درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: وجود نقاط مشترک فرهنگی، دینی و تاریخی بین کشورها و از همه مهم تر همجواری جغرافیایی کشورهای عضو اکو و پیشینه تاریخی مشترک ، لزوم شناسائی مؤلفههای تقویت کننده و تسهیل کننده همکاری در بین کتابخانههای ملی کشورهای عضو اکو را بیش از پیش آشکار می کند. در این مقاله راهکارهایی در این خصوص ارائه شده است. روش/رویکرد پژوهش: ، مطالعه اسنادی و کتابخانهای موجود در 10 کتابخانه ملی کشورهای عضو اکو یافته ها: وجود اشتراکات زبانی و خط در بین این کشورها، وابستگی سازمانی مشترک، اشتراک در مذهب، آثار و منابع مشترک احراز شد. برای همکاری کتابخانهها میتوان از فهرست ها و کتابشناسی های چندزبانه و چکیده های استاندارد بهره جست. لازمه آن تدوین استانداردهای توافق مورد کشورهای عضو و به-کارگیری متخصصان است. با وجود منابع مشترکی در کتابخانههای ملی کشورهای عضو اکو ، میتوان به زمینهسازی همکاری هرچه بیشتر این مراکز حافظ میراث علمی و فرهنگی اقدام کرد.

هدف: بررسی فرهنگ سازمانی کتابخانه ملی براساس مدل دنیسون روش/رویکرد پژوهش: روش توصیفی- پیمایشی. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد دنیسون با 60 سؤال و چهار بخش گردآوری شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، با استفاده از نرم افزار SPSS -20 انجام شد یافته ها: هر چهار بُعد اصلی فرهنگ سازمانی در کتابخانه ملی دارای نمره متوسط و پایین تر است. بیشترین امتیاز در بُعد مشارکت پذیری و کمترین امتیاز در متغیر سازگاری حاصل شده است. بالاترین میانگین شاخص های فرهنگ سازمانی، مربوط به توانمندسازی با میانگین 3/21 و کمترین شاخص با میانگین 69/2 مربوط به توافق بود.

هدف: تحلیل راهبردی وضع کنونی کتابخانه ملی ایران در قالب بازاریابی- ترویج و ارائه راهبردهای پیشنهادی مبتنی بر ماتریس سوات. روش/ رویکرد پژوهش: ابتدا از طریق مصاحبه با 13 نفر از کارمندان متخصص کتابخانه و استفاده از روش تحلیل محتوا، مؤلفه های سوات استخراج شد. سپس با استفاده از پرسشنامه و رتبه بندی مؤلفه ها، و با استفاده از ماتریس ارزیابی موقعیت راهبردی، وضعیت راهبردی کتابخانه ملی ایران در مقوله ترویج تعیین و راهبردهای SO، ST، WO، و WT ارائه شد. یافته ها: ضعف های پیش روی کتابخانه ملی ایران بر قوت های آن و فرصت های پیش رو نیز بر تهدیدها غلبه دارد. بنابراین، بهتر است خود را در معرض خطرات بزرگ قرار ندهد. نتیجه گیری: موقعیت راهبردی کتابخانه ملی ایران در مقوله بازاریابی- ترویج، محافظه کارانه است. برخی راهبردهای پیشنهادی عبارت اند از: استفاده از حداکثر ظرفیت های فکری نیروی انسانی، اصلاح قانون به منظور استفاده مؤثر از قابلیت های رسانه های اجتماعی، استفاده از فرصت های ترویجی مناسب تر، رسیدن به ثبات مدیریتی، استفاده از کارکنان توانمند در پژوهش در سِمَت های اجرایی، و تلاش برای بودجه بندی و تخصیص منابع مالی مناسب و مانند آنها.

هدف: سنجش میزان صحت پیشینه های کتابشناختی پایگاه اپک کتابخانه ملی ایران به لحاظ ساختار صوری پیشینه ها. روش/رویکرد پژوهش: در این پیمایش با بهره گیری از فرمول کوکران تعداد 1100 پیشینه از میان نزدیک به هفتصد هزار پیشینه کتاب انتخاب و با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگرساخته تحلیل شد. یافته ها: در 48 درصدِ پیشینه ها اشکال وجود داشت. بیشترین اشکال رعایت نکردن ضوابط مربوط به یونی کد و غلط املایی در برخی عناصر اطلاعاتی بوده و کمترین اشکال به رده بندی و فهرست نویسی توصیفی تعلق داشته است. توزیع اشکالات در رده های مختلف نشان داد رده N دارای بیشترین اشکال و رده C دارای کمترین اشکال بوده است. نتیجه گیری: برخی اشکالات نه به سبب ضعف در فهرست نویسی بلکه به دلیل شتاب زدگی در ورود اطلاعات رخ می دهند.

هدف: ارزیابی برون سپاری فعالیت های کتابخانه ای و نقش آن در بهبود عملکرد کتابخانه ملی ایران. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی از نوع کاربردی. جامعه آماری شامل تمام مدیران و کارکنان کتابخانه ملی در ادارات کل پردازش (فهرست نویسی)، فراهم آوری، اطلاع رسانی؛ و مالی است که به نوعی درگیر فعالیت های برون سپاری بوده اند. برای این منظور، پرسشنامه ای طراحی و میان 173 نفر توزیع شد و در نهایت چهار مؤلفه اثربخشی، کارایی، کمیّت، و کیفیت در 128 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: برون سپاری در حد کمی بر اثربخشی فعالیت ها، در حد متوسط بر کارآیی و بر کمیّت خدمات، و در حد اندکی بر کیفیت فعالیت های کتابخانه ای تأثیرگذار بوده است. نتیجه گیری: برون سپاری در حد کمی بر عملکرد بهینه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مؤثر بوده است.