دانش تفسیر سیاسی

دانش تفسیر سیاسی

دانش تفسیر سیاسی سال دوم زمستان 1399 شماره 6

مقالات

۱.

بررسی ابعاد سه گانه مسئولیت حمایت در قبال بحران یمن

کلیدواژه‌ها: ین مسئولیت حمایت حقوق بشر شورای امنیت یمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۴۶
اِعمال تعهّد یا مسئولیت مبتنی بر ابعاد تحلیلی و مراحل سه گانه پیشگیری، واکنش و بازسازی برای حمایت از احقاق حقوق افراد یا جامعه ای با دارا بودن شرایط خاص سیاسی و استراتژی، این قابلیت را دارد که سیاست های لازم را برای ایجاد موقعیت حاصل از صلح پایدار فراهم سازد. ین مسئولیت حمایت در حقوق بین الملل در سال 2001 مطرح شد و در سال 2005 در نشست سران در مجمع عمومی سازمان ملل موردقبول کشورها قرار گرفت. مفهوم مسئولیت حمایت یک هنجار حقوق بشری جدید برای آغاز مسئولیت جامعه بین المللی جهت جلوگیری و توقف کشتارجمعی، جنایات جنگی است. هدف پژوهش حاضر گردآوری به روش توصیفی-تحلیلی بررسی مراحل سه گانه مسئولیت حمایت بحران یمن با این پرسش است که در راستای ابعاد سه گانه مسئولیت حمایت چه اقداماتی در قبال بحران یمن صورت گرفته است؟ با عنایت به میزان تحولات حاصله در یمن زمینه دخالت قدرت های همسایه در این کشور از معضلاتی است که از ایجاد فاصله بین دستگاه حاکمه و افراد ذی حق جامعه موجب شده است. اتحاد نیروهای دارای گرایش های فکری و عقیدتی همگرا نقش زیادی در تقویت مبنای مقاومت در مقابل تهدیدات دخالت بیگانگان ایفا می نماید.
۲.

دیپلماسی رسانه ای و نقش شبکه های اجتماعی مجازی

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی رسانه فضای مجازی شبکه اجتماعی ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
دیپلماسی رسانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای مبادلات سیاسی و تعامل بین کشورها در سطح جهانی محسوب شده و بخش مهمی از دیپلماسی عمومی کشورهای قدرتمند جهان را به خود اختصاص داده است. رسانه های اجتماعی به عنوان بستر تعاملات اجتماعی و سیاسی نقش یگانه ای در توسعه و رشد دیپلماسی رسانه ای داشته اند. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش شبکه اجتماعی در شکل گیری دیپلماسی فضای مجازی است. در این تحقیق از روش کیفی تئوری داده بنیاد استفاده شده است. جمع آوری اطلاعات با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته و مسئله محور بوده و به این منظور با 10 نفر از اساتید دانشگاه در حوزه علوم سیاسی و ارتباطات و کارشناسان روابط بین الملل در خصوص تأثیر فضای مجازی و با اشاره به یکی از این شبکه ها (توییتر) مصاحبه انجام گرفته و داده ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شده است. مدل نهایی تحقیق شامل موقعیت، کاربران، عوامل توسعه ای، فرصت در حوزه عمومی، فرصت در حوزه دیپلماسی داخلی، فرصت در دیپلماسی خارجی، تهدیدات رسانه ای دیپلماسی، مزایا و چالش ها است. یافته های تحقیق نشان داد که به دلیل ظرفیت سیاسی و اجتماعی بالای شبکه اجتماعی توییتر، شتاب در اطلاع رسانی و انتقال اطلاعات و برتری نسبی نسبت به شبکه های اجتماعی دیگر، نقش و تأثیر آن در دیپلماسی رسانه ای ایران به شدت محسوس و قابل توجه است.
۳.

بحران نقض حقوق بشر در میانمار و بازخوانی ابزارهای بازدارنده و نقش ارکان سازمان ملل متحد در آن

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر بحران میانمار نقض صلح و امنیت بین المللی سازمان ملل متحد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸
نقض حقوق بشر و جنایت علیه بشریت امروزه در زمره نقض صلح و امنیت بین المللی قلمداد می شود که در پاسخ ابزار و راهکارهای متعددی نظیر ین مسئولیت حمایت، مجمع عمومی، شورای امنیت، ین مسئولیت حمایت، مجمع عمومی و شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد تدارک دیده و در بسیاری از موارد نقض حقوق بشر و جنایت علیه بشریت نظیر روآندا، سومالی، بالکان، کوزوو و لیبی از این ابزار استفاده شده است. در پرونده جنایت مردم مسلمان میانمار که وضعیت نقض حقوق بشر در این کشور به مراتب شدیدتر و ازنظر مدت زمان، به مراتب طولانی تر از این موارد بوده جامعه جهانی به دلایل گوناگون و مختلف هیچ گونه اقدام عملی از سوی شورای امنیت علی رغم وجود گزارش های دبیر کل و شورای حقوق بشر و سایر ارکان تابعه سازمان ملل متحد نشان نداده است. این پژوهش به روش تحلیلی توصیفی و گردآوری شده به روش کتابخانه ای ضمن بررسی بحران میانمار و صلاحیت حقوقی دخالت شورای امنیت به دنبال پاسخ به این پرسش است که میزان صلاحیت شورای امنیت در بحران میانمار برای اعمال زور از سوی شورای امنیت چیست؟ فرضیه مقاله این است که بحران میانمار با توجه وقایعی که در آن اتفاق افتاده است به عنوان نقض صلح و امنیت بین المللی شناخته شده و قابلیت اعمال زور از جانب شورای امنیت را دارا است.
۴.

چگونگی تاثیر شبکه های مجازی اجتماعی برکاهش خشونت در میان جوانان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و دانشگاه علامه طباطبایی)

کلیدواژه‌ها: شبکه های مجازی اجتماعی خشونت ارزش های اجتماعی ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۳۸
تحقیق حاضر با هدف نقش شبکه های مجازی اجتماعی برکاهش خشونت در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و دانشگاه علامه طباطبایی بررسی و انجام شده است. روش تحقیق تحلیلی-توصیفی است با رویکرد آمیخته (کیفی-کمی) است. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی خبرگان مجتمع دانشگاهی ولایت و در بخش کمی، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و دانشگاه علامه طباطبایی هستند. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین و به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن به صورت روایی محتوا و با مراجعه به نظر 5 نفر از خبرگان و اساتید فن بررسی و تایید گردید. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بررسی شد که نتایج نشان می دهد ضریب آلفا بیشتر از مقدار ملاک 7/0 است لذا پرسشنامه از پایایی مناسب برخوردار است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای لیزرل و SPSS20 انجام شده است. نتایج نشان می دهد که مولفه های شبکه های اجتماعی شامل بعد فرهنگی، بعد ارزش های اجتماعی، بعد ارتباطات و بعد ایدئولوژیک می توانند با مدیریت سیاست گذاری فضای مجازی توام با افزایش سواد رسانه ای از طریق انسجام بخشی، هویت بخشی، پرورش شخصیت مدنی و سازگاری جوانان دانشجو موجبات دوری آنها از خشونت را فراهم آورد.
۵.

واکاوی جامعه شناختی پارادایم های توسعه نیافتگی ایران در دوره ی قاجاریه

کلیدواژه‌ها: استبداد پارادایم توسعه نیافتگی تحت الحمایگی تیول داری قاجاریه مداخله ی خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۴۵
این پژوهش کیفی با روش پارادایمی مترصد پاسخ به این سؤال است که پارادایم های توسعه نیافتگی ایران در دوره قاجاریه چه بوده است؟ یافته پژوهش نشان می دهد که ایران در عصر قاجار در عرصه ی خارجی با پارادایم مداخله ی خارجی و پارادایم تحت الحمایگی روبرو شد. در این دوران با عهدنامه های گلستان، ترکمان چای، آخال، پاریس و همچنین عهدنامه های 1907 م و 1919 م ، عملاً استقلال سیاسی و اقتصادی نفی گردید؛ که برآیند این نفی پارادایم امتیازدهی بود. اما در عرصه ی داخلی پارادایم های جمعیت، شهرنشینی، مالکیت، طبقه، ناامنی، غیر انباشتی، استبداد، امتیازدهی، مهاجرت، قحطی و تیول داری زمینه ی توسعه نیافتگی آن را رقم زد؛ زیرا اولاً. پارادایم جمعیتی ایران در این دوره نه تنها براثر مؤلفه هایی چون قحطی، جنگ و مهاجرت کاهش یافت، بلکه نودوپنج درصد آن، در بی سوادی محض به سر می برد؛ دوم اینکه پارادایم شهرنشینی در عصر قاجاریه توسعه پیدا نکرد، زیرا ترکیب جمعیتی ایران، ایلیاتی بود؛ سوم اینکه پارادایم مالکیت، طبقه، ناامنی و نا انباشتی، در این عصر شکل نگرفت زیرا زمین های قاجاری از نوع سلطنتی، تیولی، وقفی و بایر بودند. چهارم؛ طبق پارادایم استبداد و تیول داری، شاهان قاجاریه معتقد بودند چون سلطنت بازور شمشیر به دست خاندان آن ها افتاده است می بایست همانند یک مملکت تسخیرشده با مردم رفتار کرد و تا آنجا که امکان دارد، باید از آن ها مالیات گرفت. بنابراین پارادایم های مطروحه در کنار یکدیگر قرار گرفتند و توسعه نیافتگی جامعه ی ایران را در این دوران رقم زدند.
۶.

نسبت صلح عادلانه با مکتب شهید سلیمانی و جبهه مقاومت

کلیدواژه‌ها: شهید سلیمانی جبهه مقاومت صلح عادلانه روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۳۸۱
تلاش ها و مجاهدت های شهید سلیمانی در قالب سپاه قدس و جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا در برابر تجاوز، ظلم و بی عدالتی قدرت های استکباری بدون شک یکی از عناصر صلح ساز و ثبات ساز منطقه با تکیه بر نظریه استقرار صلح عادلانه به ویژه در منازعه فلسطین و اسرائیل و مقابله با نیروهای افراط گر، خشونت طلب و تروریست داعش و تکفیری بوده است. شهید بزرگوار در تداوم تقویت جبهه مقاومت و ایجاد صلح عادلانه که از آن تعبیر به صلح حقیقی می شود، ضمن تقویت نیروهای مقاومت در لبنان و فلسطین برای احقاق حقوق خود در برابر تجاوزات رژیم اشغالگر قدس، با ظهور داعش در منطقه و جنایات و خشونت های غیرقابل باور آن، با دعوت مقامات رسمی سوریه و عراق و تائید رهبری معظم انقلاب اسلامی برای کمک به این کشورها اقدام کرد و نقش اساسی در ریشه کردن تروریسم و داعش در منطقه و برقراری مجدد صلح و ثبات در عراق و سوریه داشت و در مسیر استقرار صلح عادلانه در منطقه جان خویش را فدا کرد. جهاد درراه خدا و مقابله با ظلم و بی عدالتی و استقرار صلح حقیقی (صلح عادلانه) هدف اصلی رویکرد شهید سلیمانی بود که از آن به عنوان "مکتب شهید سلیمانی" نام برده می شود. در این مقاله، با روش تحلیلی و توصیفی تلاش است تا به این سؤال پاسخ داده شوکه نسبت نظریه صلح عادلانه به عنوان یک نظریه متعلق به اندیشمندان مسلمان در حوزه روابط بین الملل با جبهه مقاومت و مکتب شهید سلیمانی چیست؟
۷.

تأثیر بنیان های اجتماعی و سیاسی جامعه مدنی سنتی بر عملکرد احزاب سیاسی در ایران (1357- 1285)

کلیدواژه‌ها: احزاب جامعه مدنی سنتی توسعه سیاسی امنیت سیاسی تجدد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۸۵
هدف از پژوهش حاضر، بررسی جامعه مدنی سنتی بر عملکرد احزاب سیاسی در ایران از مشروطه تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی است. در این راستا سؤال اصلی تحقیق این است که تأثیر بنیان های اجتماعی و سیاسی جامعه مدنی سنتی بر عملکرد احزاب سیاسی در ایران چیست؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران بیانگر وجود شرایطی است که بر شکل گیری و عملکرد احزاب سیاسی در ایران تأثیرگذار بوده است. مهم ترین زمینه سیاسی وجود حکومت مستبدان و قدرتمندان و ممانعت از شکل گیری نهادهای مدنی در طی تاریخ بوده است. بر همین اساس از یک سو نهادینگی و پذیرش تحزب، به عنوان نهادی مدرن، در بخش سنتی جامعه ایرانی با دشواری هایی نیز همراه بوده و از سوی دیگر بدبینی و ناآگاهی عمومی نسبت به جایگاه احزاب هم مانع رشد تحزب در ایران شده است که از دلایل این بدبینی ها می توان به فقدان همسویی عملکرد احزاب با سنن، آداب و اعتقادات عمومی و مذهبی، نبود طبقه اجتماعی در ایران، وابستگی به اجانب و بی توجهی به خواست عمومی و منفعت طلبی گروهی و حزبی در عمل اشاره کرد.
۸.

بررسی ابعاد سه گانه مسئولیت حمایت در قبال بحران یمن

کلیدواژه‌ها: ین مسئولیت حمایت حقوق بشر شورای امنیت یمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۱۶۱
اِعمال تعهّد یا مسئولیت مبتنی بر ابعاد تحلیلی و مراحل سه گانه پیشگیری، واکنش و بازسازی برای حمایت از احقاق حقوق افراد یا جامعه ای با دارا بودن شرایط خاص سیاسی و استراتژی، این قابلیت را دارد که سیاست های لازم را برای ایجاد موقعیت حاصل از صلح پایدار فراهم سازد. ین مسئولیت حمایت در حقوق بین الملل در سال 2001 مطرح شد و در سال 2005 در نشست سران در مجمع عمومی سازمان ملل موردقبول کشورها قرار گرفت. مفهوم مسئولیت حمایت یک هنجار حقوق بشری جدید برای آغاز مسئولیت جامعه بین المللی جهت جلوگیری و توقف کشتارجمعی، جنایات جنگی است. هدف پژوهش حاضر گردآوری به روش توصیفی-تحلیلی بررسی مراحل سه گانه مسئولیت حمایت بحران یمن با این پرسش است که در راستای ابعاد سه گانه مسئولیت حمایت چه اقداماتی در قبال بحران یمن صورت گرفته است؟ با عنایت به میزان تحولات حاصله در یمن زمینه دخالت قدرت های همسایه در این کشور از معضلاتی است که از ایجاد فاصله بین دستگاه حاکمه و افراد ذی حق جامعه موجب شده است. اتحاد نیروهای دارای گرایش های فکری و عقیدتی همگرا نقش زیادی در تقویت مبنای مقاومت در مقابل تهدیدات دخالت بیگانگان ایفا می نماید.