هنرنامه

هنرنامه

هنرنامه 1380 شماره 12

مقالات

۱.

زیبایی شناسی نقوش سفال نیشابور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸۹
هنر اسلامی در بخشهای مختلف دارای ویژگیها و زیبایی خاصی است که سفالگری و طراحی نقوش آن در بخش سفال نیشابور از نمونه های بارز آن است . هنر سفالگری نیشابور ، علاوه بر تنوع در تکنیک های ساخت ، دارای تنوعهای بدیع طراحی نقوش و خوشنویسی روی آن نیز هست که بیانگر قدرت و تسلط هنرمند در این هنر است . شکل لعاب دهی ، کتیبه های زیبای ظروف به خط کوفی ،‌ تزئینات نقوش گیاهی ، حیوانات و انسان و نیز توانایی در ترکیب بندی تصویری هر یک از این عناصر در ظروف . این بخش از هنر اسلامی را دارای برتری کرده است ...
۲.

اشیاء آئینی در عهد پارینه سنگی بررسی موردی پیکرکهای زن

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۳
« هموساپین » یا انسان معاصر در « عصر پارینه سنگی نوین » پای به عرصه وجود گذاشت و در همین زمان ، دین و هنر برای اولین بار به وجود آمد که ریشه های آن در دوره های پیشین به طور ضمنی وجود داشت . از این دوره آثار متعددی به دست آمده که از چگونگی عقاید دینی و آداب و رسوم بشر خبر می دهد . آثار یافت شده که قدیمی ترین آثار فرهنگی متعلق به انسان هستند ؛ شامل نقاش های دیواری غارها ، پیکرکها و نقش برجسته هایی از زن و حیوانات است . در این مقاله به بررسی چند پیکره ی زن که از مهمترین آثار بشر در حدود 25000 ق . م هستند ، پرداخته ایم ...
۳.

سلطان محمد نقاش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۲
نقاشی مکتب تبریز دو مرحله داشت ؛ مرحله اول در زمان ایلخانان مغول در قرن هشتم هجری و مرحله ی دوم در زمان پادشاهان صفوی ( شاه اسماعیل و شاه تهماسب ) در قرن دهم بود . در هر دو دوره هنرمندان برجسته ، با مهارت زیادی ، کتاب های شناخته شده و پربار ادبیات ایران ( از جمله نسخه هایی از شاهنامه ی فردوسی ، دیوان حافظ ، خمسه ی نظامی و ... ) را تصویر نگاری کردند و به این طریق خدمت بزرگی به هنر تصویری ایران ارائه دادند . یکی از هنرمندان برجسته و بنیانگذاران مکتب تبریز دوره دوم ، سلطان محمد نقاش بود ...
۴.

نقاشی کلاسیک پست مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰۴
بدون شک می توان از جریان فکری فرهنگی « پست مدرنیسم » به عنوان یکی از جنبش های عصر حاضر می توان نام برد . پست مدرنیسم که اکنون به عنوان یکی از فلسفه های زمان ما مطرح شده ، به سرعت به تمامی هنرها رسوخ می کند . بسیاری از هنرمندان بر این باور هستند که این شیوه از دامن هنر معماری برخاسته و سپس به دیگر عرصه های هنرهای کاربردی و سپس هنرهای تجسمی گسترش یافته است . اما از میان هنرهای تجسمی ، نقاشی و حتی مجسمه سازی هنرهایی هستند که کمتر از سایر هنرهای این مجموعه به آن توجه شده است ...
۵.

ساخت عطردانهای شیشه ای به روش قالب گلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۴
ساخت ظروف شیشه یی که به عنوان ظروف محتوی عطر یا دارو به کار می رفته اند از هزاره ی دوم ق . م آغاز می شود . تاریخ و محل ساخت و تکنیک پیچیده ی ساخت این ظروف سالهاست که مورد بحث و اختلاف است . مقاله ی حاضر پس از مطالعه و بررسی این نظریات و به شکل چکیده ای از نظریات گوناگون تهیه شده است که پس از مروری کلی بر ساخت شیشه در جهان و برشمردن تکنیک های مختلف ، به طور خاص به ساخت ظروف قالب گلی پرداخته است و پس از آوردن تاریخچه ی ساخت شیشه برای مطالعه ی بهتر این ظروف آنان را به چهار دسته از نظر فرم ظاهری تقسیم بندی کرده است ...
۶.

نگاهی به بازنمایی مشاغل زنان در سینمای ایران

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۷
با مراجعه به مکتوبات تاریخ نویسان سینمای ایران ، این برآیند حاصل می شود که ورود سینما به کشور ما با دو نقصان روبرو بوده است : 1- فقدان پیش زمینه ی اجتماعی 2- فقدان هر گونه اشتغال زنانه ، که بی شک تاثیر متقابلی نیز بر یکدیگر داشته اند . ورود سینما به ایران ( 1279 هـ . ش ) طی سفر مظفرالدین شاه قاجار به فرنگ همراه با میرزا ابراهیم خان عکاس باشی و آشنای وی با دستگاه سینماتوگراف صورت گرفت . شاه قاجار ، دستگاه نمایش فیلم را با خود به ایران آورد تا « اهل حرم » و « نوکرها » را با این پدیده ی نو ظهور آشنا سازد ...
۷.

تئاتر زیر آسمان ، تئاتر بیرونی بیگانه ای ستایش نشده

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۰
تئاتر بیرونی ( Outdoor Theatre ) یک فعالیت نمایشی است که خارج از قراردادهای مرسوم در تماشاخانه های متعارف و رسمی با کمترین حمایت رسانه ها و نهادهای هنری در حال گسترش است . با توجه به جذابیت و آموزنده بودن آن ، مقاله « تئاتر بیرونی ، بیگانه ای تقدیر نشده » ارایه می شود . این مقاله به روش مطالعه داده های موجود انجام گرفته و « مفاهیم و نگرشها » و « زمینه های تاریخی » آن مورد مطالعه قرار گرفته است . « مردم سالارانه شدن هنر » و « دگرگونیهای هنرهای نمایشی که با فن آوری رسانه های ارتباطی همراه شده » مبنای تکوین مفاهیم و نگرشهای تئاتر بیرونی « آیین شمنی ، سرگرمیهای پرطرفدار » ، « دادا و هنر اجرایی » ، « رویارویی هنرمند و سرگرم کننده »‌ ، سیر تطوری تئاتر خیابانی را شکل داده است ...
۸.

ملاحظات اخلاقی در معماری و شهرسازی: بخش سوم - اخلاق زیست محیطی و توسعه پایدار

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۱
محور اصلی بحث در این مقاله بر تشریح نقش برنامه ریزی و طراحی در تحقق « اخلاق زیست محیطی » قرار دارد . « اخلاق زیست محیطی » به مجموعه ی رفتارهایی اطلاق می شود که رعایت آنها در تولید ، مصرف و دیگر شؤون زندگی ، منجر به کمترین صدمات و ضایعات زیست محیطی می شود ، ضمن آنکه اساس زندگی را با مشکل مواجه نمی سازد . بر اساس این رویکرد ، نوعی از برنامه ریزی و طراحی مد نظر است که در آن به چرخه ی طبیعی حیات توجه شده و بر استفاده از وسایلی که طبیعت در اختیار انسانها نهاده ، مبتنی باشد ...
۹.

بازتاب اندیشه در نقاشی شرق دور

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۲
مروری هر چند گذرا به تاریخ اندیشه در چین باستان ، خواننده را با بیش از ده‌ها حکیم و فرزانه مواجه می‌سازد . ولی برای اجتناب از ابهام‌های غیر ضروری می‌توان آن‌ها را در چهار مکتب از بیان اندیشه خلاصه نمود. 1- مکتب کنفوسیوس : انسان دلی . 2- مکتب دائو : رازورزی. 3- مکتب موزه : مهر ورزی. 4- مکتب قانون : حکومت فرمان پرست ، تک فرمان . هدف تمام اندیشمندان چین در تکوین و تدوین اندیشه ، تربیت نفس است. منتهی این تربیت در قالب‌های متنوعی شکل می‌پذیرد...
۱۰.

بررسی منابع مکتوب هنر ایران

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۵
پس از اعلان رسمی ابداع عکاسی در 7 ژانویه‌ی 1839 میلادی در فرهنگستان علوم فرانسه در پاریس ، در فاصله‌ای کمتر از 3 سال اولین عکس در ایران توسط «نیکلای پاولوف» انداخته شد. وی به احتمال قریب به یقین از محمد شاه غازی ، پدر ناصرالدین میرزا عکاسی کرده است. از این رو می‌توان گفت قدمت عکاسی ایران ، شانه به شانه‌ی تاریخ عکاسی جهان می‌ساید. در خصوص تاریخ عکاسی ایران مطالب متعددی نگارش یافته است، اما تاکنون بررسی جامع و کاملی در مورد مقاله‌های عکاسی مندرج در روزنامه‌های عهد ناصری و مظفری صورت نپذیرفته است...
۱۱.

جواهرات کالدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۱
هدف از این پژوهش ، بررسی آثار کالدر (Calder) در قالب جواهرسازی است که تاکنون ناشناخته مانده است و البته برای رسیدن به این مقصود راهی جز بررسی کتب اندک موجود ، آن هم به زبان لاتین نبود ‎؛ که در تاریخچه و مبحث جواهرات از آنها استفاده شد ؛ ولی در فصل آخر که به بررسی تاثیرپذیریها و تاثیر گذاریهای کالدر می‌پردازد ، خود به تجزیه و تحلیل پرداخته و برداشت‌های شخصی خود را آورده‌ام که امید است این برداشت‌ها درست باشند. به طور کلی ، آثار هنری کالدر به سه دسته تقسیم می‌شوند ، ابتدا آثار متحرک او که من در این جستار نام «جنبان» در مقابل Mobile به آنها داده‌ام و شامل آثاری هستند که به وسیله‌ی نیروی موتور و با تکیه بر دانش کالدر در زمینه‌ی مهندسی مکانیک ساخته شده‌اند...
۱۲.

دوریتا لانگ و عکس مادر مهاجر

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶۴
لانگ (1965-1895) به عنوان یکی از عکاسانی که در تاریخ آمریکا تأثیری فراوان داشته، نقش بسزایی دارد. او برای عکسهای تأثیرگذاری که از دوران بحران اقتصادی آمریکا که برای سازمان (Farm Security Administion) FSA در سالهای 39-1935 گرفته بود ، ارزش و احترام فراوانی قائل است . از جمله تأثیرات این عکسها تأثیر روی رمان‌نویس معروف ،‌جان اشتاین بک در رمان معروف «خوشه‌های خشم» است. یکی از عکسهای معروف او عکس Migrant mother است. مادری 32 ساله دارای هفت فرزند گرسنه ، کالیفرنیایی تبار اصیلی که در اردوگاه نخودچینان واقع در Nipomo در کالیفرنیا ساکن است...
۱۳.

تاریخچه مختصر هنر معرق

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۸
آنچه به عنوان هنر معرق چوب امروزه می‌شناسیم هر چند ریشه در هنر شرق دارد ، ولی در کشور ما از سابقه تاریخی زیادی برخوردار نیست. حتی در منابع مهم تاریخی هنر ایران (پوپ) نیز کمتر به این هنر توجه و اشاره شده است. در صورتی که این هنر از قرن دوزادهم در اروپا شناخته شده و از قرن شانزدهم به عنوان یک هنر شاخص مورد توجه بوده و هنرمندان زیادی در کشورهای ایتالیا ، فرانسه ، آلمان و انگلستان به آن مشغول بوده‌اند. مقاله حاضر کوششی است برای معرفی سیر تحول تاریخی - تکنیکی این هنر در اروپا ، خاصه در ایتالیا و فرانسه...
۱۴.

طراحی سبز ، زندگی سبز

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی طراحی صنعتی
تعداد بازدید : ۱۶۲۵
در حدود پانصدسال پیش ، لئوناردو داوینچی ،‌ محدودیت قدرت خلق و ابداع بشر را نسبت به خلقت در جهان طبیعی اظهار کرده است. این اظهارنظر ، علیرغم تمام پیشرفتهای بشری و پیدایش شیوه‌های علمی و رایانه‌های قدرتمند ،‌هنوز هم به صورت یک حقیقت بدیهی و اصولی مطرح است. بشر امروز ، در پیروی از این حقیقت بدیهی دچار ناکامی شده است و همچنان با چالشهای بزرگی روبه‌رو است. هر سال که می‌گذرد ، وجوه مادری زندگی بشری رنگ و بویی غیرطبیعی‌تر به خود می‌گیرد و این روند واگرا بین انسان و طبیعت با شتاب زیادی در حال گسترش است. مطالعه‌ی ارگانیسم‌ها و اکو سیستم‌های مختلف به ما اجازه می‌دهد که راه‌ حلهای مختلفی را برای این اوضاع آشفته بیابیم...
۱۵.

سینمای رئالیسم شاعرانه در فرانسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹۰
مقاله‌ی «رئالیسم شاعرانژه در سینمای فرانسه» به دوره‌ی مهمی از تاریخ سبک‌های سینمایی و نگرش خاصی از فیلمسازان فرانسوی در تاریخ سینما می‌پردازد . این رویداد فرهنگی در تاریخ سینما مقارن 1930 در کشور فرانسه می‌باشد ؛ در دوره‌ای که فیلمسازان متفکری همچون ؛ ژان ویگو ، رنه کلر ، مارسل کارنه ، ژاک فدر و ژان رنوار آثار بزرگی را در سینما با تأثیر از نوعی ادبیات رئالیستی (واقعیت گرا) که به آن رئالیسم سیاه نیز می‌گفتند به وجود آوردند. شاید نسبت «سیاه Noir » به رئالیسم این فیلمسازان ناشی از نوعی بدبینی و یأس بود که در درون‌مایه بعضی از فیلم‌های این فیلمسازان مطرح می‌شد...
۱۶.

بازنمایی مشاغل زنان ایرانی در سینما بخش (2)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۳
در بخش اول این مقاله ، ضمن اشاره به چگونگی ورود سینما به ایران و مشارکت زنان در دو حیطه‌ی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان محصولات سینمایی ، به تمایل حضور آنان در سه دوره‌ی سینمایی ایران (از آغاز تا سال 1348) پرداختیم. در ادامه‌ی تقسیم بندی دوره سینمای ایرانی ، به تبیین و تحلیل بازنمایی زنان شاغل در دوره‌های چهارم سینمای ایران می‌پردازیم. دوره‌ی چهارم سینمای ایران که از سال 1349 شروع و تا مقطع انقلاب اسلامی ادامه می‌یابد از دو جنبه قابل بررسی است. سینمای جاهلی و موج نو سینمای ایران در این دوره ظهور می‌یابد که تلاش می‌شود در این مقاله ، به بررسی بازنمایی زنان شاغل در این دو گونه‌ی سینمایی پرداخته شود...
۱۷.

بررسی نمادین اشیای پیوسته با الهه های مصری

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳۷
در هنر ملتهای بزرگ باستانی ، ساخت اشیا در کنار سایر هنرها ، بخش بزرگی از صنعت و هنر آن ملل را به خود اختصاص داده است . بخشی از این اشیا با اعتقادات و ادیان آنها پیوسته است و علاوه بر جنبه کار کردی از وجه آیینی نیز برخوردارند . ظروف و اشیایی مثل آینه ، مهر و ... غالبآ با اشکالی تزیین شده اند که مطالعه و بررسی آنها به محققان در شناخت دقیق تر ادیان و اعتقادات و آداب و رسوم ملل بزرگ کمک می کند . در این مقالهه ضمن توجه به نوع خاصی از ظروف در مصر باستان که « چمچه روغن » هم نامیده شده اند؛ به آیینه ها و همچنین معنی نمادین طلا و نقره از دیدگاه ملل باستانی ، بویژه مصر اشاره شده است . این ظرفها و آینه ها که با پیکره های انسانی ( گاه پیکره الهه بزرگ مصری ، هاتور ) یا جانوری تزیین شده اند ،‌ از طرف برخی محققان از حیث معنای نمادین آنها ، ...