عذرا جاراللهی

هدف پژوهش شناخت عوامل و زمینههای اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر بازگشت زنان ازدواج کرده شهر تهران به تحصیل با روش آمیخته اکتشافی(کیفی- کمی) انجام شده است. دربخش کیفی روش مضمونی ( تماتیک) و کمی با روش علی- مقایسهای پسارویدادی با گروه ملاکی به روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری در بخش کیفی 28 نفر با روش نمونه گیری هدفمند و جامعه آماریِ بخش کمی 426 نفر با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای همتاسازی به همین تعداد انتخاب شدند. برای تحلیل نتایج ، از آزمونهای رگرسیون لوجستیک دوگانه عادی و شرطی استفاده شده است. درونمایه اصلی " استراتژی جستجوی خودهای ممکن برای تعادل بخشی به ساحت های مختلف مسیر زندگی ، حاصل تعامل دو طبقه اصلی خود و فراخود است .نتایج آزمون نشان داد بین دوگروه از زنان مورد مطالعه در متغیرهای برابری جنسیتی، نیاز مالی خانواده، کسب منزلت اجتماعی، تمایل به آگاهی بیشتر، تجارب سخت مسیر زندگی، میزان تابآوری و میزان فمنیسمگرایی تفاوت معنیدار وجود دارد . نتیجه بررسی فرضیه اصلی گویای این است که تمام متغیرهای مستقل وارد شده در مدل قادر به پیش بینی احتمال وقوع متغیر وابسته بازگشت به تحصیل زنان ازدواج کرده هستند. در بین متغیرها، متغیر کسب آگاهی بیشترین توانایی را در پیش بینی متغیر وابسته بازگشت به تحصیل دارد و متغیر های تابآوری و کسب منزلت اجتماعی در ردههای بعدی قرار دارند.

روحیه علمی با مؤلفه هایی چون کنجکاوی، ژرف نگری، پرسشگری، وسعت دید، روحیه تسامح، تمایل به تفکر خلاق و واگرا و غیره یکی از مهم ترین سرمایه های دانشگاهی محسوب می شود که از طریق آموزش قابل انتقال می باشد. بنابراین در این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه بر آن شدیم تا عوامل مؤثر بر روحیه علمی دانشجویان را مورد بررسی قرار دهیم. روش نمونه گیری، روش طبقه ای متناسب بوده که با استفاده از الگوی کوکران 338 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد که متغیرهای رشته تحصیلی، علاقه به رشته تحصیلی، ارتباط استادان با دانشجویان و دیدگاه اطرافیان نسبت به رشته تحصیلی دانشجویان، بر روحیه علمی دانشجویان تأثیرگذار است. همچنین مشخص شد که متغیرهایی چون حمایت های دانشگاه از فعالیت های علمی پژوهشی دانشجویان و میزان امکانات آموزشی دانشگاه بر روحیه علمی دانشجویان تأثیر ندارند.

نخست با طرح این پرسش که آیا بین میزان مذهبی بودن دانشجویان و نابهنجاری های اجتماعی آنان رابطه ای وجود دارد، زمینه این بررسی ایجاد شد. هدف کلی تحقیق عبارت است از شناخت ارتباط میزان مذهبی بودن دانشجویان با نابهنجاری های اجتماعی آنان. برای پاسخ به پرسش تحقیقی، دو جامعه آماری در نظر گرفته شده است: الف - جامعه مورد مطالعه: ۱۱۷ نفر از دانشجویان نابهنجاری ب - جامعه مورد مقایسه : ۱۱۷ نفر از دانشجویان بهنجار. اطلاعات لازم برای آزمون فرضیه ها از دو طریق پرسشنامه مشاهده جمع آوری شده است. برای تحلیل داده ها از محاسبات آماری گوناگون، شامل مقایسه فراوانی ها، مقایسه درصدها، آزمون «کایی اسکویر» و ضرایب همبستگی و کرامر» و «تاو B کندال» استفاده شده است. نتایج این تحقیقی نشان می دهد که به رغم وجود زمینه های مذهبی در بیشتر دانشجویان، با ۹۹ درصد اطمینان می توان گفت که رفتارهای نابهنجار در میان افراد مذهبی تر کمتر مشاهده می شود. از سوی دیگر، متغیر کنترل «طبقه اجتماعی» دانشجویان تأثیری بر رابطه معنی داری که بین میزان مذهبی بودن و نوع رفتار آنان برقرار است، ندارد. متغیر کنترل «نظر به زندگی خانوادگی» مبین تأیید مجدد این رابطه معنی دار در بین دانشجویان نیمه سنتی است. اما این رابطه در گروه دانشجویان مدرن تأیید نشد.

" نخست با طرح این سوال که: آیا بین وضعیت تحصیلى دانشجویان و نابهنجارى هاى اجتماعى آنان رابطه اى وجود دارد؟ زمینه انجام این بررسى ایجاد شد. هدف کلى تحقیق عبارت است از شناخت ارتباط وضعیت تحصیلى دانشجویان با نابهنجارى هاى اجتماعى آنان. هدف هاى اختصاصى عبارتند از شناخت ارتباط پیشرفت تحصیلى و رضایت از رشته تحصیلى دانشجویان با نابهنجارى هاى اجتماعى. براى پاسخ به سوال تحقیق، دو جامعه آمارى در نظر گرفته شده است: الف ـ جامعه مورد مطالعه: 117 نفر از دانشجویان نابهنجار. ب ـ جامعه مورد مقایسه: 117 نفر از دانشجویان بهنجار. اطلاعات لازم براى آزمون فرضیه ها از سه طریق پرسشنامه، مدارک موجود و مشاهده جمع آورى شده است. براى تحلیل داده ها از محاسبات آمارى گوناگون، شامل مقایسه فراوانى ها، مقایسه درصدها، آزمون «کاى اسکویر» و ضرایب همبستگى «کرامر» و «تاو Bکندال» استفاده شده است . نتایج این تحقیق نشان مى دهد که پیشرفت تحصیلى دانشجویان نابهنجار ـ چه قبل و چه بعد از ورود به دانشگاه ـ پایین تر از پیشرفت تحصیلى دانشجویان بهنجار است، و نیز میزان رضایت مندى آنان از رشته اى که در آن تحصیل مى کنند کمتر است. نوع سهمیه پذیرش دانشجویان اثرى در این یافته ها ندارد. در گروه نابهنجار، ارتباطى بین طبقه اجتماعى دانشجویان و معدل نیمسال مورد نظر آنها مشاهده نشد، اما در گروه بهنجار، با بالا رفتن طبقه اجتماعى دانشجویان معدل آنان نیز افزایش مى یابد. "

ایران از جمله کشورهایی است که با رشد بی رویه جمعیت روبروست. بررسی های آماری نشان می دهد که جمعیت ایران از سال 1355 تا 1370 یعنی طی 15 سال‘ 23 میلیون نفر افزایش داشته است و این در حالی است که در سوئیس طی 10 سال گذشته تنها نیم میلیون نفر بر جمعیت این کشور افزوده شده است. بدون شک چنین رشدی نه تنها برای خانواد های پر اولاد‘ بلکه برای جامعه ما از جهات گوناگون منجمله در زمینه های اقتصادی – اجتماعی یک خطر جدی است. طبق گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هر ساله 30 درصد از نیاز غذایی ایران از خارج وارد می شود که در صورت ادامه روند رشد جمعیت‘ این رقم در سال 1385 به 60 درصد خواهد رسید. این در حالی است که به گفته کارشناسان سازمان جنگل ها و مرا تع هر ساله یک میلیون هکتار از خاک ایران به کویر تبدیل می شود. از طرف دیگر‘ با افزایش جمعیت و ضرورت تامین مسکن جمعیت افزوده شده‘ هر ساله بخش قابل ملاحظه ای از زمین های زراعی به ساخت و تامین مسکن اختصاص می یابد. هر ساله احداث 30 هزار کلاس درس پاسخگوی یک میلیون دانش آموزی که سالانه به جمعیت کشور اضافه می شوند نیست و ... علاوه بر این مدیرکل کنترل جمعیت و تنظیم خانواده وزارت بهداشت‘ درمان و آموزش پزشکی اعلام می دارد که سالانه 330 هزارنفر به جمعیت جویای کار در کشور افزوده می شود. گرچه عوامل متعددی منجمله عوامل بهداشتی و کلینیکی در نوسانات سطح باروری و در نتیجه جمعیت کشور دخالت دارند‘ لیکن بررسی های مقدماتی نشان می دهد که وضعیت اشتغال زنان نیز یکی از عوامل عمده بر تعداد فرزندان آنان می باشد‘ بدین معنی که تعداد فرزندان زنان شاغل کمتر از تعداد فرزندان زنان خانه دار است. بدین جهت تصمیم گرفته شد که اثر این عامل بر روی تعداد فرزندان یکی از اقشار نسبتاً محروم پراولاد این جامعه‘ یعنی قشر کارگر مورد آزمون قرار گیرد. نتایج این تحقیق مسئولین مربوطه را قادر خواهد ساخت تا لااقل برای پاره ای از مسائل جمعیتی خانواده های این قشر به چاره جویی بپردازند.