می دهد که رابطه منفی و معنی داری بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با سرزندگی تحصیلی و رضایت تحصیلی وجود دارد. همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین نگرش به شبکه های اجتماعی مجازی با سرزندگی تحصیلی و رضایت تحصیلی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان مید هد که میزان استفاده و نگرش به شبکه های اجتماعی به ترتیب با 18/0- و 54/0 قادر به پیش بینی سرزندگی تحصیلی است. همچنین میزان استفاده و نگرش به شبکه های اجتماعی به ترتیب با 21/0- و 40/0 قادر به پیش بینی رضایت تحصیلی دانش آموزان است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان دریافت که میزان استفاده و نگرش به استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی تأثیر مهمی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد.

 این تحقیق با هدف بررسی نقش  فعالیت های کلاس درس در پیش بینی هیجان های تحصیلی و ارزش گذاری درونی در درس علوم تجربی دانش آموزان ابتدایی انجام شد. تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری تمامی دانش آموزان ابتدایی دوره دوم شهر نرماشیرمشغول به تحصیل در سال تحصیلی1401-1402 به تعداد 3625 نفر، که به روش نمونه گیری تصادفی ساده بر اساس فرمول کوکران 347 نفر از آنها به منظور شرکت در تحقیق انتخاب شدند. آزمودنی ها پرسشنامه راهبردهای انگیزشی پکران(2005)، هیجان های تحصیلی پینتریچ و دیگروت (1990) و  ادارک از محیط کلاس جنتری گابل و ریزا (2002) را تکمیل کردند. داده ها با ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و همبستگی کانونی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد  فعالیت های کلاس درس پیش بینی کننده منفی و معنی دار ارزش گذاری درونی است و فعالیت های کلاس درس پیش بینی کننده منفی و معنی دار ارزش گذاری درونی و فعالیت های  کلاس درس پیش بینی کننده مثبت و معنی دار هیجان تحصیلی لذت و همچنین فعالیت های کلاس درس پیش بینی کننده منفی و معنی دار هیجان های تحصیلی غرور،  اضطراب،  شرم،  خشم،  ناامیدی و خستگی و فعالیت های کلاس درس، مؤلفه های چالش، انتخاب و لذت پیش بینی کننده منفی و معنی دار ارزش گذاری درونی هستند اما مؤلفه علاقه پیش بینی کننده معنی دار ارزش گذاری درونی دانش آموزان نمی باشد. در نتیجه فعالیت های  کلاس درس از متغیرهای مهم در تکالیف تحصیلی هستند که تأکید بر آنها می توانند منجر به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در عصر هوشمندسازی باشد.