علی محمدی هوشیار

پندارها و پنداشت ها در فضای مهدویت، که راقم مناسبات اجتماعی منتظِر با مقوله مهدویت است، به وضعیت سنجی نیاز دارد. این وضعیت سنجی با هدف تمییز باور صحیح از باورهای ناصحیح انجام می شود که در دو قالب تطبیق با واقع و تبیین حقایق، امکان بررسی دارد. پندارها یا انگاره ها در مهدویت توانایی آن را دارند تا در سه محور اساسی مورد مطالعه قرار گیرند: 1. مطابقت انگاره با واقع و حقیقت؛ 2. احتمال القای حقیقت در تاریخ؛ 3. پیامدسنجی و برداشت ها. مطالعه این سه محور نیازمند روش متمایزی است تا انگارگی موضوع مورد نظر را از قطعیت آموزه تشخیص دهد. این روش در شش مرحله انگاره یابی، جمع آوری منابع، ارزیابی منابع، ارزیابی متن، تحلیل محتوا و پیامدسنجی انجام می شود و مجموع مراحل ششگانه در مقام پاسخ به چگونگی مطالعه تاریخ انگاره ها در مهدویت و به عنوان الگویی جامع برای مطالعه تاریخ انگاره ها در مهدویت معرفی شده اند. با استفاده از روش مطالعه تاریخ انگاره ها، همه گزاره های یک انگاره در مهدویت مطالعه می شود تا افزون بر کشف مبدأ پیدایش انگاره، تأثیریافتگی آن از شرایط و نیروهای اجتماعی و نیز پیامدهای تهدیدگون آن بررسی گردد. این پژوهش با روش فراترکیب، به بررسی انگاره ها، ذهنیات، رویکردها و پیامدها پرداخته است.