مجید ولی شریعت پناهی

پایداری اجتماعی امروزه به عنوان مهمترین بعد توسعه پایدار، جایگاه مهمی در برنامه ریزی های شهری دارد و پیوسته با افزایش مشکلات اجتماعی و واگرایی بین محلات از نظر انجام و مشارکت، بر اهمیت آن در برنامه ریزی ها افزوده می شود. از این رو این امر نیاز به بررسی های بیشتری در مطالعات شهری دارد. این پژوهش به منظور بررسی نقش مشارکت اجتماعی در توسعه پایداری اجتماعی محلات انجام شده است. برای این منظور میزان تاثیر معناداری این دو متغیر، مورد سنجش قرار گرفته است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی می باشد جمع آوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی بوده است. جامعه آماری پژوهش از گروه خبرگان تشکیل شده است که به روش در دسترس 20 نفر به عنوان حجم نمونه پژوهش انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ای که براساس مبانی نظری و مطالعات انجام شده در مقیاس پنج درجه ای لیکرت طراحی شده، می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار ایموس انجام شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که مشارکت اجتماعی شهروندان در محلات با ضریب (بتا) 732/0 بر توسعه پایدار اجتماعی این محلات تاثیر مثبت دارد و رابطه این دو متغیر با هم معنادار می باشد. به عبارتی دیگر با تقویت مشارکت اجتماعی توسعه پایدار اجتماعی نیز تقویت خواهد شد. و متغیرهای حس تعلق به مکان، رضایت از محله، مشارکت در فعالیت های محله ای و اعتماد نیز بر متغیر مشارکت اجتماعی در محلات اثرگذاری مثبتی دارند.

مقدمه:  در حال حاضر به دلیل مشکلات متعدد؛ از جمله مسامحه و سازش در مبازه با فساد و یا سوء مدیریت ها، فرآیند توسعه پایدار و هویت روستاها به شدت تحت الشعاع قرار گرفته است و روستاهای ما دیگر فاقد هویت و اصالت گذشته خود می باشند. هدف:  هدف کلی تحقیق تبیین عوامل حفظ و توسعه پایدار هویت روستا است. و با طرح سوالات فرعی تحقیق در سه محور یعنی منابع انسانی (در ابعاد مدیریت و نیروی عملیاتی)، شیوه، روش و منابع اولیه و ثانویه (اِرَم) ارتباط معنا دار آنها را بر موضوع مقاله اثبات نماید. روش شناسی:  روش تحقیق توصیفی، تحلیلی، کمی است. ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها پرسشنامه ای طیف پنج گزینه ای لیکرت می باشند. روش گردآوری اطلاعات؛ کتابخانه ای، مصاحبه و مشاهدات است. جامعه آماری تحقیق شامل مشاغل آزاد ساکن مورد تحقیق (دهستان قائم آباد، شهرستان شهریار، استان تهران) می باشد. حجم نمونه آماری معادل 150 نفر می باشد. تجزیه وتحلیل کیفی آماری از طریق بررسی روابط و آثار بین داده های عوامل؛ (متغیر های مستقل موثر(M 3)) بر متغیر وابسته هدف (حفظ و توسعه پایدار هویت روستا) صورت گرفته است. با استفاده از میانگین جامعه نمونه و  tدانشجو تجزیه و تحلیل کمی (توصیفی) و اطلاعات شخصی (سن، تحصیلات، جنسیت و تاهل) در تحقیق نتایج مطوبی حاصل شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: حوزه مکانی پژوهش، دهستان قائم آباد؛ شهرستان شهریار، استان تهران می باشد. یافته ها و بحث: یافته های تحقیق با توجه به ارتباط معنادار عوامل موثر (متغیر های مستقل) که در قالب سوالات فرعی و گویه های زیر مجموعه مطرح گردیدند؛ به تایید فرضیات سه گانه (اِرَم) انجامید که در خصوص جزئیات هر یک از عوامل سه گانه؛ مواردی که لازم می باشد؛ مورد تحقیق قرار گیرند. نتیجه گیری: نتایج ناشی از یافته های تحقیق توانست؛ ضمن تایید فرضیات؛ شناخت و معرفت لازم پیرامون عوامل حفظ و توسعه پایدار هویت روستا بدست آید تا علیرغم برسی مورد مطالعه تحقیق؛ پاسخ سوالات فرعی تحقیق جهت حل مسئله مهم روستا روشن گردد. در ضمن عوامل منابع انسانی؛ فراتر از روش و برنامه و روش و برنامه؛  فراتر منابع اولیه و ثانویه؛ به ترتیب از اهمیت و تاثیر بیشتری نسبت به یکدیگر در حل مسئله دارند.

مقدمه: بیکاری، فقر، شرایط اقتصادی بغرنج و مسائل و مشکلات از یک سو و  تمایل مردم برای سکونت در شهرهای بزرگ و یا مجاورت اینگونه شهرها از سوی دیگر همواره یکی از مسائل اصلی شهرهای کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران بوده است. با یک بررسی کارشناسانه و مشاهده  آمار و ارقام از فاجعه بارتر شدن  این مسئله حکایت دارد که اگر برنامه ای مدون و طراحی شده برای آن در نظر گرفته نشود کل جوامع شهری را تهدید می کند. ساکنانی که با توجه به مسائل و مشکلات فراوان به دور ازحداقل  شرایط زیستی مناسب و بدون دسترسی به منابع درآمدی پایدار، مجبور به سکونت در مناطقی مختلف  شهر می شوند. مناطقی که بستر مناسب برای پذیرفتن این ساکنان را ندارند و در نتیجه این هجوم سکونتگاه های غیر رسمی برای سکونت بوجود می آیند.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر ارزیابی نقش سکونتگاه های غیر رسمی در ساختارفضایی شهری و بررسی نحوه جلوگیری از گسترش سکونتگاه های غیر رسمی و پیدا کردن روش های بهینه جهت ساماندهی این نواحی در شهر همدان می باشدکه در ابعاد کالبدی ، فضایی ، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرد.روش شناسی تحقیق: از لحاظ متدولوژی تحقیق حاضر با توجه به ماهیت نوعی تحقیق کاربردی- توسعه ای است. و نحوه گردآوری داده های توصیفی از شاخه پیمایشی می باشد. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک دلفی و تحلیل آمار با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفته شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی شامل سکونتگاه های غیر رسمی محدوده شهر همدان می باشد.یافته ها: نتایج بدست آمده از آزمون  t-test تک نمونه ای در مورد رضایت ساکنان از وضعیت سکونتگاه های غیر رسمی شهر همدان نشان می دهد که این محلات با توجه به جدول که حاصل از خروجی آزمون t-test می باشد نشان می دهد که رضایتمندی در این محلات با توجه با اختلاف میانگین و حد بالاو پایین درسطح متوسط و نامطلوب می باشد.نتایج: توسعه شهر همدان و گسترش شهر نشینی در دهه های اخیر با رشد اسکان غیر رسمی همراه بوده است. این پدیده اجتماعی- اقتصادی به دلیل نبود توجه به برنامه ریزی منطقه ای و شهری و توانایی های درونی منطقه شهری به لحاظ ایجاد فعالیت و ظرفیت اشتغال شکل گرفته است و اغلب این محلات در محدوده خدماتی شهر همدان واقع شده اند و مشکل اصلی آنها نبود برخورداری از امکانات و خدمات رفاهی و اجتماعی شهر است. علاوه بر این کالبد و سیمای شهر همدان را با مشکل مواجه نموده است. واقعیت این است که نمی توان این محدوده ها را از فضای برنامه ریزی حذف کرد و آنها را نادیده گرفت بلکه باید با برنامه ریزی شهری دقیق و متناسب با ویژگی های ساکنین به ایجاد تغییر در کالبد و بافت آنها پرداخت.

امروزه بازار زمین و مسکن همواره از بازارهای درآمدزا بوده است و این مسئله در طی دهه های اخیر در کشورهای درحال توسعه به خصوص ایران، از رونق بالا و اهمیت زیادی برخوردار بوده است. در این رابطه همواره گسترش زمین شهری و یا الحاق نقاط روستایی به آن توانسته به عنوان یک رانت دولتی مورداستفاده قرار گیرد و نقش مهمی در گسترش شهر و همچنین ایجاد سکونتگاه های غیررسمی ایفا نماید. اکنون آنچه کلان شهرهای ایران به خصوص تهران با آن مواجه می باشد، سکونتگاه های غیررسمی است که یکی از عوامل اصلی تشکیل دهنده آن رانت های اقتصادی است. لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل نقش اقتصاد رانتی بر سکونتگاه های غیررسمی پیراشهری (موردمطالعه: روستاهای حاشیه منطقه 19 شهر تهران) می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. داده های موردنیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل خبرگان و صاحب نظران حوزه های برنامه ریزی روستایی، برنامه ریزی شهری و... است که حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 50 نفر تعیین شد. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار SPSS بهره گرفته شد. نتایج نشان داد اقتصاد رانتی بر تمامی شاخص های سکونتگاه های غیررسمی پیراشهری تأثیرگذار است، که شدت این رابطه در جنبه های مدیریتی و اجتماعی در سطح منطقه 19 تهران بیشتر می باشد.

منطقه خلیج فارس همواره در معرض تلاطم امواج ناشی از راهبردهای سیاسی و اقتصادی و نظامی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای قرار داشته است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی معادلات نظامی، سیاسی و اقتصادی ایران و امریکا در منطقه خلیج فارس است. سؤال اصلی مقاله این است که معادلات نظامی، سیاسی و اقتصادی ایران و امریکا در منطقه خلیج فارس کدامند؟ برای جمع آوری ادبیات نظری و مفهومی پژوهش از روش توصیفی و برای تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه از روش تحلیل سلسله مراتبی و برای آزمون فرضیات از روش پیمایشی بهره گرفته شده است. برای بررسی پایایی پرسشنامه نیز از یک نمونه اولیه استفاده شد و با به دست آمدن ضریب آلفای کرونباخ 87/0، پایایی پرسشنامه نیز مورد تأیید قرار گرفت. نظرات تعداد ۲۵ نفر از خبرگان حوزه امنیت منطقه ای گردآوری شد و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، وارد نرم افزار آماری SPSS گردید. نتایج نشان می دهد که موقعیت جغرافیایی منطقه برای هر دو کشور حساسیت خاصی دارد؛ اما آنچه که برای امریکا در این منطقه حایز اهمیت است تداوم نقش مصرف کنندگی و تضعیف جایگاه فرهنگی و ایدئولوژیک آن است اما برای ایران این موضوع بالعکس می باشد.

پژوهش حاضر به تحلیل جایگاه نفوذ منطقه ای ایران در ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه با تاکید بر دوره زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ پرداخته است و به منظور تحلیل یافته های تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی بهره برده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که عواملی نظیر افزایش نفوذ ایران در عراق، افزایش نفوذ ایران در اردن و افزایش نفوذ ایران در یمن و افزایش نفوذ فرهنگ به واسطه اشتراکات تاریخی-فرهنگی و زبانی در کشورهای خاورمیانه به عنوان بالاترین عوامل مهمترین راهبردهای جمهوری اسلامی ایران محسوب می شوند و عواملی نظیر افزایش نفوذ ایران در کویت، کاهش تنش های ایران و امارات، کاهش تنش های ایران و بحرین و افزایش نفوذ ایران در اردن از جمله به عنوان راهبردهای ایران در ساختار ژئوپلیتیکی نوین خاورمیانه محسوب نمی شود و در مبحث بعد، مهمترین چالش های فراروی جمهوری اسلامی ایران در در ساختار ژئوپلیتیکی جدید خاورمیانه عواملی نظیر حمایت های اقتصادی و سیاسی عربستان از احزاب جدایی طلب در ایران، افزایش حمایت های کشورهای منطقه از حزب منحله کوموله، افزایش جاسوس های موساد و رژیم تروریستی آمریکا و حمایت های اقتصادی و سیاسی ترکیه به احزاب جدایی طلب در ایران، مهم ترین چالش های فراروی جمهوری اسلامی ایران در ساختار ژئوپلیتیکی نوین خاورمیانه محسوب می شوند و عواملی نظیر افزایش نفوذ رژیم صهیونیستی در قطر، افزایش نفوذ آمریکا در عراق، جریان های تجزیه طلبی ترکیه نظیر پ. ک. ک و گسترش گروهک تروریستی القاعده به عنوان راهبردهای ایران در ساختار ژئوپلیتیکی نوین خاورمیانه محسوب نمی شود.

نمود بارز پایداری اجتماعی شهرها بر پایه محله پایدار و اجتماعات محلی قابل مشاهده است. که عوامل بسیاری در انسجام و شکل گیری اجتماعات محلی دخیل هستند که شناخت و میزان تاثیرگذاری آن ها در پایداری اجتماعی در قالب یک الگوی بهینه اهمیت بسیاری دارد. از این رو هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی از پایداری اجتماعی با نقش اجتماعات محلی بر اساس شاخص های توسعه پایدار اجتماعی و اجتماعات محلی و بررسی ارتباط درونی و پنهانی بین متغیرها و شاخص ها می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش کار از نوع آمیخته (توصیفی – تحلیلی) و جمع آوری داده به دو روش کتابخانه ای و میدانی و از ابزار پرسشنامه است. جامعه آماری گروه خبرگان در رشته های جغرافیا و برنامه ریزی شهری، شهرسازی و جامعه شناسی است و حجم نمونه با استفاده از نرم افزار SAMPLE POWER برابر با 100 نفر برآورد گردیده است. روش نمونه گیری احتمالی و تصادفی ساده در نظر گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار ایموس بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به ترتیب به میزان 0/155 ، 0/750 و 0/403 بر اجتماعات محلی اثرگذار هستند و اجتماعات محلی نیز به میزان 0/632 بر پایداری اجتماعی تاثیر مثبت و معنادار دارد. بنابراین تحقیق حاضر معتقد است که نظام برنامه ریزی شهری برای توسعه پایدار اجتماعی شهر بایستی به سمت رویکرد برنامه ریزی اجتماع محور سوق داده شود.

در اکثر کشورهای در حال توسعه، بخش کشاورزی نقش مهمی در ایجاد درآمد و فرصت های شغلی جهت رفع نیازهای مناطق روستایی ایفا می کند. به طوری که فقدان تنوع در بسترهای اقتصادی و فرصت های شغلی از مهم ترین ویژگی های روستاهای کشور است. در این راستا؛ رویکرد متنوع سازی فعالیت های اقتصادی روستایی بایستی به عنوان راهکاری مفید مورد توجه قرار گیرد. تحقیق حاضر با هدف شناخت چالش های متنوع سازی فعالیت های اقتصادی در روستاهای شهرستان لنگرود انجام شد. در این مطالعه، از روش دلفی در دو مرحله استفاده شد که جهت انجام این پژوهش تعداد 15 کارشناس به صورت هدفمند انتخاب شدند. با توجه به اینکه در این مقاله، مهم ترین چالش ها از دیدگاه کارشناسان مورد تحلیل قرار می گیرد در مرحله اول برای 16 نفر از کارشناسان از سوالات باز استفاده شد. در راند دوم با استفاده از تحلیل محتوای نتایج مرحله اول، پرسشنامه مرحله دوم با استفاده از طیف لیکرت طراحی شد، پنل متخصصان در این پژوهش 113 مشکل را در مسیر توسعه و تنوع بخشی اشتغال روستایی مطرح کردند. نتایج نشان داد که مهم ترین مشکلات عبارتند از: «نبود رابطه نزدیک بین صاحبان علم و دانش با تولیدکنندگان و صاحبان مشاغل روستاها(میانگین: 69/8 انحراف معیار: 31/1)، فقدان انگیزه لازم برای انجام فعالیت های کشاورزی(میانگین: 61/8 انحراف معیار: 39/1)، عدم شناخت دقیق، علمی و طبقه بندی شده مسئولین مرتبط با اشتغال از مفهوم تنوع بخشی در جوامع روستایی (میانگین: 54/8، انحراف معیار: 71/1) و فقدان ثبات در برنامه ها و سیاست های اجرایی در روستاهای شهرستان لنگرود(میانگین: 31/8 انحراف معیار: 06/2)» که عدم تنوع شغلی را به همراه داشتند.

رودهای بین المللی، به راه های آبی گفته می شوند که از مرز بین دو یا چند کشور عبور کرده و نوار مرزی کشورها را مشخص می سازند یا رودهایی که در طول مسیر خود از قلمرو چند کشور عبور می کنند. در عصر کنونی منشأ بسیاری از درگیری ها و منازعات منطقه ای میان دولت هایی است که حوضه های آبریز مشترک دارند. هدف اصلی مقاله در حال انجام عبارت است از تحلیل و بررسی تاثیر رودخانه های مرزی بر روابط ایران و همسایگان شرقی و شمال شرقی در راستای ثبات و توسعه اقتصادی مناطق مرزی و همگرایی منطقه ای. سوال اصلی مقاله این است که رودخانه های مرزی چه تاثیراتی بر بر روابط ایران و همسایگان شرقی و شمال شرقی در راستای ثبات و توسعه اقتصادی مناطق مرزی و همگرایی منطقه ای گذاشته اند؟ اطلاعات مورد نیاز این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای و اس نادی ج مع آوری شده است . به این ترتیب که با مطالعه و بررسی کتب، مقالات و م جلات ع لمی پژوه شی به گردآوری درباره موضوع این پژوهش پرداخته شده است . همچنین از نظرات اساتید و کارشناسان مربوط ب ه جغرافیای س یاسی نیز به منظور افزایش هرچه بیشتر وزن مطالب استفاده شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که پیدایش و شکل گیری آبراهه های طبیعی که همان رودخانه ها هستند، متأثر از عوامل مختلفی هستند؛ همچون شرایط آب و هوایی، زمین شناسی، عوامل انسانی و جغرافیایی است. رودخانه های با حوزه های مشترک مرزی آثار محسوسی بر روابط دو کشور به ویژه مسائل سیاسی و امنیتی آن ها می تواند بگذارد.

امروزه زیرساخت ها حائز نقش تعیین کننده ای در فرآیند امن یک جامعه می باشند و حفظ امنیت زیرساخت ها در برابر حملات و تهدیدهای، جزء اولویت های امنیتی هر کشور است. بر همین اساس شناخت وضعیت کنونی و میزان آسیب پذیری زیرساخت ها در مقیاس شهری می تواند به عنوان راهکاری کارآمد، به تدوین راهبردهای شهری منتج شود. در این راستا مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، پس از جمع آوری داده ها و اطلاعات موردنیاز، به تبیین میزان آسیب پذیری زیرساخت های شهر سمنان با رویکرد پدافند غیرعامل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخته است که در آن بعد از اولویت بندی مراکز ثقل و مشخص شدن زیرساخت های حیاتی و حساس، پهنه بندی شهر با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گرفته است. در این راستا مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، پس از جمع آوری داده ها و اطلاعات موردنیاز، با استفاده از روش های ارزیابی چند معیاره به تحلیل زیرساخت ها پرداخته و پس از شناخت برهم کنش ها با توجه به موقعیت فضایی هریک از زیرساخت ها، وضعیت آسیب پذیری شهر سمنان را محاسبه نمود. نتایج حاصله نشان می دهد که درمجموع 37.83 درصد از زیرساخت های شهر سمنان در پهنه های با آسیب پذیری بسیار زیاد، 21.34 درصد در پهنه های با آسیب پذیری زیاد، 13.58 درصد در پهنه های با آسیب پذیری متوسط، 14.66 درصد در پهنه های با آسیب پذیری کم و 12.56 درصد در پهنه های با آسیب پذیری بسیار کم استقراریافته اند. این مسئله به دوراز اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل بوده و تشدیدکننده میزان آسیب پذیری است.

فضاهای شهری به عنوان مهم ترین بستر فعالیت و زندگی شهروندان نقش بسیار مهمی را در هویت بخشی انسان ها ایفا می کنند. فقدان احساس امنیت، در میان زنان یک جامعه باعث کمرنگ تر شدن حضور آن ها و کاهش سرزندگی شهری خواهد شد. پژوهش حاضر به بررسی مشکلات و نارسایی های فضاهای شهر تبریز باهدف ارتقاء احساس امنیت زنان می پردازد. در این راستا معیارهای فضایی و کالبدی مؤثر بر ارتقاء احساس امنیت از دیدگاه زنان و رابطه بین نقش مدیریت شهری و افزایش احساس امنیت و آرامش زنان بررسی شده است؛ بنابراین بعد از مطالعات کتابخانه ای و بررسی فرضیه ها و تحلیل پژوهش های موفق در این زمینه، زنان ساکن دو منطقه شهر تبریز با پاسخگویی به پرسشنامه ها مورد تحلیل قرار گرفته اند. پژوهش بر مبنای هدف، از نوع پژوهش های کاربردی بوده و روش مطالعه به صورت اسنادی، میدانی و از نوع توصیفی-تحلیلی است و در پایان فرضیه ها از طریق نرم افزار آماری «اس پی اس اس»[1]، آماره تحلیلی رگرسیون و سطح معنی داری «آنوا»[2] مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش برای ارزیابی قابلیت اعتماد پرسش های پرسشنامه ها، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. هرقدر این ضریب بیشتر باشد نشان دهنده اعتمادپذیری بیشتر آزمون است. معنی داری (۰۰۰/۰) کمتر از سطح معنی داری موردقبول (۰۵/۰) است؛ بنابراین فرضیه حمایت مدیریت شهری و احساس امنیت با همبستگی بالا (۸۸/۰) موردقبول واقع می شود. نتایج به دست آمده نشان می دهد بین حمایت مدیریت شهری و احساس امنیت زنان، همبستگی مستقیم و معنی داری وجود دارد و با افزایش حمایت مدیریت شهری، احساس امنیت بین پاسخگویان افزایش می یابد.   [1] - SPSS [2] - Anova

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی وضعیت ظرفیت های گردشگری پایدار در کلانشهر تهران انجام شده است. روش تحقیق، از نوع توصیفی و پیمایشی تحلیلی با رویکرد آمیخته است که متشکل از دو بخش کیفی و کمی است. در بخش کیفی با استفاده از نظریه زمینه ای به شناسایی ظرفیت های لازم برای گردشگری پایدار شهری کلانشهر تهران بر مبنای مطالعه و دسته بندی ادبیات نظری و در بخش کمی، به ارزیابی وضعیت ظرفیت های گردشگری پایدار در کلانشهر تهران پرداخته شد. ابزار گردآوری داده ها، در مرحله کیفی مصاحبه عمیق و در بخش کمی پرسشنامه بوده است. جامعه آماری این پژوهش، در بخش کیفی و کمی خبرگان، متخصصین و کارشناسان ارشد در حوزه مدیریت شهری می باشند که از بین آن ها 100 نفر به روش در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه ها و کدگذاری ها، ظرفیت های لازم برای گردشگری پایدار شهری کلانشهر تهران شناسایی گردید و فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار داده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی توسط روش گرندد تئوری از طریق نرم افزار Maxqda و در بخش کمی توسط آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که تهران ظرفیت های مناسبی برای گردشگری پایدار دارد که می تواند پتانسیلی برای تبدیل شدن به قطب گردشگری باشد.

عملکرد جزیره کیش بعنوان یک منطقه آزاد و مقصد گردشگری تا کنون توجه صاحب نظران را به خود جلب کرده است و اغلب آنها به واسطه مقایسه عملکرد جزیره کیش با مقاصد گردشگری و مناطق آزاد تجاری موفق در دیگر نقاط جهان، بر این عقیده اند که منطقه ازاد کیش توانسته است به اهداف مقرر خود دست یابد. در این راستا پژوهش حاضر تلاش دارد تا توفیق یا عدم توفیق در عملکرد طرح های توسعه منطقه آزاد کیش با تاکید بر مولفه های جغرافیایی را بررسی نماید. برنامه ریزی برای اسیب شناسی طرح های توسعه منطقه آزاد با تاکید بر مولفه های جغرافیایی در گرو بررسی دقیق و شناخت از منطقه مورد مطالعه و مستلزم دسترسی به مدلهای برجسته ای برای تحلیل برنامه ریزی است. در این پژوهش از رهیافت SWOT جهت تعیین مناسبترین استراتژی برای آسیب شناسی طرح های توسعه منطقه آزاد با تاکید برمولفه های جغرافیایی استفاده شده است.. مقاله حاضر، از لحاظ هدف به روش کاربردی و از حیث شیوه مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی شکل گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش از نوع پیمایشی با استفاده از فرآیند مصاحبه و پرسش از کارشناسان و اهل فن انجام شده است. بر اساس نتایج تحقیق، مناسبترین استراتژی برای اسیب شناسی طرح های توسعه منطقه آزاد با تاکید بر مولفه های جغرافیایی ، استراتژی (WO) بهره مندی از توان سیاسی و مدیریتی جهت هماهنگی سازمانهای مرتبط با مناطق آزاد،توسعه امکان بالقوه صادرات مجدد به مناطق خلیج فارس و مرکز ترانزیت کالا،و ... مناسب میباشد.

اصطلاح توسعه به ارتقای سطح و کیفیت زندگی افراد و بهبود رفاه عمومی جامعه معطوف است و پایداری آن، به استمرار این فرآیند در طول نسل های بشر اشاره دارد. به این ترتیب توسعه پایدار تمام جنبه ها و ابعاد زندگی بشر را در برمیگیرد. در این زمینه شهر هوشمند نه واقعیت بلکه نوعی راهبرد محسوب میشود که در جهت چشم انداز توسعه آینده به آن توجه شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق را خبرگان و متخصصین حوزه شهری در برمیگیرند. در این راستا با توجه به اهداف پژوهش، ابزار جمع آوری، نوع داده ها و روش شناسی پژوهش، مستلزم شناسایی عوامل موثر بر تحقق پذیری اصول رشد هوشمند در شهر ملایر از یکسو و از سوی دیگر، بهره گیری از متدولوژی تحلیلی مدلسازی ساختاری تفسیری به منظور تعیین و تحلیل روابط بین عوامل موثر بر تحقق پذیری اصول رشد هوشمند در شهر ملایر است که در نهایت نوع متغیرها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها خوشه بندی شده است. نتایج بدست آمده بیانگر اینست که عامل ایجاد کاربری های مختلط در شهر ملایر با میزان قدرت نفوذ 9 بیشترین تاثیر و همانند سنگ زیربنای مدل عمل میکند و ترغیب و تشویق افراد به توسعه همکاری و مشارکت با میزان قدرت نفوذ 4 کمترین تاثیر را دارد.

نگاهی گذرا بر فرم مسکن در کشور و سایر کشور ها این اثر را به خوبی آشکار می سازد.امروزه معماران و مهندسان مسکن تمام تلاش خود را برای همسازی مساکن با اقلیم منطقه برای ایجاد محیطی ارام و همراه با آسایش زیستی برای ساکنان بکار می بندند.در معماری مدرن با توجه با افزایش قیمت حامل های انرژی و هزینه بسیار بالا برای سرمایش و گرمایش ساختمان ها تلاش بسیاری برای انطباق و سازگاری مساکن با شرایط اقلیمی انجام می شود . در مناطق سردسیر و گرمسیر این پدیده اثر خود را در سبد هزینه خانوار به شدت نشان می دهد. با وجود تلاش دولت ها برای کمک به مردم در تقبل بخشی از هزینه ها از طریق کاهش تعرفه های برق و حامل های انرژی ولی همچنان بار آن بر سبد هزینه خانوار ها سنگینی می کند. لذا بهترین کار تلاش بر همسازی مساکن با شرایط اقلیمی منطقه می باشد. شهرستان سقز از شهرهای منطقه سردسیر ایران می باشد که می بایستی توجه ویژه ای به سازگاری هر چه بیشتر بنا ها با شرایط اقلیمی منطقه می باشد. در این تحقیق سعی خواهد شد سازگارترین الگوی معماری با شرایط اقلیمی منطقه با استفاده از شاخص های علمی مرسوم در ایران و جهان شناسایی و معرفی شده و در عین حال میزان انطباق معماری قدیم و جدید شهر سقز با الگوی سازکار مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

شکوه و عظمت یک جامعه بستگی به حل مشکلات و رفع معضلات محتمل و قدرت مقاومت آن در مقابل حوادث اعم از طبیعی و انسان ساخت دارد، از آنجایی که زیرساخت ها حائز نقش تعیین کننده ای در فرآیند امن یک جامعه می باشند و حفظ امنیت زیرساخت ها در برابر حملات و تهدیدها، جزء اولویت های امنیتی هر کشور است به همین دلیل جوامع مختلف پیوسته به دنبال کشف و ابداع راه حل هایی بوده و هستند تا بتوانند آسیب ها را با برنامه ریزی و مدیریت مناسب کنترل یا به حداقل برسانند. در دهه های اخیر نیز نحوه مقابله با این تهدیدها، شکل علمی تری به خود گرفته و به طور مشخص میزان احتمال وقوع، خسارت وارده و چگونگی مقابله با آن ها تعیین شده است. در این راستا مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، پس از جمع آوری داده ها و اطلاعات موردنیاز، ابتدا میزان اهمیت و وزن هریک از زیرساخت ها با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) محاسبه و سپس با آماده سازی لایه های اطلاعاتی در محیط نرم افزار Arc GIS با استفاده از توابع هم پوشانی، درجه ریسک پذیری زیرساخت های شهر سمنان در برابر حملات و تهدیدهای نظامی و امنیتی به تفکیک در چهار حوزه شبکه انرژی، شبکه ارتباطات، مراکز پشتیبان و سایر مراکز را مشخص نموده است. نتایج حاصله نشان می دهد که زیرساخت های حساس با 50.69 درصد، زیرساخت های مهم با 34.08 درصد و زیر ساخت های قابل حفاظت با 15.23 درصد در موقعیت مکانی با درجه ریسک پذیری بسیار بالا قرار دارند. نتایج کلی پژوهش نشان می دهد که 37.83 درصد کل زیرساخت های شهر سمنان در پهنه آسیب پذیری با درجه ریسک بسیار بالا پراکنده شده اند و این مسئله به دوراز اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل بوده و تشدیدکننده میزان آسیب پذیری زیرساخت های در مواقع بحرانی ناشی از حملات و تهدیدهای نظامی و امنیتی است.

در کشورهای درحال توسعه منابع انسانیِ بخش کشاورزی در نواحی روستایی با چالش پیر سنی و مهاجرت جوانان مواجه شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل عوامل چالش زای منابع انسانی بخش کشاورزی در نواحی روستایی شهرستان ملایر انجام شده است. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. در بخش نظری به شیوه کتابخانه ای و در بخش داده ها به صورت میدانی از شیوه هایی همچون مشاهده، مصاحبه، و انجام دادن پرسش نامه و حضور در نقاط سکونتگاهی بهره گرفته شده است. جامعه آماری 73 روستای بخش مرکزی شهرستان ملایر است. با توجه به حجم بالای جامعه آماری، به نمونه برداری از روستاها اقدام شده است که100 خانوار از 5 روستای مرکز دهستان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شد. ابزار اصلی پژوهش پرسش نامه محقق ساخته بوده که روایی و پایایی آن با کسب نظر ااستادان محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و سایر روش ها تأیید شده است. برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که با توجه به آزمون فریدمن عوامل اقتصادی از جمله کمبود اشتغال، درآمدکم، محدودیت زمین، تضمین ناکافی خرید محصولات، مشکلات بیمه با میانگین رتبه 3/2 در رتبه نخست، سپس عوامل فرهنگی و اجتماعی از قبیل عوامل جاذب جمعیت در شهر، چالش جوانان با اعضای خانواده و محیط روستا، وجود بستگان در شهر، ازدواج، و رشد بالای جمعیت روستاها با میانگین رتبه 08/2 در مرحله دوم و عوامل خدماتی و زیرساختی همچون کمبود امکانات آموزشی، درمانی، تفریحی، و عمرانی با میانگین رتبه 63/1 در مرحله سوم ایجاد چالش منابع انسانی نواحی روستایی مؤثر بوده اند.

روند مهاجرت های روستا به شهر در طول 35 سال اخیر در ایران نشان دهنده شکل گیری جریان مهاجرت معکوس است که با وجود تأثیرگذاری آن در مبدأ و مقصد، کمتر مورد توجه محققان و برنامه ریزان قرار گرفته است. در این راستا، این پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، همبستگی و علی و با هدف تبیین نقش مهاجرت های معکوس در توسعه سکونتگاه های روستائیان منطقه19 صورت گرفته است. همچنین شناسایی مهمترین عوامل دخیل در مهاجرت های معکوس روستائیان هدف دیگر تحقیق به شمار می رود. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته می باشد که روایی آن با نظر کارشناسان مربوطه بصورت صوری مورد تأیید قرار گرفته، و برای تعیین پایایی پرسشنامه نیز از مقدار آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر با 78/0 بوده و در تحقیقات مربوط به علوم انسانی این مقدار رضایت بخش می باشد. حجم جامعه آماری پژوهش بر اساس مدل کوکران 384 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی بود. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از آزمون های آماری تی تک نمونه ای و تی مستقل و از نرم افزارهای spss و pls استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که نقش آفرینی مهاجرت های معکوس در توسعه سکونتگاه های روستایی از لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی خیلی زیاد می باشد.

هدف اصلی این پژوهش عبارت است از تبیین رقابت های ژئوپلیتیکی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در عراق و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چالش های امنیت ملی ایران در عراق بعد از سقوط صدام حسین در سال 2003 تا 2019 چه بوده است؟ روش تحقیق از نظر نوع، آمیخته (دو فاز کیفی و کمی) است. بخش کیفی مبتنی بر کدگذاری چند مرحله ای است. بخش کمی از نظر نوع توصیفی پیمایشی، از نظر هدف کاربردی خواهد بود. جامعه آماری شامل متخصصان و صاحب نظران فعال در حوزه علوم سیاسی و روابط بین الملل خواهد بود. نمونه آماری برابر 371 نفر از اساتید علوم سیاسی و دانشجویان علوم سیاسی و روابط بین الملل و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب خواهند شد. ابزار پژوهش شامل روش های مصاحبه (رونوشت)، روش دلفی و پرسشنامه است. جهت روایی ابزار پژوهش ابتدا از کارشناسان علوم سیاسی و روابط بین الملل جهت ارزیابی محتوایی و صوری نظرخواهی خواهد شد. سپس پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ در مرحله مقدماتی (مطالعه راهنما) و پایانی ارزیابی خواهد شد. نهایتاً ساختار پرسشنامه و سازه پژوهش با استفاده از روش تحلیل عاملی خواهد شد

این پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، همبستگی و علی و باهدف تبیین نقش مهاجرت های معکوس در توسعه سکونتگاه های روستاییان منطقه19 صورت گرفته است. همچنین شناسایی مهمترین عوامل دخیل در مهاجرت های معکوس روستاییان هدف دیگر تحقیق به شمار می رود. سوال اصلی تحقیق آن است که بدانیم چه رابطه ای بین مهاجرت های معکوس و توسعه اقتصادی، اجتماعی سکونتگاه های روستایی وجود دارد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته می باشد که روایی آن با نظر کارشناسان مربوطه بصورت صوری مورد تأیید قرار گرفته، و برای تعیین پایایی پرسشنامه نیز از مقدار آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر با 78/0 بوده و در تحقیقات مربوط به علوم انسانی این مقدار رضایت بخش می باشد. حجم جامعه آماری پژوهش بر اساس مدل کوکران 384 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی بود. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از آزمون های آماری تی تک نمونه ای و تی مستقل و از نرم افزارهای spss و pls استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که نقش آفرینی مهاجرت های معکوس در توسعه سکونتگاه های روستایی از لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی خیلی زیاد می باشد. نتایج بررسی تفاوت نظرات دو گروه کارشناسان و مهاجران با استفاده از آزمون تی مستقل نشان داد سطح معنی داری برای مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی کمتر از 05/0 و تفاوت معناداری بین میانگین نظرات کارشناسان و مهاجران در خصوص تاثیرگذاری مهاجرت معکوس بر توسعه اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه های روستایی وجود دارد.