اسلام و پژوهش های روانشناختی

اختلال وسواس اختلالی است که در آن فرد مبتلا، با انبوهی از افکار سمج روبه رو می شود و مجبور است برخی کارها را بارها انجام دهد. این اختلال نمودهای مختلفی دارد که نمود تمیزکردن شایع ترین نمود در بین نمودهای وسواس-اجباری است. نمود شست وشو در جوامع اسلامی اغلب نسبت به طهارت و نجاست می باشد. در دین اسلام برخی مواد نجس شمرده شده اند، نجس بودن حکمی شرعی است که شخص مسلمان باید برای انجام بعضی عبادات از نجاسات پاک باشد، بی اطلاعی از ظرافت های این اعتقاد مذهبی زمینه ابتلای بعضی افراد را به این اختلال فراهم می کند. هدف این پژوهش بررسی علائم و نشانگان اختلال وسواس-اجباری طهارت و نجاست بر اساس منابع اسلامی است. بدین منظور این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد و نشانگان این اختلال استخراج گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بر اساس منابع اسلامی این اختلال دارای دو ملاک اختصاصی افراط در انجام دستورات شرع در زمینه طهارت و نجاست و سوگیری افراطی در فهم و درک و برداشت از دستورات شرع می باشد و نیز دارای چهار ملاک مشترک می باشد.

پژوهش حاضر باهدف مفهوم شناسی اقتدار مرد درخانواده و ساخت و اعتبار یابی پرسش نامه سنجش اقتدارمرد درخانواده، براساس منابع معتبر اسلامی، طراحی و اجرا شده است. این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از روش نمونه برداری دردسترس وبا حجم نمونه آماری200نفری انجام گرفت.یافته های پژوهش نشان داد که مردمقتدر کسی است که اقتدار را کسی به او نبخشیده است،دارای توانایی درتامین نیازهای مادی و معنوی خانوده اش هست و از خانواده اش محافظت می کند،به اندازه و به صورت میانه روی امورات زندگی اش را پیش می برد. همچنین پرسشنامه اقتدارمرد با 8مولفه و46گویه آماده شد.اعتبار پرسش نامه از دو طریق آلفای کرونباخ و دونیمه سازی مورد بررسی قرار گرفت.آلفای کرونباخ کل پرسشنامه برابر با 88/.به دست آمد.همچنین اعتبار پرسش نامه از طریق دونیمه کردن با ضریب اسپیرمن براون(780/0)وضریب دونیمه سازی گاتمن(778/0) به دست آمد.روایی بدست آمده از نظرات 8 کارشناس در مورد 46 گویه، بالای 0/75 می باشد که طبق فرمول لاوشه، روایی محتوایی لازم رانشان می دهد.ارزیابی پرسش نامه سنجش اقتدارمرد درخانواده با رویکرد اسلامی نشان داد این پرسش نامه از روایی و اعتبار مطلوب برخوردار است؛ از این رو، می توان از آن درحیطه های تحقیق و درمان استفاده کرد.

هدف از پژوهش حاضر، طراحی بسته آموزشی صفات ثبوتی خداوند و اثربخشی آن بر ابعاد اضطراب مرگ دانش آموزان نوجوان بود. روش پژوهش حاضر، در بخش کیفی، استفاده از تحلیل مضمون و تعیین روایی محتوایی بر اساس دیدگاه والتز و باسل و در بخش کمی، روش آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل در مقطع متوسطه اول در سال تحصیلی 1402-1401 بود که با استفاده از نمونه گیری در دسترس تعداد 40 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفری، یک گروه آزمایشی و یک گروه گواه، گمارده شدند. گروه آزمایش هشت جلسه 45 دقیقه ای بسته آموزشی صفات ثبوتی را دریافت اما گروه گواه مداخله ای را دریافت نکرد. هر دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون به مقیاس اضطراب مرگ تمپلر پاسخ دادند. داده های به شیوه تحلیل کوواریانس تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که آموزش بر اساس صفات ثبوتی بر ابعاد اضطراب مرگ شامل ترس از مردن و افکار مربوط به مرگ اثر مثبت و معنی دار داشته است (p<00/5) اما بر مولفه های ترس از درد و بیماری ، ترس از کوتاهی زمان و زندگی و ترس از آینده معنی دار نبوده است.

بر اساس پژوهش ها افرادی که از شیوه حل تعارض سازنده در روابط بین فردی استفاده می کنند از سلامت روان شناختی بالاتری برخوردارند. باور بنیادین محقق در طراحی الگویی از سبک های حل تعارض مؤثر است. ترسیم الگوی حل تعارض در روابط بین فردی زمانی کارآمد است که بر اساس مبانی اسلامی باشد. این پژوهش باهدف شناسایی مبانی حل تعارض با استفاده از دو روش معناشناسی زبان و تحلیل محتوای کیفی انجام شد. با تشکیل حوزه معنایی تعارض در روابط بین فردی، 23 مفهوم اولیه شناسایی شد. در مرحله جمع آوری مستندات، روایات با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع موردبررسی قرار گرفت. داده ها با دو معیار ضعف کتب و عدم ارتباط مفهومی غربال شدند. تحلیل نهایی روایات با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی سیه و شانون (2005) به شیوه تحلیل محتوای قراردادی و سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که برای ساخت الگویی با سبک های حل تعارض مبتنی بر اندیشه اسلامی ضروری است بر اساس مبانی درونی (امکان وقوع تعارض و حل آن، گرایش های متعارض، حب ذات، عدم تأمین همه نیازها، خودمهارگری، حق مداری و خواست خدا) و مبانی بیرونی (حفظ انسجام بین فردی، تفاوت های فردی، مطلوبیت صلح، آخرت گرایی) باشد.

مقدمه : با توجه به نقش امور معنوی و مذهبی در نظم جویی شناختی هیجان، پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش خداپنداره/ خداپنداشت و خودپنداره/ خودپنداشت در پیش بینی راهبردهای سازگارانه و ناسازگارانه نظم جویی شناختی هیجانی انجام شد.روش : روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. شرکت کنندگان شامل 250 نفر از دانشجویان دانشگاه شاهد که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های خداپنداره – خودپنداره برای مداخلات معنوی و پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند.نتایج : نتائج حاصل همبستگی نشان می دهد که بین متغیرهای خداپنداره/خداپنداشت و خودپنداره/خودپنداشت و نظم جویی شناختی هیجان، همبستگی معنادار وجود دارد و رگرسیون چندگانه هم نشان می دهد که این مدل رگرسیونی 17.7 درصد از تغییرات واریانس راهبردهای سازگارانه نظم جویی شناختی هیجان و 15.5 درصد از تغییرات واریانس راهبردهای ناسازگارانه نظم جویی شناختی هیجان را پیش بین می کند.بحث و نتیجه گیری : نتائج نشان می دهد که خودپنداشت در جهت مثبت و خودپنداره در جهت منفی، راهبردهای سازگار نظم جویی شناختی هیجان را به صورت معنادار پیش بینی می کند. هم چنین خداپنداشت و خودپنداشت در جهت منفی و خداپنداره و خودپنداره در جهت مثبت راهبردهای ناسازگار نظم جویی شناختی هیجان را به صورت معنادار پیش بینی می کند.

این پژوهش با هدف پیش بینی تمایزیافتگی خود براساس ابعاد شخصیت و دینداری در افراد متاهل شهر قم در سال 1401 انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی...بود. ابتدا پرسشنامه ها در فضای مجازی در بستر تلگرام و ایتا در اختیار جامعه آماری قرار داده شد و تعداد 364 نفر با نمونه گیری دردسترس، به پرسشنامه ها پاسخ دادند. به منظور اجرای پژوهش حاضر از سه پرسشنامه استاندارد تمایز یافتگی خود اسکورن و فریدلندر(DSI.) و پرسشنامه ی ویژگی های شخصیت نئو فرم کوتاه (NEO-FFI) مک کری و کاستا و پرسشنامه دینداری گلاک و استارک (CRS) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش رگرسیون چندگانه انجام شد. یافته ها نشان داد که بین تمایزیافتگی خود با تمام ابعاد شخصیت و بین تمایزیافتگی خود با نمره کل دینداری و زیرمقیاس های عاطفی، پیامدی و مناسکی ارتباط معناداری وجود دارد. تحلیل رگرسیون نشان داد که همه ابعاد شخصیت به جز گشودگی به تجربه و نمره کل دینداری و زیرمقیاس های عقائدی، عاطفی و پیامدی می توانند پیش بینی کننده تمایزیافتگی خود باشند.