مطالعات دین پژوهی

مطالعات دین پژوهی

مطالعات دین پژوهی سال چهارم بهار و تابستان 1399 شماره 7

مقالات

۱.

نقش دعا در دفع و رفع عوارض مترتب بر بحران کرونا

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دعا دفع رفع بحران کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶۸ تعداد دانلود : ۳۸۲
دعا در متون دینی به عنوان یکی از راه های ارتباط با خدا مورد تأکید قرار گرفته و در برخی آیات قرآن، به عنوان نوعی عبادت از آن یاد شده است. از طرفی انسان ها در هنگامه شدت گرفتن امواج بلا و قطع امید از اسباب عادی، فطرتاً و ناخودآگاه به استمداد از خدا متمایل گردیده و متضرّعانه او را می خوانند. در این میان، یکی از پیشامد هایی که به صورت ناگهانی و فزاینده، جهان پیرامون ما را مورد تهدید قرار داده و با به خطر انداختن سلامتی افراد، آرامش و امنیت روانی آنان را سلب نموده، بحران کرونا است. مقاله حاضر با روش تحلیلی- استنباطی بر آن است تا با بررسی متون دینی در موضوع دعا، ضمن تبیین آثار مختلف آن بر فرد و جامعه، از ظرفیت های دعا در دفع و رفع عوارض ناشی از بحران کرونا پرده برداشته و آن را به عنوان یکی از اقدامات اساسی در مدیریت این بحران پیشنهاد دهد. ایجاد سلامت جسمانی، آرامش روانی، افزایش روحیه امید، توجه انسان به ناتوانی و عجز خویش و زودن غبار تیرگی از روحیه توحیدی انسان ها از مهم ترین نتایج این بررسی شناخته شده است.   
۲.

تأثیر الگو در تربیت عبادی کودک

کلیدواژه‌ها: الگو تربیت تربیت عبادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۸۶۷
در دین اسلام به تربیت دینی و به ویژه تربیت عبادی کودکان تأکید بسیاری شده است تا زمینه دست یابی کودکان به مراحل عالی کمال انسانی فراهم شود. پژوهش حاضر روش الگویی و تأثیر آن در تربیت عبادی کودکان را بررسی می کند. این پژوهش به روش توصیفی–تحلیلی نوشته شده است. والدین و مربیان الگویی مناسب برای آشنایی کودکان در انجام اعمال عبادی معرفی شده اند. در این تحقیق مواردی از مراحل تمرین و آماده کردن کودکان شامل زمینه سازی برنامه های عبادی و انجام آنها در مقابل چشم کودکان و آموزش مسائل عبادی به آنها بیان شده است. در انتها نیز روش های تربیت عبادی کودکان شامل روش رفق و مدارا، عدم تحمیل عبادات، تداوم و استمراربخشی و روش تشویق و تنبیه بیان شده است.
۳.

تطبیق قواعد تفسیری بر تفسیر آیت الله فاضل لنکرانی رحمه الله علیه از آیه تطهیر

کلیدواژه‌ها: قواعد تفسیر آیه تطهیر فاضل لنکرانی (ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۳۸۸
مفسّران در علم تفسیربرای کشف مراد خداوند متعال از آیات قرآن نیازمند قواعد خاصّ تفسیری می باشند. به هر میزان مفسر از قواعد بهره ببرد تفسیر او از خطا در کشف مراد خداوند مصون خواهد بود. آیه تطهیر از جمله آیات مهم و اختلافی میان شیعه و اهل سنّت است که یکی از محورهای اختلاف را می توان در بهره مندی از قواعد تفسیر در میان مفسّران جست و جو کرد. در این نوشتار قواعد تفسیر در تفسیر آیه تطهیر در کتاب اهل البیت آیت الله فاضل لنکرانی(ره) تبیین می شود و  با استفاده از منابع کتابخانه ای و با شیوه تحلیلی   توصیفی در صدد تطبیق قواعد در تفسیر آیه می باشد. مهم ترین قواعد به کار رفته عبارتند از: توجه به قرائن متّصل لفظی و غیر لفظی ، توجه به قرائن منفصل، لزوم کاربرد علم و علمی،توجه به قواعد ادبیات عرب، توجه به مفاهیم کلمات در زمان نزول، قاعده تمایز و معنای حقیقی لفظ از غیر آن.
۴.

عموم وخصوص از دیدگاه شیخ مظفر وخضری بک

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عام خاص مخصص عموم خصوص تخصیص اصول فقه مقارن فقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۵۹۱
دراین نوشتار ،به منظور دستیابی به  نقاط اشتراک و افتراق  و بررسی  ابزارهای متفاوت استنباط این دو فقیه  به مطالعه تطبیقی  دیدگاه شان در موضوع عام وخاص پرداخته شده است .با بررسی های به عمل آمده  عمده ترین وجوه اشتراک،  در تعریف از عام ، عدم جواز  عمل به عام قبل از فحص از مخصص ، شمولیت الفاظ عام به وضع ، حجیت عام مخصص  است  ودر  تخصیص کتاب به سنَّت ، خضری بک بر خلاف دیدگاه امامیه ،  خبر واحد را مخصص قران ندانسته و قائل به تخصیص کتاب به قیاس منصوص العله است در حالی که قیاس جایگاهی در تفکر اصولی مظفر  ندارد. در موردبازگشت ضمیر به بعض افراد عام وی بر خلاف شیخ مظفر ومشهور علمای شیعه  قائل به عود ضمیر به بعض است  .همچنین برخی عناوین دوکتاب ، همچون عمومیت خطابات رسول،  عموم مقتضی یا تعقیب الجمل بالاستثناء و  عموم مفهوم در کتاب خضری بک به خاطر ادبیات گفتاری ، تفاوت های به ظاهر با کتاب اصولی مظفر دارد لکن از نظر مفهومی یکسان به نظر می رسند.
۵.

بررسی مشروعیت حکومت اسلامی از دیدگاه امامیه و اهل سنت

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مشروعیت حکومت شیعه اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۳۰۳
بعداز رحلت پیامبر اکرمn بزرگترین اختلاف در میان امت اسلامی بر سر مسئله جانشینی و خلافت ایشان پدید آمد. در این میان گروهی از مسلمانان قائل به خلافت حضرت علیj بودند و معتقد بودند که خلافت ایشان دارای مشروعیت الهی بوده و رسول خدا در مواقع مختلفی ایشان را از جانب الهی به عنوانامام بعد از خود منصوب نموده است. عده ای دیگر نیز وجود هرگونه نصی را در این باره انکار کرده و بلافاصله بعد از رحلت پیامبر اکرمn با تشکیل شورای سقیفه به انتخاب خلیفه پرداخته و معتقد بودند که این امر بر عهده ی مردم واگذار شده و خداوند نقشی در این باره ندارد و مشروعیت را مردمی تلقی کردند. این گروه نظرات گوناگونی در این زمینه مطرح نموده از جمله استیلاء، استخلاف و اجماع اهل حل و عقد و دلایلی را نیز ارائه دادند. در این مقاله سعی نمودیم تا با بیان نظرات اهل سنت در این زمینه به بررسی و نقد آنان نیز بپردازیم.