علی اکبر روحانی

هدف: پرداخت غیررسمی که از آن تحت عنوان پرداخت زیرمیزی نیز یاد می شود، مبلغ اضافه ای است که بیش از آنچه مراجع رسمی تعیین کرده اند، از اشخاص مطالبه می شود. هدف این مطالعه، تعیین نظرات افرادی که به مراکز ارائه خدمات سلامتی خصوصی و عمومی مراجعه می کنند، در رابطه با مبالغ زیرمیزی که توسط پزشکان مطالبه می شود، بوده است. روش: دراین مطالعه مقطعی، از 525 نفری که جهت دریافت خدمات درمانی به مراکز درمانی دولتی و خصوصی مراجعه نمودند، خواسته شد که در یک مصاحبه ساختارمند شرکت نمایند. از پرسشنامه ای که توسط پژوهشگر تنظیم شده بود و روایی و پایایی آن بر اساس یک مطالعه راهنما مورد تایید قرار گرفت، استفاده شد. یافته ها: 500 نفر موافقت کردند که در مصاحبه شرکت نمایند. (میزان پاسخ دهی 95% بود). کمی بیش از 54 درصد آنان مرد و 68 درصد آنان ساکن شهر بودند. 70 درصد آنان اطلاعات کافی در مورد پرداخت غیررسمی (پول زیرمیزی) داشتند. از دیدگاه افراد مورد مطالعه اگر بیمار با رضایت خود و بدون درخواست قبلی پزشک پول و یا هدیه ای به پزشک تقدیم نماید، مورد قبول است و در عوض مطالبه پول از سوی پزشک به ویژه قبل از ارایه خدمت از دید عموم آنان غیرقابل قبول بود. 87 درصد مردم از مراجع ذیصلاح رسیدگی به شکایات مردم در خصوص پول زیرمیزی اطلاعی نداشتند و فقط 8/17 درصد آنان به اثربخشی شکایت امیدوار بودند. نتیجه گیری: به رغم نگرش منفی مردم نسبت به پرداخت های زیرمیزی و غیر قانونی دانستن این کار، آنان تا حد زیادی موافق شکایت بر علیه پزشکان نبودند.