پژوهش های روان شناسی اجتماعی

مقدمه: معلمان در بسیاری مواقع نقش الگو را دارند. نظریه پردازان با انجام آزمایش های زیادی نشان داده اند که رفتار جامعه پسند از طریق قرار گرفتن در معرض الگوهای مناسب، تحت تأثیر قرار می گیرد. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر بررسی مدل ارتباط پرخاشگری و دیدگاه گیری اجتماعی با رفتار جامعه پسند با نقش واسطه ای اعتماد اجتماعی در معلمان است. روش: طرح پژوهش جزء تحقیقات توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی معلمان شاغل در مدارس شهر سنندج در سال 1396 می باشد که تعداد 425 نفر شرکت کننده، به عنوان نمونه پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، پرسشنامه های پرخاشگری (زاهدی فر، 1375)، دیدگاه گیری اجتماعی (محققی و همکاران، 1395)، مجموعه شخصیت جامعه پسند (پنر، 2002)، اعتماد اجتماعی (صفاری نیا و شریف، 1389) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با نرم افزار آماری AMOS و با استفاده از روش تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی روابط بین متغیرهای مذکور از برازش قابل قبولی برخوردار است. ضرایب مسیر نشان دادند پرخاشگری و دیدگاه گیری اجتماعی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم از راه اعتماد اجتماعی با رفتار جامعه پسند در رابطه هستند. همچنین، تمامی فرضیه های پژوهش مورد تأیید قرار گرفتند. نتیجه گیری: با توجه به اثر معنادار پرخاشگری و دیدگاه گیری اجتماعی بر رفتار جامعه پسند و امکان دستکاری و آموزش این متغیرها، نتایج این مطالعه دارای کاربردهایی برای ارتقاء سلامت روان جامعه می باشد.

مطالعات نشان داده اند رفتار جامعه یار خلق را بهبود می بخشد. این مطالعات غالباً بهبود خلق را تنها در موقعیت مشخّصی که همدلی را برانگیخته بررسی نموده اند؛ در حالی که الزاماً رفتار جامعه یار در همان موقعیتی که همدلی برانگیخته شده انجام نمی گردد. بنابراین این پژوهش با هدف مقایسه تأثیر رفتار جامعه یار بر خلق، بین موقعیتی که همدلی را برانگیخته و موقعیتی نامربوط صورت پذیرفت. طرح آزمایشی حاضر با مشارکت 60 دانشجوی دانشگاه های تهران انجام شد. پس از برانگیختن همدلی و سنجش اولیّه خلق، یک گروه مشغول انجام رفتارهای جامعه یار مربوط به موقعیت شده، و دو گروه دیگر رفتار جامعه یار نامربوط به موقعیت یا رفتاری خنثی را انجام دادند. سپس خلق مشارکت کنندگان مجدداً ارزیابی شد. پس از کنترل نمرات پیش -آزمون، اثر رفتار جامعه یار بر خلق در زیرمقیاس عاطفه منفی (47/0P =) معنادار نبود؛ امّا این اثر در زیرمقیاس عاطفه مثبت معنادار بود (011/0P =). در مقایسه های زوجی، افزایش عاطفه مثبت بر اثر رفتار جامعه یار نامربوط، از رفتار خنثی بیشتر بود (0۰۹/0P =). عدم تغییر عاطفه منفی می تواند به وسیله کاهش برآورد فرد از اثربخشی رفتار جامعه یار خویش، ادراک تغییرناپذیری وضعیت نیازمندان، و دیدگاه گیری دوگانه تبیین شود. عدم وجود تفاوت بین دو گروه رفتار جامعه یار مربوط و خنثی، و تفاوت بین دو گروه رفتار جامعه یار نامربوط و خنثی، می تواند به پیش بینی عدم موفقیت کمک رسانی مرتبط باشد. این مشاهده می تواند حاکی از آن باشد که بهبود خلق ناشی از رفتار جامعه یار، بیش از آنکه به بهبود وضعیت نیازمندان موضوع همدلی مرتبط باشد، به تخمین موفقیت رفتار جامعه یار در کمک به هر نیازمندی مرتبط است.

پژوهش حاضر باهدف بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه حمایت اجتماعی همسالان پرسیدانو و هلر (1983)، انجام گرفت. حجم نمونه این پژوهش 500 دانش آموز دختر دبیرستانی بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از بین مدارس دولتی دوره دوم متوسطه شهر تهران انتخاب شدند و به پرسشنامه پاسخ دادند. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسشنامه از همسانی درونی قابل قبولی برخوردار است و ضرایب آلفای کرونباخ در زیر مقیاس های آن بین 87/0 تا 88/0 است. همچنین برای تعیین روایی عامل، از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفه های اصلی، علاوه بر عامل کلی پرسشنامه حمایت اجتماعی همسالان ، 5 عامل (حمایت، مراقبت، کمک، اطلاعات و بازخورد) را برای پرسشنامه حمایت اجتماعی همسالان پرسیدانو و هلر تایید کرد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مؤید این است که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارد و کلیه شاخص های نیکویی برازش مدل را تأیید می کند. یافته های تحلیل عاملی تقریباً مشابه تحقیقات انجام گرفته در فرهنگ اصلی و ضرایب پایایی و روایی نیز به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود؛ بنابراین با توجه به خصوصیات روان سنجی مطلوب، این پرسشنامه ابزار مناسبی برای تعیین حمایت اجتماعی همسالان از دیدگاه دانش آموزان دبیرستانی است.

مقدمه: تأثیرات منفی گسترده هرزه نگاری اینترنتی به عنوان یک معضل در حال رشد در دنیای امروز، پرسش های زیادی درباره عوامل مؤثر در گرایش به آن ایجاد کرده است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی نگرش به هرزه نگاری و خودکنترلی در رابطه بین پای بندی مذهبی و میل به هرزه نگاری اینترنتی بود. روش: روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مردان متأهل ساکن شهر اصفهان بود که پس از اطلاع رسانی از طریق شبکه های اجتماعی مجازی وتعدادی از دانشگاه های شهر اصفهان 123 نفر به طور داوطلبانه از طریق پاسخگویی به پرسشنامه های بارگذاری شده در یک سایت اینترنتی درپژوهش شرکت کردند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه میل به هرزه نگاری (کراس و روزنبرگ، 2014)، مقیاس خودکنترلی (تانجنی و همکاران، 2004)، پرسشنامه پای بندی مذهبی (ورثینگتون و همکاران، 2003) و پرسشنامه نگرش به هرزه نگاری (استیلمن، 2011) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش الگویابی معادلات ساختاری با استفاده از روش کم-ترین مربعات جزئی به وسیله نرم افزار Warp-PLS استفاده شد. یافته ها : نتایج نشان داد که پای بندی مذهبی هم به طور مستقیم (25/0- =β و 01/0>P) و هم غیر مستقیم وبا میانجی گری نگرش به هرزه-نگاری (31/0- =β و 01/0>P) و خودکنترلی (80/0- =β و 01/0>P) قادر به پیش بینی میل به هرزه نگاری اینترنتی در مردان متأهل است. نتیجه گیری: براساس این یافته ها پای بندی مذهبی، نگرش به هرزه-نگاری و خود کنترلی نقش تعیین کننده ای در پیش بینی میل به هرزه نگاری اینترنتی داشته و می توانند به عنوان عوامل محافظت کننده در برابر آن عمل نمایند. بنابراین متخصصان سلامت جامعه می-توانند از آموزه های مذهبی و راهبردهای خودکنترلی در تدوین برنامه های پیشگیرانه و درمانی در زمینه ی مقابله با هرزه نگاری اینترنتی استفاده نمایند.

مقدمه: هدف این پژوهش پیش بینی خودکارآمدی بر اساس تاب آوری، تبعیض جنسیتی ادراک شده و طرحواره های نقش جنسیتی زنان بود. خودکارآمدی، اعتماد شخص به توانایی خود در مقابله با شرایط دشوار است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف و نحوه جمع آوری داده ها از نوع همبستگی است. به همین منظور از میان معلمان زن شهر کهریزک 124 نفر با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه های خودکارآمدی عمومی، خود تاب آوری، رویدادهای تبعیض آمیز جنسیتی و نقش جنسیتی پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که متغیرهای تاب آوری، طرحواره های جنسیتی با خودکارآمدی رابطه مثبت و معنا دار دارند، و متغیر رویدادهای تبعیض آمیز جنسیتی با خودکارآمدی رابطه منفی و معنادار دارد. متغیرهای تاب آوری، رویدادهای تبعیض آمیز جنسیتی در طول زندگی و طرحواره نقش جنسیتی مردانه درمجموع قادر به پیش بینی 31 درصد از واریانس خودکارآمدی بودند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشانگر اهمیت متغیرهای تاب آوری، تبعیض جنسیتی ادراک شده و طرحواره های نقش جنسیتی در تبیین خودکارآمدی زنان معلم است. بنابراین طرح ریزی مطالعات بیشتر جهت ارتقای خودکارآمدی زنان معلم، با توجه به نقش خطیر آنان در پرورش دانش آموزان، توصیه می شود.

مقدمه: به دلیل افزایش بلایای طبیعی و اثرات آن بر جامعه، تأکید بر نقش عوامل اجتماعی در مواجهه با آنها افزایش یافته است؛ ولی هنوز پژوهش ها به روشنی به تبیین این عوامل نپرداخته اند. پژوهش حاضر با هدف بازنمایی فرآیند بهره مندی از سرمایه اجتماعی در تاب آوری زلزله زدگان کرمانشاه انجام شد. روش: رویکرد پژوهش کیفی و روش پژوهش از نوع داده بنیاد بود. بدین منظور 27 نفر از زلزله زدگان کرمانشاه به روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه عمیق مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها پس از جمع آوری، ثبت و کدگذاری، در قالب مقوله های اصلی دسته بندی شدند و از طریق فنون کدگذاری کوربین و اشتراوس، کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، تحلیل شدند. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، احساس مسئولیت به عنوان مقوله هسته ای انتخاب شد. شرایط علی عبارت بود از احترام و ارزش و حمایت عاطفی اقوام، خانواده و دوستان. شبکه های اجنماعی گسترده به عنوان شرایط زمینه ای و کمک های مردمی به عنوان شرایط واسطه ای انتخاب شد. راهبردهای مورد استفاده عبارت بود از الگوگیری، شوخ طبعی و اشتغال و سرگرمی. در نهایت، اتحاد و همبستگی، مشارکت و همکاری و نوع دوستی به عنوان پیامد این الگو معرفی شد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه سرمایه اجتماعی یکی از عوامل مهم تاب آوری در برابر زلزله است و می توان آن را تقوبت کرد، پیشنهاد می شود مؤسسات و نهادهای مرتبط با بحران و تاب آوری به الگوی مطرح شده توجه ویژه داشته باشند.

دانش آموزان نقش پررنگی را در جامعه امروزی بازی می کنند و رسیدگی به ویژگی های شخصیتی و شناختی آنها باید در اولویت امور قرار گیرد. مطالعه حاضر با هدف پیش بینی مهارت ارتباط بین فردی در دانش آموزان بر اساس میزان بلوغ عاطفی و اضطراب اجتماعی در آنها انجام گرفت. روش پژوهش همبستگی بود. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش دانش آموزان دختر متوسطه دوره اول شهرستان میاندوآب در سال تحصیلی ۹۷ بود. برای نمونه گیری برای این پژوهش ۶۰ نفر از دانش آموزان با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه های مهارت ارتباط بین فردی(۱۹۸۳)، بلوغ عاطفی یاشویر سینگ و ماهیش بهارگاوا(۱۹۹۱) و اضطراب اجتماعی لاجرکا( ۱۹۹۹) در بین آنها توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون و همبستگی استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که بلوغ عاطفی و اضطراب اجتماعی می تواند مهارت ارتباط بین فردی را پیش بینی کند. همچنین بر اساس یافته ها، می توان نتیجه گیری کرد که با تقویت بلوغ عاطفی و اضطراب اجتماعی می توان مهارت ارتباط بین فردی را در دانش آموزان تقویت کرد.

هدف: همه گیری بیماری کرونا و اجرای قرنطینه، اثرات مختلفی بر جنبه های روانی و اجتماعی افراد جامعه گذاشته است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ارتباط اضطراب و همبستگی ناشی از بیماری کرونا با سلامت روان در جامعه شهر تهران است. روش: به این منظور نمونه ای شامل 618 زن و مرد بزرگسال توسط پرسشنامه GHQ-12، مقیاس اضطراب بیماری کرونا (علیپور، 1398)، و همبستگی اجتماعی (بر اساس پرسشنامه بهزیستی اجتماعی کیز و شاپیرو، 2004) به صورت اینترنتی و از طریق شبکه های مجازی مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که اضطراب بیماری کرونا (بصورت منفی) و همبستگی اجتماعی ناشی از بیماری کرونا (بصورت مثبت) با سلامت روان همبستگی دارد. همچنین مشخص شد که اضطراب و همبستگی اجتماعی ناشی از بیماری کرونا، به ترتیب 47 و 26 درصد از تغییرات سلامت روان را پیش بینی می کنند. نتیجه گیری: این نتایج نشان دهنده بروز اثرات مثبت و منفی روانی و اجتماعی در زمان قرنطینه بوده و دارای تلویحات کاربردی در تدوین مداخلات بحران در زمان همه گیری بیماری کرونا است.