پژوهش های سیاسی

ویژگی اصلی سیاست خارجی ترکیه پس از جنگ سرد توجه به مناطق پیرامونی و به ویژه کشورهای اسلامی می باشد. ترکیه در حال کشف مناطقی است که قرابت های زیادی با آن ها دارد. تحت تأثیر مشترکات فرهنگی از قبیل دین و تاریخ مشترک و همچنین پتانسیل این مناطق برای سرمایه گذاری و کسب سود اقتصادی، ترکیه سیاست خارجی خود را در جهت افزایش حضور و تأثیرگذاری در مناطق پیرامونی اش پی ریزی نموده است. مسلماً تحولات داخلی ترکیه نیز بر تغییر جهت گیری سیاست خارجی این کشور تأثیر عمده ای گذاشته است. عدم تناسب ایده های ارائه شده از سوی آتاتورک با هویت بومی مردم ترکیه و تأثیر عوامل خارجی چون انقلاب اسلامی ایران باعث شد تا پس از جنگ سرد احزاب اسلام گرا بیشترین سهم از قدرت سیاسی را در ترکیه داشته باشند. این احزاب در تغییر جهت گیری سیاست خارجی ترکیه به سمت کشورهای اسلامی که از آن تحت عنوان «نگرش به شرق» نیز یاد می شود نقش اصلی را داشته اند. در این مقاله پس از بررسی زمینه های تحول سیاست خارجی ترکیه پس از جنگ سرد، روند منطقه گرایی جدید ترکیه با تأکید بر نقش مؤلفه های فرهنگی و اقتصادی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی انجام شده است.

در میان اهل تسنن جهان عرب، سلفی ها به یکی از جریان های مهم مذهبی و سیاسی تبدیل شده اند و ارزیابی تحولات جدید کشورهای عربی، بدون درک این جریان امکان پذیر نیست. رشد سلفی های جهادی(رادیکال) به دهه 80 باز می گردد. اندیشه بنیادگرا و رادیکال سلفی در جهان اسلام نشات گرفته از آموزه های وهابی است؛ آنها با دستاویز قرار دادن این عقیده که بازگشت سلف صالح، رد مذاهب دیگر و تمسک به علوم اسلامی، تنها راه نجات جامعه بشری و مسلمانان است و با الهام از اندیشه های جهادی جریان قطبی حرکت های سلفی را در جهان اسلام شکل دادند. سلفی گری به عنوان جریانی ریشه دار و مهم در جهان عرب محسوب می شود که سعی کرده است با پی ریزی قالب فکری منسجم و اتخاذ رویکردهای سیاسی خاص، در سطح جهان اسلام نفوذ و انتشار یابد. هدف این مقاله  بررسی و تجزیه تحلیل ماهیت سلفی ها به خصوص سلفی های تکفیری می باشد. نویسندگان قصد دارند در ابتدا زمینه های تاریخی سلفی را مورد بررسی قرار دهند و به دنبال آن گروه های سلفی موجود در جهان عرب و عوامل تاثیر گذار در گسترش آن را نشان دهند، در آخر نیز اندیشه و اهداف سلفی های جهادی تکفیری مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.

کلمه سیاست در اسلام عبارت است از: مدیریت حیات انسان ها چه در حالت فردی و چه در حالت اجتماعی برای وصول به عالی ترین هدف های مادی و معنوی. در منش اعتدال سیاسی اسلام، چتری گسترده همه را پوشش می دهد؛ که حتی در صورت اختلاف نظر و عقیده، راهی برای هم قدم شدن در جهت منافع مشترک، آرمانها، راهبردها و واقعیتها باشد.ایجاد گفتمان و منش اعتدالگرایی در فضای سیاسی می تواند همان جوهره و اصل سیاست اخلاقی مورد نظر آموزه های دینی باشد .اعتدال سیاسی همیشه به مبانی اخلاقی و انسانی تاکید دارد تا تمامی رویکردها بر جاده اعتدال جاری شود. اعتدال سیاسی در اسلام دارای شاخصه هایی مانند شوری، تسامح، احترام به حقوق افراد و بکارگیری تجهیزات و...می باشد. ما در این مقاله درصدد برآمده ایم؛ منش اسلام را در سیاست که همان مشی اعتدال می باشد؛ با استفاده از آیات واحادیث بیان نماییم. روش تحقیق مورد استفاده اسنادی وکتابخانه ای است.

اومانیسم از مفاهیم اساسی و بنیادینی است که با پایان قرون وسطا، قوام بخش و تنظیم کننده روابط سیاسی و اجتماعی غرب گردید و دورانی را که به مدرنیته مشهور است، سامان بخشید. از آنجایی که ریشه بسیاری از اندیشه های عصر مدرن به دوران یونان باستان می رسد، مقاله حاضر بر آن است که تا ضمن تبیین مبانی انسان شناختی، هستی شناختی، معرفت شناختی و ارزش شناختی اومانیسم، این پرسش را پاسخ دهد که آیا می توان ریشه های اومانیسمِ جدید را به یونان باستان بازگرداند؟ و در صورت امکان، اومانیسم یونانی چگونه و با چه کیفیتی قابل مشاهده می باشد؟ نتایج حاصله از تحقیق نشان می دهد اندیشه در یونان باستان عاری از مضامین اومانیستی نبوده است؛ تقریباً از زمان سوفسطاییان بود که انسان معیار همه چیز معرفی شد و سپس در فلاسفه سه گانه (سقراط، افلاطون و ارسطو) اومانیسمی متفاوت از اومانیسم سوفسطائیان را شاهدیم که بیشتر بر پرورش روح تاکید دارد. روش مقاله حاضر توصیفی،تحلیلی است و گردآوری اطلاعات در آن به روش کتابخانه ای می باشد.

یکی از الزاماتی که اتحادیه اروپا در دنیای بعد از جنگ برای خود ضروری میدید، همگرایی بیشتر در پرتو هویت اروپایی بود. حقوق بشر، دموکراسی، حاکمیت قانون را می توان از عناصر هویت اروپایی قلمداد نمود که این اتحادیه تلاش دارد در قالب همگرایی منطقه ای به ترویج آن در سطح جهان بپردازد؛ و بدین ترتیب در نظم جهانی و ساختن هنجارهای بین المللی سهیم باشد. بنابراین اتحادیه اروپا در قالب سیاست خارجی و امنیتی مشترک سعی در ارائه سیاست خارجی هنجارگرا دارد. یکی از اساسی ترین هنجارهای بین المللی که سنگ بنای سیاست خارجی و امنیتی اروپا قلمداد می گردد حقوق بشر است. اتحادیه اروپا بر این ادعاست که، حقوق بشر را سر لوحه روابط خویش قرار داده و حقوق بشر عامل اساسی در روابط این اتحادیه با سایر کشورهاست؛ در این فصل به بررسی سیاست خارجی هنجارگرا و نقش حقوق بشر در سیاست خارجی اتحادیه اروپا می پردازیم.

نسبت سنجی میان ساختار و کارگزار، یکی از موضوعات برجسته در علم سیاست بوده که به ویژه در پی امواج ساختارگرایی و پساساختارگرایی معاصر برجسته شده است. محور اندیشه در این پهنه، واکاوی مرزهای تعیین کنندگی و جزمیت ساختار و در برابر آن عاملیت سوژه و کارگزار انسانی است. در این نوشتار کوشیده شده است این موضوع در ارتباط با امر سیاست در اسراییل مورد بررسی قرار گیرد. رهیافت و چارچوب نظری این مقاله، آمیزه ای از ایستارهای فلسفی- گفتمانی و سیاسی- کاربردی است و فرضیه در چهار سطح گفتمان سیاسی، نظام سیاسی، نظام حزبی و انتخاباتی و فرایند تصمیم سازی در سیاست خارجی اسراییل آزمون می شود. از دید نگارنده، امر سیاست در اسراییل، خواه نظری و خواه عملی، در سایه چیرگی بیشینه ساختارهای برآمده از گفتمان پنهان و ایدئولوژی دینی- سیاسی صورت بندی شده و سوژه و کارگزار انسانی از عاملیت حاشیه ای برخوردار است. البته این موضوع، به معنای امحا و ذوب شدن کامل عامل انسانی (خواه به صورت فاعل شناسا و خواه کارگزار) در ساختارهای اسراییل نیست، بلکه مراد تعیین کنندگی حداکثری ساختارهای سیاسی- ایدئواوژیک است.