درخت حوزه‌های تخصصی

مقاله ابتدا نقدی کوتاه خواهد داشت بر تقسیم بندی رایج شیوه های آموزش معماری به دو اردوگاه سنتی و دانشگاهی (آکادمیک) و آنگاه با نگاهی دیگر گونه به شیوه ها و دور های آموزش معماری و با قرار دادن "تعین" و "عدم تعین" به عنوان وجه تمایز به دسته بندی جدید در این میدان دست زده و آموزش معماری را به دو دوران هم گرا و واگرا تقسیم و تعریف خواهد کرد. معرفی گونه های متفاوت آموزش در هر یک از دو دستگاه هم گرا و واگرا و سپس تحلیل و نقد و آسیب شناسی این گونه ها بدنه و ساختار اصلی مقاله را تشکیل می دهد. پایان بخش مقاله اشاره به ناکارآمدی شیوه های کنونی آموزش معماری در ایران و پیشنهاد بازنگری و بازسازی بنیان های فکری - فلسفی این مهم با درک شرایط روز می باشد.

از آن جا که معماری و شهرسازی گذشته ایران، به شدت با کمبود سوابق مکتوب رو به رو است، لذا بازخوانی مجدد وقفنامه ها، به عنوان جمعی ارزشمند در این باب، به منظور دست یابی به سیمای انبیه، محلات و شهرها، و نیز چگونگی طراحی و اجرا، مدیریت و سازماندهی، تامین منابع مالی، و تعمیر و نگهداری بسیار حایز اهمیت است.

در این مطالعه بازآفرینی تصوری دریافت و تدوین تصویر اجتماعی - کالبدی در دوره ای خاص از تحول شهر تعریف شده است. به منظور تدوین چنین دریافتی شهر کهن نیشابور با پیشینه فرهنگی - تاریخی غنی برای مطالعه موردی انتخاب شده است. مراجعه به متون تاریخی و ادبی همزمان با دوره مورد مطالعه شهر یعنی از بامداد اسلام تا انتقال شهر به مکان جدید در دوره شاهرخ تیموری و همچنین مشاهدات اسنادی و آثار و نشانه های باقیمانده از شهر کهن اطلاعات مورد نیاز تحقیق حاضر را فراهم آورده است. در این مقاله تصویر اولیه بدست آمده که به صورت نقشه و با مقیاس واقعی ترسیم شده با حاصل تحقیقات قبلی در این زمینه به صورت تحلیلی و مستند مقایسه و تصویر نهایی تراکم شده است. به دلیل نیاز به تحقیق میدانی بیشتر و احتمالا کاوش های باستان شناسی که در کوتاه مدت قابل انجام نیستند. در نقشه نهایی حصار شهر کهن به شکل قطعی ترسیم نشده است. از ویژگی های تصویر جدید ترسیم شده جزییات محلات و حدود دروازه های کهندژ شارستان و محدوده بیرونی شهر کهن است. نتایج بدست آمده می تواند ضمن کمک به تعیین محدوده شهر کهن و حفظ حریم فرهنگی - کالبدی آن نشانه های مستندی را برای انجام تحقیقات باستان شناس بعدی فراهم آورد و در مقابل جمع آوری چنین اطلاعاتی به اصلاح و تکمیل مجدد تصویر شهر کمک خواهد کرد. مجموعه این تلاش ها زمینه های ایجاد جاذبه های فرهنگی و گردشگری شهر کهن و شهر فعلی نیشابور را فراهم آورده و در رشد فرهنگی ساکنین شهر جدید موثر خواهد بود.