هوشنگ سرور

هوشنگ سرور

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۸ مورد از کل ۳۸ مورد.
۲۱.

حکمروایی شایسته و بازآفرینی بافت های فرسوده شهری مورد: محله 4 شهر آذرشهر

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 71 - 84

کلیدواژه‌ها: بافت فرسود بازآفرینی بافت فرسوده حکمروایی شایسته محله 4 شهر آذرشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۵۶۵
بافت های فرسوده ی شهرهای بزرگ در صورت رسیدگی به وضعیت آن و با کمترین هزینه، بخش قابل توجهی از فضاهای سکونتی مورد نیاز شهرها را می تواند تأمین کند. در ساماندهی بافت های فرسوده یکی از پیش شرط های بنیادین، مشارکت مردم در تصمیم گیری ها است. بنابراین، حکمروایی شایسته و بازآفرینی بافت های فرسوده محله 4 آذرشهر هدف این پژوهش قرار گرفت. در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای، میدانی و پرسشنامه استفاده شد. نتایج پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون های تی تک نمونه ای، فریدمن و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد شاخص های حکمروایی و بازآفرینی بافت های فرسوده شهری در وضعیت خوبی قرار ندارد. نتایج رتبه بندی دو متغیر مستقل و وابسته نشان می دهد که عدالت و انصاف، کارایی و اثربخشی و شفافیت دارای وضعیت مناسب تری نسبت به سایر شاخص ها است. در بین شاخص های متغیر وابسته، شاخص کالبدی در مرتبه اول و اقتصادی در مرتبه دوم قرار گرفته است. همچنین ارتباط معناداری بین بازآفرینی بافت های فرسوده و شاخص های حکمروایی شهری وجود دارد. از نظر ضریب تأثیر نیز، متغیرهای مستقل بر میزان بازآفرینی بافت های فرسوده شهری، شاخص شفافیت با 0.501 بیشترین اثر را داشته است.
۲۲.

تحلیل فضایی مؤلفه های تاثیرگذار بر آلودگی هوای شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۴ 151-172

کلیدواژه‌ها: آلودگی هوا رگرسیون حداقل مربعات رگرسیون وزنی جغرافیایی شهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶
کلان شهر تبریز به عنوان بزرگ ترین شهر در شمال غرب کشور در دهه های اخیر با رشد فزاینده جمعیت و توسعه انواع سازه های صنعتی، تجاری، خدماتی و مسکونی روبرو بوده است. توسعه فزاینده به موازات عدم رعایت معیارهای برنامه ریزی کاربری اراضی زمینه افزایش آلودگی هوا در سطح شهر شده است. پژوهش حاضر برای آگاهی از عوامل ایجادکننده آلودگی هوا در سطح شهر تبریز انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و نوع اطلاعات اسنادی- کتابخانه ای می باشد. در این راستا از هشت شاخص تراکم ساختمانی، تراکم جمعیتی، تراکم تقاطع ها، تراکم ایستگاه های اتوبوس، تراکم صنایع، تراکم فضاهای سبز، فاصله از صنایع و ارتفاع به عنوان متغیرهای مستقل و شاخص غلظت دی اکسید نیتروژن به عنوان متغیر وابسته و همچنین جریان باد به عنوان یک عامل انتشار دهنده استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش رگرسیون حداقل مربعات و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده گردید. نتایج حاصل از روش حداقل مربعات معمولی نشان می دهد که رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته معنادار بوده به طوری که با افزایش تراکم ساختمانی، تراکم جمعیتی، تراکم تقاطع ها، تراکم ایستگاه های اتوبوس و تراکم صنایع غلظت دی اکسید نیتروژن افزایش می یابد. در واقع بین این متغیرها و غلظت دی اکسید نیتروژن همبستگی مستقیمی وجود دارد. در مقابل، با افزایش ارتفاع و افزایش فاصله از صنایع غلظت آلاینده مذکور کاهش می یابد که نشان دهنده وجود همبستگی معکوس بین این دو متغیر و متغیر وابسته دی اکسید نیتروژن می باشد. همچنین براساس نتایج مدل رگرسیون جغرافیایی متغیرهای مورد بررسی 62 درصد از آلودگی هوای شهر تبریز را تبیین می کنند.
۲۳.

تحلیل فضایی رابطه فرم شهری با شاخص دسترسی مورد مطالعه: شهر مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۰ 157-180

کلیدواژه‌ها: فرم شهری شاخص دسترسی شهر مراغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۵۵۸
فرم شهری برآیند شرایط محیطی و تصمیمات برنامه ریزی در بستر زمان می باشد. مطالعه و پژوهش در فرم شهری به دلیل تاثیرات آن بر عملکرد های شهری از جمله کیفیت دسترسی شهروندان به خدمات مستقر در شهر دارای اهمیت می باشد. هر کدام از انواع فرمها شهری فشرده و یا پراکنده، در دسترسی شهروندان به خدمات تاثیر گذار هستند. هدف از این تحقیق شناسایی الگوی فرم شهری محلات شهری مراغه و نحوه دسترسی شهروندان به خدمات شهری می باشد. تحقیق از نظر ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی که از طریق مطالعه اسنادی- کتابخانه ای انجام گرفته است.در تحلیل داده ها از روش فازی و نرم افزارهای GIS و SPSS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که الگوی فرم شهری مراغه بصورت فشرده و پراکنده توسعه یافته است. بدین صورت که شهر در مرکز و بافتهای قدیمی دارای الگوی فشرده و متراکم و در پیرامون و بافتهای حاشیه ای بصورت پراکنده و نیمه پراکنده می باشد.از طرفی نتایج تحلیل همبستگی میان فرم متراکم و شاخص دسترسی حاکی از وجود همبستگی معنی دار میان این دو متغیر می باشد. بگونه ای که ضریب دسترسی محلات و نواحی مرکزی بهتر از بافتهای حاشیه ای و جدید می باشد. وجود این شرایط در فرم شهری عدم تعادل فضایی در توزیع جمعیت و فعالیتها در سطح نواحی و به ویژه محلات شهری را موجب گردیده است. از طرفی برخی از شاخصهای دسترسی نظیر نسبت شبکه ارتباطی در محلات مرکزی از سهم پایینتری نسبت به محلات حاشیه ای برخوردار هستند. این عامل در کنار استقرار بسیاری از فعالیتها و امکانات در این قسمت از شهرموجب هدایت حجم انبوهی از سفرهای درون شهری به مقصد محلات مرکزی شهر و در نتیجه مشکلات ازدحام و ترافیک سنگین را ایجاد کرده است.
۲۴.

بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از سیستم اتوبوسرانی شهری (نمونه موردی: شهرمراغه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۱ 89 - 102

کلیدواژه‌ها: گردشگری شهری گردشگران خارجی SWOT شهر تبریز مدل توسعه گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۳۹۰
امروزه، اتوبوس مهمترین وسیله حمل و نقل عمومی در اکثر شهرهای بزرگ و متوسط بشمار می آید. برای راه اندازی اتوبوس به سرمایه گذاری کمی نیاز است؛ و وابستگی به مسیر خاصی در مقایسه با دیگر سیستمهای حمل و نقل جمعی ندارد.از اینرو قابل توسعه می باشد. همچنین در مقایسه با دیگر وسایل نقلیه سطح کمتری از فضای شهری را در بر می گیرد؛ و از نظر صرفه جویی در هزینه ها و کاهش ترافیک شهری اتوبوس نسبت به بسیاری از وسایل نقلیه اولویت دارد. در این پژوهش به منظور بررسی میزان رضایتمندی شهروندان مراغه از سیستم اتوبوسرانی بین شهری 192 نفر از مردم در مناطق مختلف شهر به عنوان نمونه انتخاب شدند و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS و Minitab و خروجی داده ها از طریق آزمون T تک نمونه ای و آزمون ANOVA محاسبه و این نتایج حاصل گردید؛ بیشتر استفاده کننده گان از اتوبوسهای بین شهری زنان، افراد تحصیل کرده و افراد با درآمد کمتر از یک میلیون تومان می باشد. در فرضیه اول که خروجی داده ها از طریق آزمون T تک نمونه ای محاسبه شد مشخص گردید که در مواردی چون؛ زمانبندی حرکت اتوبوسها، صرفه جویی در وقت، وجود امنیت برای زنان، کاهش ترافیک، کاهش آلودگی و ... رضایت کافی وجود دارد، اما در مواردی چون: نحوه برخورد راننده گان، هزینه بلیت و تعداد ایستگاه ها رضایت کافی وجود ندارد. در فرضیه دوم که از آزمون ANOVA استفاده شد مشخص شد که بین مناطق مختلف شهر از نظر رضایتمندی از سیستم اتوبوسرانی بین شهری تفاوت وجود دارد.
۲۵.

ارزیابی معیارهای پویایی در بازار تاریخی شهر تبریز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴ 75 - 86

کلیدواژه‌ها: فضای سبز اکولوژی سیمای سرزمین متریک شبکه سبز اکولوژیک شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۲۸۹
یکی از عناصر مهم کالبدی در شهرهای ایرانی – اسلامی بازارها هستند که از قدمت طولانی برخوردار بوده و نقش مهمی در ساختار اقتصادی و اجتماعی شهرها ایفا نموده اند. در جغرافیای شهری ایران شهر و بازار از پیوندهای عمیقی برخوردار هستند. این عنصر از گذشته تابحال علاوه بر کارکردهای اقتصادی و تأمین بخش زیادی از کالاها و خدمات مورد نیاز مردم فضای مهمی برای تعاملات اجتماعی محسوب گردیده و همواره در طول روز پذیرای انبوهی از جمعیت می باشد. با گذشت زمان، بازارها برای پاسخگویی به نیازهای روز تحولات کالبدی و فضایی زیادی را تجربه کرده اند. در بسیاری از شهرهای قدیمی ایران از جمله شهر تبریز کالبد بازار در قالب طرحهای مرمت و ساماندهی دچار تغییرات زیادی گردیده است. این پژوهش با هدف ارزیابی میزان پویایی و سرزندگی در بازار تاریخی شهر تبریز انجام شده است. نوع پژوهش به لحاظ ماهیت توصیفی –تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات بصورت ترکیبی از روش اسنادی-کتابخانه ای و مطالعات میدانی (پرسشنامه ای) می باشد. برای تحلیل داده ها و اطلاعات از نرم افزار مینی تب، و آزمون های آماری تی تک نمونه ای و خی دو استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که 90 درصد از افراد مراجعه کننده به بازار، به سؤالات مطرح شده در ارتباط با وجود مؤلفه های پویایی و سرزندگی در بازار پاسخ مثبت داده و در مجموع می توان بصورت نسبی تحولات کالبدی و فضایی بازار تبریز را ارگانیگ محسوب نمود.
۲۶.

تحلیلی بر توزیع فضایی جرایم در شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰ ۶۵-۸۲
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۴۰۵
تحلیل فضایی جرایم بزه کاری، مبین این نکته مهم و اساسی است که در برخی بخش های شهر به سبب وجود ساخت کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی حاکم بر آن، میزان بزه کاری بالاست و به عکس برخی فضاهای شهری مانع و عامل بازدارنده فرصت های مجرمانه است. بر این اساس هدف این پژوهش، تحلیل سازمان فضایی ناهنجاری های اجتماعی در شهر خرم آباد و شناسایی الگوهای مکانی و عوامل تسهیل کننده جرایم ارتکابی است. این تحقیق به منظور مقابله و کنترل محدوده های آلوده به این جرایم با استفاده از تکنیک های گرافیک مبنا و درون یابی و سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام یافته است. برای شناسایی الگوهای فضایی توزیع جرایم در سطح شهر از آزمون مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشه بندی، شاخص های نزدیک ترین همسایه، تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه زندانیانی (زنان و مردان) بوده اند که در سال 1394 (در فصل تابستان) به دلیل ارتکاب جرم در زندان مرکزی شهر خرم آباد به سر می برده اند. با توجه به تعداد جامعه آماری مورد نظر، 322 نفر از مجرمان به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. براساس یافته های پژوهش و تحلیل نتایجآنها توزیع جرایم و تخلفات بر حسب مناطق و فضاهای شهری در مناطق شهر خرم آباد به صورت یکسان نمی باشد. براساس نتایج آزمون ها، توزیع جرایم از الگوی خوشه ای تبعیت می کنند. بدین معنی که محدوده های خاصی از شهرخرم آباد محل تمرکز بزه کاری است و از الگوی متمرکز پیروی می کند و در نقطه مقابل بخش های زیادی از شهر از نظر ارتکاب این جرایم محدوده های پاک محسوب می شود
۲۷.

تبیین علل شکل گیری اسکان های غیررسمی و ارائه راهکارهای بهینه جهت ساماندهی آنها(مطالعه موردی: محله علی آباد بوکان)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۲ زمستان ۱۳۹۸ ویژه نامه زمستان 17 - 42

کلیدواژه‌ها: اسکان غیررسمی مدیریت شهری ساماندهی محله علی آباد مدل SWOT

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۲۷۶
سکونتگاه های غیررسمی به عنوان پدیده ای با ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فضایی گسترده، معلول شهرنشینی مدرن و گفتمان پیشرفت در عصر روشنگری است که الگوی توسعه پایدار شهری را به چالش می کشد و سبب توسعه ناهمگون و نابرابری مناطق شهری نسبت به امکانات و تسهیلات موجود می شود. در ایران نیز همانند بسیاری از کشورهای جهان، این پدیده رو به رشد می باشد و شهرهای کشور را با مسایل جدی روبرو ساخته است. شهر بوکان نیز از این قاعده مستثنی نیست. از جمله سکونتگاه های غیررسمی در بوکان محله علی آباد می باشد. هدف این پژوهش شناسایی و تبیین علل شکل گیری این محدوه اسکان غیررسمی می باشد. روش تحقیق علی- پیمایشی است و داده ها از طریق مطالعات اسنادی و میدانی به دست آمده اند. به منظور پاسخگویی به فرضیه پژوهش از روش های آماری (تی تک نمونه ای، رگرسیون گام به گام، تحلیل مسیر) و مدل سوات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر 4259 خانوار می باشد که 360 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. پایایی مقیاس اصلی پرسشنامه با محاسبه آلفای کرونباخ 73/0 به دست آمد. نتایج حاکی از آن است که عوامل اقتصادی به ویژه اشتغال و وضعیت توزیع درآمد، با بتای 78% دارای بیشترین تاثیر، عوامل اجتماعی با بتای 49% و عوامل سیاسی با بتای 28% در شکل گیری محله علی آباد نقش داشته اند. همچین این پژوهش با استفاده از مدل سوات پس از شناسایی، ارزیابی و طبقه بندی عوامل (نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها) و تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(با امتیاز694/2) و عوامل خارجی (با امتیاز427/2) استراتژی بازنگری را جهت ساماندهی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی شهر، ارائه می کند.
۲۸.

بررسی الگوی بهینه توسعه فیزیکی شهر بانه بر اساس شاخصهای توسعه میان افزا(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۰ 65 - 82

کلیدواژه‌ها: تکنیک های چند شاخصه روش CCR -AP مقایسه تطبیقی آذربایجان غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۴۴
رشد شتابان جمعیت شهرنشین، هجوم جمعیت مهاجر به شهرها و لزوم پاسخ گویی به نیازهای ساکنین شهرها ضرورت به کارگیری تمام توان و ظرفیتهای موجود شهر را ضروری می سازد. بدین منظور لازم است تا به جای توسعه و رشد بی رویه شهر به صورت افقی،از طریق پر کردن بافت موجود شهر، افزایش متعادل تراکم و تغییر کاربری بناهای قدیمی به رشد و توسعه پایدار شهر دست یافت. یکی از روشهای دستیابی به این مهم توسعه میان افزا است،که از سال 1995 میلادی مورد توجه قرار گرفته است. شهر بانه از دهه 80 به بعد با رونق گرفتن بازار تجاری رشد افقی بسیار چشمگیری داشته و بیش از هر زمانی دیگر نیازمند توسعه از درون می باشد. تحقیق حاضر از نظر ماهیت کاربردی و از لحاظ روش توصیفی تحلیلی است.در این پژوهش پس از شناخت شاخصهای توسعه میان افزا و بومی ساختن آنها با توجه به شرایط شهر بانه و نیزتولید لایه های GIS مرتبط با شاخصها و هم پوشانی آنها با منطق بولین نواحی مناسب برای توسعه میان افزا انتخاب شد.سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به رتبه بندی نواحی نهایی برای توسعه اقدام شد.نتایج نشان می دهد که در کل شهر پنج پهنه برای توسعه میان افزا مناسب می باشد.در میان پهنه ها سایت شماره 1 دارای بیشترین امتیاز برای توسعه میان افزا و به ترتیب سایت های شماره 2، 5، 4، 3 قرار دارند.بنابراین در مجموع توسعه میان افزا راه حل مناسبی برای توسعه شهر بانه و پاسخ به نیازهای مختلف آن می باشد.
۲۹.

ارزیابی مؤلفه های امنیت زیست محیطی در کلان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۴ 106 - 124

کلیدواژه‌ها: محیط زیست امنیت زیست محیطی تنش اکولوژیک بحران اکولوژیک کلانشهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۳۹
امروزه شهرها از مشکلات و آسیب های جدی در زمینه های مختلف به خصوص چالش های زیست محیطی رنج می برند. تمرکز جمعیت در شهرها و عدم تناسب بین رشد خدمات و زیرساخت های شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، مناطق شهری را از نظر معیارهای پایداری زیست محیطی و کیفیت زندگی با انواع آسیب های زیست محیطی مانند آلاینده های هوا، شنیداری، دیداری، مشکلات دفع فاضلاب و زباله، تأمین آب بهداشتی و غیره مواجه ساخته است. تداوم این گونه آسیب ها، به ویژه با شکل و کارکردی که در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران دارد، بحران آفرین و هشداری بر ناپایداری زیست محیطی به ویژه در کلان شهرها است؛ بنابراین هدف این پژوهش ارزیابی و سنجش مؤلفه های امنیت زیست محیطی در شهر تبریز است زیرا محیط زیست یکی از مهم ترین بخش ها در فرایند برنامه ریزی توسعه شهری بوده و لذا توجه به آن در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها امری اجتناب ناپذیر است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری داده ها به صورت میدانی و پرسشنامه ای بوده و برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، رگرسیون گام به گام، سوارا و واریانس یک طرفه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مقدار میانگین امنیت زیست محیطی با آزمون تی تک نمونه ای: برای شاخص کیفیت خاک 69/2، کیفیت آب 32/2، کیفیت هوا 91/1، مدیریت شهری 67/2، زیرساختی 42/2 و فرهنگ و آگاهی شهروندان 54/2 می باشد. میزان میانگین امنیت زیست محیطی کل شهر تبریز نیز برابر 43/2 است (پایین تر از حد مبنا 5/2) که نشان می دهد شهر تبریز از لحاظ امنیت زیست محیطی در وضعیت تنش اکولوژیک قرار دارد.
۳۰.

تحلیل پایداری محلات شهری با تاکید بر نظام توزیع فضایی تسهیلات شهری، نمونه موردی: محلات منطقه یک تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 85 - 106

کلیدواژه‌ها: پایداری محلات شهری توزیع فضایی تسهیلات شهری محلات منطقه یک تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۲۸۸
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل پایداری محلات شهری با تاکید بر نظام توزیع فضایی تسهیلات شهری در محلات منطقه یک تهران می باشد.دسترسی به تسهیلات شهری یکی از فاکتورهای مهم پایداری محلات می باشد. فضاهای عمومی و تسهیلات شهری محله ای یک بخش حیاتی از زندگی روزانه ما در شهر را تشکیل می دهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده است. محلات نیاوران، امام زاده، رستم آباد، نفت، ولنجک، دارآباد و قیطریه در منطقه 1 تهران با روش تصادفی به عنوان محدوده مورد بررسی. انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات با استفاده از روش اسنادی و استخراج نقشه کاربری ها و قطعات مسکونی محلات از سازمان های مربوطه انجام گرفت و در نهایت، با استفاده از GIS و منطق فازی، کیفیت دسترسی محلات نسبت به عناصر محله ای مشخص گردید. نتایج نشان داد محلات به طورکلی در دسترسی به امکانات محله ای  با یکدیگر تفاوت اساسی دارند، هر چند در بعضی عناصر از جمله دسترسی به پارک در شرایط خوبی قرار داشته اند اما به طورکلی با شرایط مطلوب فاصله زیادی دارند.
۳۱.

بررسی تاثیر نمادها و نشانه های شهری در توسعه گردشگری (مطالعه ی موردی: شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال سوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱ 118 - 140

کلیدواژه‌ها: گردشگری شهری نمادها و المان های شهری شهر تبریز توسعه ی گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۸۸
امروزه یکی از مهم ترین فضاهایی که مورد توجه و بازدید گردشگران قرار گرفته و فرصت های بسیاری برای گردشگران به وجود آورده اند، فضاهای شهری می باشند. آنچه که فضاهای یک شهر را پویا و جذاب ساخته و سبب ایجاد رضایت در بین شهروندان و جذب گردشگران می شود، تاریخ، فرهنگ غنی، زیبایی بصری و منظر شهری است که نمود ویژه آن ها در المان ها و نمادهای شهری به وضوح قابل رویت است. در این پژوهش تلاش بر این بوده که با توجه به اهمیت صنعت گردشگری در توسعه ی پایدار شهری، با رویکردی توصیفی - تحلیلی در یک فضای علمی، نقش نمادها و المان های شهری در جذب گردشگر مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا با استفاده از ابزار پرسشنامه، با روش نمونه گیری تصادفی ساده از گردشگران برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. برخی از یافته های این تحقیق نشان می دهد فضای گردشگری تبریز تحت تأثیر فضای تاریخی شهر قرار گرفته است. در این راستا یک ارتباط قوی ذهنی و فرهنگی بین بازدیدکنندگان و نمادها و المان هایی که متناسب با فرهنگ جامعه ی اسلامی ایرانی ساخته شده اند است. همچنین تحلیل های نرم افزار SPSS از آزمون های واریانس یک طرفه و رگرسیون خطی نشان می دهد که بین نوع کاربری اراضی اطراف المان ها و جذب گردشگر و همچنین استفاده از فناوری های اطلاعات در اطلاع رسانی نمادها و المان ها و توسعه ی گردشگری شهری ارتباط معناداری وجود دارد.
۳۲.

تبیین دلایل نهادی- مدیریتی در شکل گیری سکونتگاه های غیر رسمی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال دهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۶ 157 - 190

کلیدواژه‌ها: سکونتگاه های غیررسمی نهاد مدیریت شهری دلایل نهادی - مدیریتی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰
در توسعه ى فزآینده کنونی شهرها، اداره و ساماندهی برخی از مسائل و پیچیدگی های بوجود آمده، ناشی از تبلور ناکامی ها در حوزه ى مدیریت شهری است. یکی از مسائلی که به انبوه مشکلات مدیریت شهری اضافه شده و با توجه به روند کنونی شهری شدن دنیا، وخیمتر شده و حساسیت های خاص خود را برانگیخته، مسأله سکونتگاه های غیررسمی می باشد. با توجه به این موضوع هدف کلی پژوهش حاضر، تبیین دلایل نهادی- مدیریتی تأثیرگذار در شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در ایران می باشد. روش پژوهش در این تحقیق علّی و پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل نخبگان و محققینی است که در حوزه سکونتگاهای غیررسمی در ایران مطالعات تجربی انجام داده اند. با توجه به عنوان و ماهیت این پژوهش، اطلاعات لازم از اسناد و منابع مکتوب به صورت توصیفی سازماندهی شد و دلایل نهادی - مدیریتی در شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی استخراج گردید. با طبقه بندی و تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه نخبگان و استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و مدل تحلیل مسیر (اثرمستقیم و غیرمستقیم) متغیرهای تعریف شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد نظام مدیریت و برنامه ریزی منطقه ای در ایران با مجموع اثر مستقیم و غیر مستقیم (622/0) در رتبه 1، مدیریت-های محلی (515/0) در رتبه 2، ضوابط و مقررات تعیین شده در طرح های توسعه شهری (384/0) در رتبه 3، برنامه ها و مقررات ناظر بر ساخت و سازها در محدوده قانونی و حریم شهرها (309/0) در رتبه 4، سیاست گذاری های کلان اجتماعی- اقتصادی- زیست محیطی (261/0) در رتبه 5، سیاست ها و برنامه های مسکن کم درآمدها (179/0) در رتبه 6، مقررات ناظر بر روند تفکیک و قطعه بندی رسمی زمین در ایران (168/0) در رتبه 7، نهادهای جامعه مدنی و بخش خصوصی (158/0) در رتبه 8 و ضعف فرهنگ شهرنشینی (114/0) رتبه 9 را در شکل گیری سکونتگاههای غیررسمی به خود اختصاص داده است.
۳۳.

تحلیل پایداری مناطق شهری تبریز با استفاده از روش ترکیبی AHPوFUZZEY(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲-۱ (پیاپی ۳۷) 477 - 488

کلیدواژه‌ها: شاخص های توسعه پایدار همپوشانی فازی AHP مناطق شهری شهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۲۵۱
توسعه پایدار یکی از جامع ترین مفاهیم در دهه های اخیر می باشد این واژه در مفهوم گسترده آن به معنی اداره و بهره برداری صحیح و کارا از منابع مالی،نیروی انسانی و... برای دست یابی به الگوی مصرف مطلوب است که با به بکارگیری امکانات فنی،ساختار و تشکیلات مناسب برای رفع نیاز نسل امروز و آینده به طور رضایت بخش امکان پذیر می شود.هدف این تحقیق تحلیل و اولویت بندی پایداری مناطق شهر تبریز از نظر شاخص های پایداری ابعاد زیست محیطی،اقتصادی،اجتماعی و کالبدی-فضایی با استفاده از مدلهای فازی و AHP است.روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و نوع آن کاربردی-توسعه ای است. براساس نتایج بدست آمده از نه منطقه ی شهری 6منطقه(2،3،4،7،8،10)در وضعیت ناپایدار و منطقه پنج در وضعیت نیمه پایدار و دو منطقه(1،6) در وضعیت پایدار قرار دارند.یعنی میانگین 67/66درصد ناپایدار و 11/11درصد نیمه پایدار و 22/22درصد مناطق در وضعیت پایدار قرار دارند.در مناطق ناپایدار عدم انطباق رشد جمعیت با نیازهای خدماتی،کمبود فضاهای سبز و تفریحی، نبود خدمات مناسب بهداشتی-درمانی،تجاری،ورزشی،افزایش نرخ رشد جمعیت،کمبود امکانات آموزشی،فرهنگی،اشتغال پایین،سکونت اقشار کم درآمد و مهاجرین،ساخت و سازهای بدون مجوز و گسترش بی رویه در این مناطق بر میزان ناپایداری شدت بخشیده است.بنابراین، برای رسیدن به توسعه پایدار لازم است، در درجه اول رویکرد عدالت اجتماعی در دستور کار مدیران و تصمیم گیران شهر تبریز قرار گیرد تا توزیع خدمات و امکانات بین مناطق شهر تبریز،با توجه به نیازهای جمعیتی متعادل گردد.
۳۴.

تحلیل فضاهای عمومی شهرها از منظر رهیافت سرزندگی؛ نمونه: پارک ساحلی آتای میاندوآب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۳) 58 - 39

کلیدواژه‌ها: پارک های عمومی سرزندگی فضاهای عمومی مکان سازی میاندوآب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۹۳
طرح مسئله: انگاره مفروض «پویایی شهر به مثابه یک موجود زنده» منوط و ملزم به سرزندگی و نشاط است. خلق و ارتقای سرزندگی در یک فضای شهری مستلزم همسوبودن ویژگی های فضا در پاسخگویی به نیازهای شهروندان است و این امر می تواند افزایش حضور پیوسته و کیفیت زندگی ساکنان را به دنبال داشته باشد. هدف: پارک های شهری به مثابه یکی از عناصر مهم فضاهای عمومی، نقش مهمی در تأمین اوقات فراغت شهروندان دارند. وجود سرزندگی در این فضاها، زمینه جذب بیشتر جمعیت و ارتقای تعاملات اجتماعی را فراهم می کند؛ بنابراین هدف این پژوهش، آگاهی از وضعیت سرزندگی در پارک ساحلی آتای میاندوآب است. روش پژوهش: این پژوهش از منظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی تحلیلی است. داده های مورد نیاز با استفاده از روش اسنادی و میدانی به دست آمده است. نتایج و نوآوری پژوهش: تحلیل شاخص های سرزندگی در پارک ساحلی میاندوآب بیان کننده وضعیت متوسط این پارک در شاخص های سرزندگی شهری است. براساس یافته های پژوهش، معیارهای ادراکی حسی و تعاملات اجتماعی بیشترین نقش را در سرزندگی و اقبال شهروندان میاندوآب به پارک آتا دارند. این ویژگی ها موجب شده اند رابطه معنادار و مثبتی بین ویژگی های جمعیت شناسی بازدیدکنندگان و سرزندگی پارک شکل بگیرد؛ با وجود این نارضایتی مشهودی از کمیت و کیفیت امکانات تفریحی و ایمنی امکانات ورزشی و فضای پارک وجود دارد.
۳۵.

شبیه سازی تغییرات کاربری اراضی و دینامیک شهری (مطالعه موردی: شهر مراغه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۴ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۹) 891 - 912
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۸۰
در دهه های اخیر همگام با رشد شهرنشینی، مدل های مختلفی جهت بررسی و پیش بینی رشد شهری بکار گرفته شده است.در این زمینه، ماشین های خودکار سلولی در چهارچوب رویکرد سیستمی وارد مباحث جغرافیایی شد. مدل های مختلفی به منظور ایجاد قوانین گذار در ماشین های خودکار سلولی ترکیب می شوند که در این زمینه می توان به زنجیره مارکوف اشاره کرد.در زنجیره مارکوف،حالت آینده یک سیستم تنها وابسته به حالت پیشین سیستم است، درحالیکه در ماشین های خودکار سلولی،حالت آینده یک سیستم نه تنها وابسته به حالت سابق، بلکه وابسته به حالت همسایگان نیز می باشد و همین ویژگی است که به آن ماهیت فضایی یا جغرافیایی می بخشد. پایش الگوی رشد شهر درطی تقریبا 30 سال گذشته روند توسعه شهر مراغه عمدتا در جهات شرقی و بر روی زمین های بایر رانشان می دهد.شهر مراغه در بین سال های 1369 تا 1379 یک رشد نسبتا سریعی را تجربه کرده و پس از آن نیز به صورت پیوسته عمدتا به سمت شرق توسعه یافته است. شبیه سازی فضایی الگوی رشد شهر نشان می دهد که در سال های آتی این روند همچنان تداوم خواهد یافت. بطوریکه در طی ۱۷ سال آینده 774 هکتار از اراضی بایر و دیم و درحدود 417 هکتار از اراضی کشاورزی و باغات به ساخت وسازهای شهری تبدیل خواهند شد. همپوشانی فازی لایه های مختلف نشان می دهد که مکان یابی اولیه توسعه فیزیکی شهر مراغه به طور مناسبی صورت گرفته و بهتر است روند فعلی توسعه با تمایل بیشتر به سمت جنوب شرق، اجتناب از ساخت و ساز در شیب های تند و همچنین جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی به شهری تداوم یابد.
۳۶.

ارزیابی رابطه بین برنامه ریزی کاربری زمین و شکل گیری جزایر حرارتی شهری (مطالعه موردی: شهر مشگین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۶۴) 173 - 185

کلیدواژه‌ها: جزایر حرارتی شهری دمای سطح زمین (LST) کاربری اراضی مشگین شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۹۱
مقدمه: رشد جمعیت و توسعه شهری سبب شده تا بخش زیادی از زمین های شهری به خصوص اراضی کشاورزی و باغات به صورت کاربری های مسکونی، صنعتی، شبکه حمل ونقل مورداستفاده قرار گیرند. این تغییرات کاربری منجر به افزایش آلودگی و تخریب محیط زیست و از همه مهم تر افزایش دمای سطح زمین شده است.هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه بین کاربری زمین و جزایر حرارتی در مشگین شهر در سه مقطع زمانی 1984، 1999 و 2020 می باشد.روش شناسی تحقیق: روش پژوهش از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت تحقیقی است. برای دستیابی به هدف پژوهش پس از پردازش رادیو متریکی و اتمسفری تصاویر، دمای سطح زمین (LST) و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) محاسبه گردید. سپس با استفاده از روش ماتریس خطا میزان صحت و دقت کاپا برای نقشه های تولیدی ارزیابی گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر مشگین شهر می باشد.یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که، نقشه های حاصل از جزیره گرمایی نشان داد در سال 1984 حداقل دما 22 و حداکثر دما 43 درجه سانتی گراد بوده درحالی که این وضعیت در سال 2020 با افزایش روبرو بوده و حداقل دما 29 و حداکثر دما 63 درجه سانتی گراد رسیده است. نتایج: دمای سطح زمین با تغییرات کاربری اراضی نشان دهنده این بوده که بالاترین دمای سطح زمین مربوط به اراضی ساخت وسازهای شهری است و این مسئله نتیجه کاهش پوشش گیاهی و افزایش سطوح نفوذناپذیر بوده است. همچنین بررسی تغییرات توزیع مکانی دمای سطح زمین و جزیره حرارتی نشان داد با از بین رفتن پوشش گیاهی داخل و اطراف شهر طبقه دمایی خنک، جای خود را به طبقه دمایی گرم داده است
۳۷.

ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهر اهر در برابر بحران زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال نهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۴ 87 - 108

کلیدواژه‌ها: فضاهای شهری آسیب پذیری مدیریت بحران زلزله شهر اهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
همگام با رشد شتاب زده شهرها و پیچیده شدن فرآیندهای درونی جوامع، بر تعداد بحران ها و پیچیدگی شهرها نیز افزوده می شود و در پی آن، آسیب پذیری افزایش می یابد. با توجه به اینکه که انسان محوریت اصلی در آسیب پذیری و مقابله با بحران است و نیز فضاهای شهری دربرگیرنده بیشترین جمعیت هستند، توجه به این فضاها نیاز مبرم عصر کنونی می باشد. در این راستا به منظور سیاست گذاری کاهش آسیب پذیری فضاهای شهری در مقابل مخاطرات طبیعی و لزوم اتخاذ صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات متناسب با آن و همچنین با توجه به پیشرفت دانش و تکنولوژی بشری، برای ارائه تصویری روشن از عواقب ناشی از مخاطرات، ارزیابی پهنه های آسیب پذیر شهری ضروری است. این ارزیابی و برنامه ریزی در راستای آن، کارآمدترین و یا شاید بهترین گزینه مدیریت و برنامه ریزی شهری برای مقابله با مخاطرات طبیعی و به خصوص زلزله می باشد. از این رو در این پژوهش با توجه به احتمال آسیب پذیری شهر اهر به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، سعی شده است با بررسی وضعیت موجود و تجزیه و تحلیل آن، به ارزیابی آسیب پذیری فضاهای شهری اهر در برابر بحران زلزله پرداخته شود. نوع این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی می باشد. برای سنجش آسیب پذیری فضاهای کالبدی شهر در برابر زلزله از شاخص های 15گانه در سه طیف شاخص های سازه ای، برنامه ریزی و طبیعی استفاده شده است. پس از تعیین وزن شاخص ها با توابع چند متغییره، سعی شده با استفاده از مدلAHP به این موضوع پرداخته شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حدود 30 درصد از فضاهای ساخته شده شهری اهر در برابر زلزله، آسیب پذیری متوسط به بالایی دارند و ساختار کالبدی مطلوبی برای مدیریت بحران ناشی از زلزله را ارائه نمی نمایند.
۳۸.

ارزیابی پتانسیل محلات شهری جهت توسعه درونی با استفاده از مدل فازی (نمونه موردی: شهر بناب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۵ 45 - 70

کلیدواژه‌ها: توسعه فیزیکی پراکنده رویی توسعه درونی مدل منطق فازی بناب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۸۲
در پی رشد سریع جمعیّت و ظهور تحولات جدید شهرنشینی در جهان، شاهد گسترش الگوهای توسعهی شهری همانند گسترش افقی و پراکنده رویی هستیم که باعث شکل گیری حومه ها، تخریب اراضی کشاورزی و باغی و به فراموشی سپرده شدن بافتهای میانی و تهی شدن آن ها از درون شده است. این امر لزوم به کارگیری ظرفیت ها و پتانسیل های درونی و میانی شهر را ضروری مینماید. از این رو هدف این پژوهش، شناسایی و بررسی ظرفیت ها و پتانسیلهای توسعه درونی در شهر بناب می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی است و شیوه جمع آوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی می باشد. در این پژوهش، با 11 معیار تأثیرگذار شامل اراضی بایر، تراکم خالص جمعیّت، تراکم ناخالص جمعیّت، تراکم ساختمانی، سطح اشغال کاربری ها، مصالح ساختمانی، کیفیت بنا، بافت فرسوده، اندازه قطعات و دانه بندی، تعداد طبقات و شیب جهت توسعه درونزای محلات شهر بناب مورد بررسی قرار گرفت. پس از تولید لایه های GIS مرتبط با شاخص ها و معیارها و فازی سازی آن ها، با هم پوشانی لایه ها بهترین محله ها از شهر جهت توسعه درونی انتخاب شدند. سپس با بهره گیری از نظرات کارشناسان و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) این معیارها وزن دهی شدند و در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار ArcGIS نقشه توسعه درونی منطقه مورد مطالعه تولید و میزان قابلیت محلات جهت توسعه مشخص گردید. در پایان دو نقشه نهایی برای پتانسیل توسعه درونی به دست آمد و مقایسه شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که محلات 11 و 13 در اولویت اول توسعه و محلات 4،5،6 در اولویت دوم توسعه قرار دارند. محلات 7،8،10 کمترین ظرفیت توسعه را دارند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان