۱.
کلیدواژه‌ها:
قدرت بازار خرما مدلARDL چارچوب سازمان صنعتی تجربی جدید (NEIO) خوزستان
قدرت بازار را می توان به عنوان توانایی یک بازیگر جهت کسب سودهای اقتصادی بالاتر از نرمال دانست که ناشی از عواملی چون موانع ورود به بازار، مسائل کارائی بازار ، مزیت های حق ثبت و اختراع و غیره می باشد. در سال 1395سهم محصولات کشاورزی از صادرات غیرنفتی ۵/ ۱۳ درصد است که از این رقم سهم صادرات خرما ۴ درصد می باشد. با توجه به اهمیت این صنعت، این مقاله بر آن است تا به سنجش قدرت بازاری در این صنعت با توجه به نااطمینانی قیمت محصول بپردازد. داده های مورد نیاز این پژوهش در بازده زمانی1380 تا 1395و از طریق سازمان جهاد کشاورزی و مرکز آمار ایران جمع آوری گردید. به منظور بررسی قدرت بازار و حاشیه بازاریابی خرما در استان خوزستان از چارچوب نظری اودنل استفاده شده است. روابط بلندمدت و کوتاه مدت نیز با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفه های گسترده (ARDL) و مدل ضریب تصحیح خطا (ECM) بدست آمده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که رفتار تعیین قیمت در بازار سطوح مزرعه و خرده فروشی خرمای استان رقابت ناقص است.
۲.
کلیدواژه‌ها:
تمایل به پرداخت ارزش گذاری مشروط آلودگی هوا کلان شهر اراک
آلودگی هوا یکی از ابعاد آلودگی های زیست محیطی را تشکیل می دهد. اراک بعنوان قطب صنعتی در کشور مطرح است که با جا دادن صنایع بزرگ و کارگاه های وابسته کوچک نقش بسزائی در صنعت کشور دارد. این صنایع، در کنار دیگر عوامل آلوده کننده هوا قرار گرفته و باعث آلودگی هوا شده است. هدف پژوهش حاضر برآورد ارزش اقتصادی بهبود هوای کلانشهر اراک است. برای برآورد ارزش اقتصادی هوای پاک و نیز ارزش نصب دستگاه تصفیه هوای شهری از روش ارزش گذاری مشروط و مدل لوجیت استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از تکمیل 547 پرسشنامه در کلان شهر اراک در فصل بهار و تابستان 1396 به روش نمونه گیری تصادفی ساده جمع آوری شد. تمایل به پرداخت هر شهروند اراکی برای بهبود کیفیت هوا 190969 ریال و برای نصب دستگاه تصفیه هوا 126950 ریال در ماه برآورد شد. بنابراین، با نصب دستگاه تصفیه هوا 1002888 میلیون ریال ارزش خالص اقتصادی در سال بدست خواهد آمد. لذا در تصمیمات لازم از طرف سیاستگذاران برای بهبود کیفیت هوا، توجه به این ارزش اقتصادی، ضروری بنظر می رسد.
۳.
کلیدواژه‌ها:
غیر شعاعی کارایی فنی MEA DEA
در این پژوهش با استفاده از رهیافت تحلیل کارایی چندوجهی (MEA) به بررسی تغییرات بهره وری نهاده های تولیدی در زراعت سیب زمینی استان آذربایجان شرقی پرداخته شده است. اطلاعات مورد استفاده از آمار منتشر شده وزارت جهاد کشاورزی به دست آمده و شامل ۱۶ استان تولیدکننده عمده می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که کارایی نهاده های تولیدی در سال زراعی 91-1390 نسبت به سال زراعی 90-1389 در همه نهاده ها کاهش داشته و بیش ترین کاهش در بهره وری مربوط به نهاده علف کش با 12/83 درصد می باشد. در خصوص تغییر کارایی و تغییر فنی بهترین وضعیت به ترتیب متعلق به نهاده های کود پتاسه و بذر بود. در مورد نهاده بذر نیز بهبود اندکی به میزان 12/0 درصد در کارایی فنی مشاهده گردید. نتایج تحلیل پوشی داده ها (DEA)، یافته های الگوی MEA را تائید کرده و کاهش در بهره وری کل عوامل تولید به میران 3/86 درصد را نشان داد.
۴.
کلیدواژه‌ها:
تعادل جزیی چندبازاره سیاست تعدیل تعرفه دانه های روغنی روغن خام روغن نباتی
سیاست تعرفه وارداتی در طول زنجیره عرضه محصولات کشاورزی همواره یکی از چالش های سیاستگذاران این بخش بوده است. در این مطالعه اتخاذ سیاست های مختلف نرخ تعرفه بر محصولات خام در ابتدای زنجیره و محصول فرآوری شده در انتهای زنجیره عرضه روغن نباتی ایران مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به پیوستگی بازارهای مختلف در طول زنجیره از تعادل جزئی چندبازاره جهت شبیه سازی سناریوها استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که با کاهش 20 درصد (40 درصد) درصد تعرفه دانه های روغنی، میزان تولید و واردات روغن خام به ترتیب 169 درصد (189 درصد) افزایش و 89 درصد (99 درصد) کاهش می یابد. حال آنکه افزایش 20 درصد (40 درصد) تعرفه روغن نباتی باعث کاهش مازاد رفاهی مصرف کنندگان این محصول به میزان 32 درصد (56 درصد) خواهد شد. همچنین افزایش تعرفه روغن نباتی اثر ناچیزی بر محصولات زنجیره های ابتدایی شامل روغن خام و دانه های روغنی دارد. بر اساس نتایج بدست آمده، پیشنهاد می گردد که به منظور افزایش کارایی و اثربخشی سیاست های بازاری، اثرات متقابل این سیاست ها بر زنجیره های متوالی عرضه روغن نباتی مورد توجه قرار گیرد.
۵.
کلیدواژه‌ها:
الگوی تصحیح خطای برداری (VECM) شدت مصرف انرژی جریان واقعی تجارت محیط زیست
در این مطالعه به مقایسه و بررسی تأثیر ابعاد سه گانه (اقتصادی، اجتماعی و سیاسی) جهانی شدن بر تخریب محیط زیست در ایران برای دوره زمانی 1360 تا 1394 و در قالب الگوی هم انباشتگی جوهانسون- جوسیلیوس تصحیح خطای برداری (VECM) پرداخته شد. برای این منظور از شاخص KOF به عنوان متغیر جهانی شدن استفاده شد که آمار مربوط به آن از پایگاه اینترنتی مؤسسه KOF جمع آوری گردیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از ابعاد سه گانه جهانی شدن، ابعاد اقتصادی و سیاسی جهانی شدن باعث افزایش تخریب محیط زیست می شود اما بعد اجتماعی جهانی شدن، به دلیل افزایش آگاهی های مردم از خطر تخریب محیط زیست، باعث کاهش تخریب محیط زیست در ایران طی دوره مورد بررسی می شود. پیشنهاد می گردد که سیاست گذاران، برای بهره مندی از دستاوردهای فرآیند جهانی شدن از طریق ایجاد نهادها و ظرفیت های لازم، شرایط را برای گسترش تکنولوژی های پاک، ایجاد مزیت نسبی در صنایع پاک و محدود کردن صنایع با شدت آلودگی بالا مهیا کنند تا پیامدهای منفی رقابت جهانی بر پایداری محیط زیست به حداقل برسد.
۶.
کلیدواژه‌ها:
سیاست های حمایتی شاخص حمایت از تولیدکنندگان (PSE) شاخص حمایت از مصرف کنندگان (CSE) پسته ایران
در این پژوهش به ارزیابی سیاست های حمایتی تولیدکننده، مصرف کننده محصول پسته پرداخته شده است. برای این منظور از معیارهای برآورد حمایت از تولید کننده (PSE) و برآورد حمایت از مصرف کننده (CSE) برای برآورد مقدار حمایت از بخش تولید و مصرف محصول پسته طی سالهای 1368 تا 1393 استفاده شد. با توجه به نتایج، بیشترین مقدار حمایت از تولیدکنندگان محصول پسته طی مدت برنامه سوم توسعه اقتصادی به میزان 56/582869 ریال و کمترین مقدار حمایت از تولیدکنندگان مربوط به برنامه اول توسعه اقتصادی به میزان 07/3180782- ریال می باشد. نتایج حمایت از مصرف کنندگان این محصول نشان داد بیشترین میانگین میزان حمایت از مصرف کننده مقدار 5/2315 ریال است و کمترین مقدار عددی 1/86 ریال مربوط به سال 1379 است. در مجموع، پیشنهاد می شود سیاست های بهتری از جمله اعطای تسهیلات ارزان قیمت، جایگزین سوخت ارزان تر و پایین نگه داشتن قیمت نهاده های تولیدی جایگزین گردد.
۷.
کلیدواژه‌ها:
ویژگی های درونی و بیرونی محصول رضایت مندی مشتریان مدل لاجیت ترتیبی
یکی از مهم ترین اهداف هر کسب وکار تولیدی یا خدماتی دستیابی به رضایت مشتریان است. در این تحقیق تأثیر ویژگی های درونی و بیرونی ارقام توت فرنگی بر رضایت مندی مصرف کنندگان در شهرستان سنندج بررسی شده است. در این راستا 400 نفر به طور تصادفی در سال 1395 انتخاب، و جهت بررسی موضوع از مدل لاجیت ترتیبی استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد که به جز متغیرهای میزان تحصیلات و شغل که اثر منفی بر میزان رضایت مندی مصرف کنندگان داشته، اثر سایر متغیرها مثبت و معنی دار بوده است. اثر نهایی متغیرهای کیفیت، طعم و مزه، برتری رقم کردستان، قیمت و بسته بندی کوچک تر و نام تجاری در سطح رضایت زیاد به ترتیب 031/0، 110/0 ، 195/0 ، 089/0 ، 067/0 ، 043/0 و 110/0 بوده و بیانگر این است که افزایش در سطح متغیرهای فوق احتمال رضایت مندی بیشتر مصرف کنندگان را افزایش می دهد. ازاین رو پیشنهاد می گردد نوع، قیمت، محل تولید و اطلاعات سلامتی محصول بر روی برچسب های آن ثبت گردد. همچنین با بسته بندی مناسب تر، ذکر نام تجاری و افزایش کیفیت، قیمت را افزایش داد چراکه افزایش قیمت برای مصرف کنندگان غیرمنطقی نبوده است.
۸.
کلیدواژه‌ها:
فرضیه زیست محیطی کوزنتس توسعه مالی توسعه نهادی تخریب محیط زیست روش رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط
آلودگی محیط زیست با معرفی منحنی زیست محیطی کوزنتس مورد توجه محققان اقتصادی قرار گرفت و اخیرا بررسی اثر توسعه مالی و توسعه نهادی به عنوان متغیرهای اثرگذار بر آلودگی محیط زیست به این ادبیات اضافه شده است. در این مقاله به آزمون فرضیه زیست محیطی کوزنتس با تاکید بر نقش توسعه مالی و توسعه نهادی در چهار گروه کشورهای با درآمد بالا، کشورهای با درآمد متوسط رو به بالا، کشورهای با درآمد متوسط رو به پایین و کشورهای با درآمد پایین طی دوره زمانی 2002 تا 2015 پرداخته شده است. در این مطالعه به منظور بررسی همبستگی مقطعی در بین کشورهای هر گروه از آزمون پسران و فریز استفاده شد. نتایج حاصل از برآورد به روش رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط (SUR) در این تحقیق نشان داد که سیاست گذاران اقتصادی در ایران علاوه بر اینکه باید به دنبال بهبود نظام مالی و افزایش کارآمدی آن باشند، عوارض جانبی زیست محیطی را نیز مورد توجه قرار دهند. همچنین بهبود شاخص های توسعه نهادی در جهت بهبود کیفیت محیط زیست نیز باید مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد.
۹.
کلیدواژه‌ها:
گسترش بیابان رشد اقتصاد کشاورزی فرضیه محیط زیستی کوزنتس روش خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی داده های پانل
بیابان زایی به روند تخریب اکوسیستم های شکننده و ناپایداری گفته می شود که در اثر تغییرکاربری یا فشار بر روی اراضی توسط دخالت های انسانی گسترش می یابد و در نهایت منجر به کاهش تولید بیولوژیک می گردد. در بعضی از نقاط زمین با گسترش بیابان ها، تولید مواد غذایی کاهش و منابع آب خشک می شوند، در نتیجه جمعیت ها به سمت مناطق دیگر حرکت می کنند. این مهاجرت ها با توجه به ظرفیت محدود شهرها برای ارائه امکانات و خدمات مشکلات جدی اجتماعی اقتصادی در پی خواهد داشت. در این پژوهش رابطه بلندمدت و کوتاه مدت بین متغیرهای بیابان-زایی، تولید ناخالص داخلی بخش کشاورزی، مساحت جنگل، متوسط بارش سالانه، سرمایه گذاری انجام شده برای مقابله با بیابان زایی در قالب فرضیه محیط زیستی کوزنتس و با استفاده از الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی داده های پانل (ARDL PANEL) در سال های 1394- 1365 برای استان های هم جوار با بیابان های ایران از جمله (تهران، خراسان، کرمان، یزد، اصفهان، سیستان و بلوچستان و سمنان) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که شکل U معکوس فرضیه محیط زیستی کوزنتس در استان های مورد مطالعه در بلند مدت تأیید می شود.
۱۰.
کلیدواژه‌ها:
درجه بندی عرضه فصلی بازاریابی کشاورزی مرکبات مازندران
مرکبات مانند سایر محصولات کشاورزی از ماهیت عرضه فصلی برخوردار بوده و این امر موجب نوسان زیاد در بازار این محصول شده است. لذا این مطالعه با تکمیل 255 پرسشنامه از بازار مرکبات در استان مازندران در سال 1394 و با استفاده از مشخصه های بازاریابی، وضعیت بازار درجات مختلف مرکبات استان مازندران را در دو مقطع زمانی بررسی کرده است.نتایج این مطالعه نشان داد که سهم تولیدکننده از قیمت نهایی محصول در بازار به طور میانگین در فصل برداشت 7/42 درصد است که سهم پایینی به نظر می رسد. اما در حالتی که تولیدکننده محصول خود را انبار کرده و پس از فصل برداشت به فروش برساند، سهم 6/41 درصدی از قیمت نهایی و در صورتی که محصول خود را در فصل برداشت و بدون انبارداری بفروشد سهمی 3/29 درصدی از قیمت محصول در پس از فصل برداشت خواهد داشت. همچنین با توجه به نتایج توصیه می شود که تولیدکنندگان در کنار انبارداری مرکبات خود، محصول را قبل از فروش درجه بندی کنند تا سود ناشی از درجه بندی نیز به ایشان تعلق گیرد.
۱۱.
کلیدواژه‌ها:
حاشیه های بازاریابی مقایسه قیمت ها رقابت کامل انحصار چندجانبه و رقابت انحصاری
در این مطالعه متوسط قیمت مرغ زنده، گوشت مرغ آماده طبخ در سطوح عمده فروشی و خرده فروشی و حاشیه های بازاریابی در استان فارس با دیگر استان ها مقایسه و ساختار بازار مرغ گوشتی در سطوح تولیدکننده و عمده فروشی ارزیابی و تحلیل شد. برای مقایسه ی قیمت ها و حاشیه ها از آزمونt جفتی و برای ارزیابی ساختار بازار از شاخص های نسبت تمرکز، هرفیندال- هیرشمن، معکوس تعداد بنگاه ها، هال– تایدمن و لیندا استفاده شد. دوره ی مورد بررسی از اول فروردین 1390 تا آخر آذرماه 1394 می باشد. نتایج بیانگر این است که متوسط قیمت مرغ زنده در استان فارس از اغلب استان ها کمتر است در حالیکه متوسط قیمت گوشت مرغ آماده طبخ در سطوح عمده فروشی، خرده فروشی و متوسط حاشیه ی عمده فروشی از اغلب استان ها بیشتر است. ساختار بازار گوشت مرغ زنده در استان فارس در سطح تولیدکننده رقابتی کامل است اما در سطح عمده فروشی با توجه به شاخص های نسبت تمرکز و هرفیندال- هیرشمن به ترتیب انحصار چند جانبه و رقابت انحصاری است.
۱۲.
کلیدواژه‌ها:
عسل داده ستانده ارزش افزوده
از آنجایی که بخش کشاورزی استان کرمان، به خصوص در زمینه فعالیت های بومی و مشاغل میراثی، اهمیت بسزایی در اقتصاد استان دارد، ظرفیت تولید و اشتغال زنبورداری، مورد مطالعه واقع گردید. استفاده از جدول داده – ستانده و برنامه ریزی خطی به عنوان روش پژوهش، نشان داد که امکان افزایش تولید و اشتغال وجود دارد. بدین ترتیب که تولید 104،402 میلیون ریالی این فعالیت به صورت عسل، در یک افق 5 ساله، تا 9/15 درصد، میزان اشتغالزایی اجزای تقاضای نهایی در جزء مصرف شهری و روستایی تا 6/15 درصد، مصرف خصوصی 2/15 درصد، سرمایه گذاری 16 درصد، مصرف دولتی 1/13 درصد، و در نهایت صادرات 16 درصد، می تواند رشد داشته باشد. همچنین با توجه به محدودیت های مصارف نهایی بخش های اقتصادی، ارزش افزوده استان به عنوان تابع هدف، به یک رشد بهینه 2 درصدی رسید و با توجه به بالاترین قیمت سایه ای در بخش کشاورزی، مربوط به فعالیت زنبورداری، ظرفیت بالاتر تولید و اشتغال در برنامه بوسیله قیمت های سایه-ای توجیه گردید. لذا سیاست گذاری، توجه و سرمایه گذاری در تولید عسل، منافع اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی به همراه خواهد داشت.
